PASALṬHA LIANMAWIA BUNG - 16

Pasalṭha Châwiliana leh Pasalṭha Hmingthanga ram thli thlai chu an hlawhtling bawk a, an Lal hmuh thuaia chanchin han hrilh chu an nghakhlel dûn tawh hle. Damdep khua hi an ning a ni bîk hauh lo, mahse, inthlahrunna chen an nei lo thei lo a, tin, an Lalpa pawh a mâkpain dah pawimawhin khaw chungchànga rorêlnaah a thu la hmasa vek ṭhin mah se khaw khat Lal ropui ni ṭhîn a màkpa bêla a awm reng ringawt chu an khawngaih tawh hle. Khua an thlen meuh chuan chhungtinte'n zan riah kîl tawh mah se, an thu hawn chuan Lal in lam pan a ti chàk dûn bawk nen hmanhmawh taka kal zêlin Lal in an han thlen chuan zanriah an lo kîl zo hlîm hlawt a ni a, Lalpa Ngûrthana chuan "Ekhai, Ka u, hei kan pasalṭha chhuanvàwrte an lo thleng dêr mai le, Ramtea nu hah zú kha lo zûk langin, han ṭhu thlan dâi se la, he lamah zanriah pawh kîl nghal rawh se, zanriah an ei kham lamah an thu rawn hawn chu kan sawi ho a ni ang chu" tiin dîl deuh takin Lal Rengliana chu a han melha Lal Rengliana chuan "Ni e, ka màkpa sawi ang khan Châwia, Hminga he lamah zanriah chu in kîl dûn mai a ni ang chu" a rawn ti ve leh a, Lalnu Sangliani zu fàng rawn pêk chu tlemte ve ve tem sakin an han fâk lúam phawta, chu mi hnûah Lalnu Sangzuali zanriah siam sak chu an han kîl dûn leh tê tê a, an eikhamah chuan an thu rawn hawn chu sawiin "Lalpa, a ram a ṭhain tui a hniang hnàr hle bawk. Bualthleng khaw din tharna'n chuan duhthusâm niin kan hria, kan Fanai ho perh tàr hma ngeia kan va tàr a ngai a ni" Châwiliana chuan a han ti charh charh a, Lalpa Rengliana lo bûk nghut nghut rual chuan Lalpa Ngûrthana chu zâwi muanga rawn ṭawng chhuakin "Chu tî chu naktip lamah hian ka tlangvàlte kan tír chhuak mai tûr anih chu, ka u, Châwia te erawh lo châwl hahdam rih rawh se, nakina a buai ber tûrte an nih hi" a rawn ti a, chu veleh Châwiliana chuan "Ekhai, Lalpa i tlangvàlte kiangah chuan kan kal ve ange. A khaw neitu tûr ber kan lo bîkbo daih si chuan a dik lovang." a rawn ti a Lalpa Ngûrthana chuan "I rilru chu ka hrethiam e Châwia, mahse, ka tlangvàlte hi in awm loh huna rin tlàk an ni em tih fiah ka duh a ni tih min hriat sak u la ka thu hnial lo hràm zàwk rawh u. In kianga an kal anih chuan an him anga, in tih tûr pawh hlawhtling takin inva ti ngei ang tih ka ring. Mahse, ka tlangvàlte hi fiah ka duh a ni" a rawn ti a, Lalpa Rengliana chuan "Chu tiang anih chuan i thu chu kan pawm mai a ngai a ni tihna anih chu" tih pahin rem ti tûrin Châwiliana leh Hmingthanga lam hawi chuan a bu zauh va. Hmingthanga chuan "Anih chuan Lalpa i tlangvàlte zînga kal tûrin khaw mawng lama hmeithai fapa Vâncheuva khu tel ve se la a ṭhat ka ring, rawlthar mai chauh la ni mah se a rin tlàkin a mize nghet tak leh puitling tak khuan 'a thlahtu chu tu tak ni ang maw?' tih hi mi inzawh nawn tîr fo a ni. I khaw daingûl a la nih ngei ka ring" a rawn ti a, Lalpa Ngûrthana chuan a en ngai en vung vungin tuibur hmuam da dawn a melh ngai a melh hnû chuan "Aw Hminga ka hre chhuak e Pi Zanêmi fapa anih chu. Ka pa thih hma lawka rawn pêm an ni a, Pi Zanêmi khu Tuithiang khawnbawl fanu a ni nghe nghe a sin. Mahse, a nu leh pate'n a pasal atana an thlan sak nei duh loin an khaw pasalṭha pakhat amah ang rual vêl a tetlai aṭanga a kawmngeih em em chu a thlang zawk tlat si. A nu leh pate lung ni loin i rawlthar sawi Vâncheuva pa khu Lal hnenah hêkin an that ta a, mahse, Pi Zanêmi khuan a fa a lo pai hman tlat si a, an rawn hnawt chhuaka ka pa kha a lo bêl ta mai a ni. An in kan sak zawh hnu lawkah a fapa khu a pianga, ka pa ngei pawhin ka zu en ve tak kha maw le, mahse, ka pa kha a thi ta mai si a, ka lo ngaihven tâwk lo anih ngei dâwn khu. "a rawn ti a Lalpa Rengliana chuan" U Thanhranga khan Tuithiang pasalṭha Hrumcheuva kha a ṭhian anih thu a sawia,an inṭhian dân erawh a sawi ngai hauh lo Pasalṭha Hrumcheuva a thih khan fapa a nei hman nghe nghe a fapa hming erawh ka hre ta lo, in sawi tâkah chuan Vâncheuva chu Pasalṭha Hrumcheuva tupa anih hmel hle ta mai a. Zing khua lo vàr se ka zu tlawh ange"a rawn ti ve chûar chûar bawk a. Rei lo tê titi lehin khawnbawlte an rawn thlen kim tâkah chuan an ṭin ta a.

Lalpa Ngûrthana chuan "Hei le, naktipah kan tlangvàlte ka u khaw thar kâina tûrah perh tàr tûrin kan tirh chhuah a ngai dawn a, kan pasalṭha Châwiliana leh Hmingthangate'n a ram an lo va thlithlai tawha an duh ang an rawn hmuh haw tâkah chuan Fanai ho chet khalh zài rêl kan ti tlu ringawt mai a, mahse, ka khawnbawlte leh ka u khawnbawlte tel lova thu tawp siam ka duh lo a, in ngaihdân han sawi teh u"tiin an thu lo rêl tawh mah ni se a khawnbawlte chu a dah pawimawh zia a rawn lan tir thar leh a, a khawnbawlte pawh chuan a rin ang ngeiin ṭha an tih thu leh Pasalṭha Châwiliana leh Hmingthangate tel lova fiahna an hmachhawn hun a nih thute an rawn sawi takah chuan Lalpa Ngûrthana pawh a lawm hmel hle.

Unau pianpui nei lo Lalpa Ngûrthana'n a u ang tak taka enin "Ka u" tih hlira a koh a ni tih Lalpa Rengliana chuan a inhre chiang hle. A ni pawhin a nau a chan tawh bawk nen nau thar nei angah inngaiin a hlim hle a, Damdep khua han chhuahsan leh mai pawh hi a hreh rilru hle a, Lalpa Ngûrthana lahin chhuak lo mai tûr leh an pahnih a ro han rêl dûna khaw ropui tak din a chak zia a sawi châmchî bawk si, mahse, Bualthleng khuaa an awm laia khaw laia naupang tual châi rite, kum upa lam ho ni lum hnung puak chunga an titi ve barh barh thâwmte leh rûn an tawh hma a mual liam san tute kha a theihnghilh thei lo a, Bualthleng khaw hmun hlui lama khaw thar din leh chu duh hle mah se, an luah luhna a rei tawhin awm leh pawh ni se rei lo têah khaw thar sah zài an rel dawn tho bawk nen ram ṭha tak a hmuh lai hian kai mai a duh zawk a ni. Zân reh tak a ni a, zan tam tak chu mutmu tuah mumal loin leihkapui lamah thlifîm dawngin a ṭhu veng veng fo ṭhin. Damdep khua an luh hnu lawka a fanu thar lo piang Dampuii pawh a duh angin a làwm thei lo a, a rilruah Bualthleng khuaa an awm lai ringawt a awm a, a mitthlaah Lalpa Dohranga'n fel taka ro a rêl ṭhin lai te mitthlain rim taka a thawh vânga Bualthleng khaw ropuina zawng zawngte kha, amah ngei hian rochunin a kuta a awm lai ngeiin a tlu chhe ta si a, pialrâl aṭangin Lalpa Dohrangate, Pu Chawnghrângate leh Thanhrangate'n rilru na taka an lo thlir ngei ringin an thlarau hnênah chuan ngaihdam a dîl mawlh mawlh a.

Chu zân lungngaihna leh hlimna in chawh pawlh nuaiin Lalpa Rengliana a tuam lai chuan Lianmawia pawh Zawlbûkah a mu meng kûr a, a mumanga a thil hmuh chu mak a ti hle, vawi thum lai ṭhang harh tawhin, a mumanga a thil hmuh chu a inang vek thung. A ngaihna hre lo taka a mut reng lai chuan tho chhuakin bawhbel chu a han bawh liama, zan thiang tak a ni a, chhawrthlapui pawh van lai zâwlah a eng dul no deuh ruih bawk a, boruak chu hip vang vangin arsite chu a han thlîr kual a, an naupan laia Zamana leh Rualkungate nen an chhiar ho ṭhin làite kha a mitthlaah lo langin a lung a leng thar hle. A zung zo zawlbuk lama luh leh a tum lai tak chuan Lal tual lam pana hlim thla kal chho chu hmuin a mit a han nuai nak nak a, hlim thla chu pahnih niin an kal zêl a, Lal tual pelh dawna in tâwp ber zawnah chuan ding chatin an inhrilhru ni ngei tûr a ni an dinna ngaiah chuan an ding reng a. Lianmawia ngaih ṭha lo taka a din lai reng chuan a hmui chu kut chhah tak hian rawn hup thutin Lianmawia chuan han tawlh sawn a tuma mahse "Liana keimah" tih riah Zamana a ni tih hriain a han inthlah dula, Zamana chuan engmah sawi loin hlim thla awmna lam chu panin Lianmawia chuan dîm takin a hnungah a zui ve bawk a.

An kal hnai zêla an hnaih ta maw tihah chuan chumite pahnih chu in chhungah chuan an lût ta daih mai a, eng tia tih chî nge tih lah an hre si lo, tute nge an nih tih lah an hre bawk si lo, an rawn chhuah leh beiseiin ngawi rengin a thim lai deuhah chuan an ding dûn a, an hriat chhun erawh Siamliani te in a ni tih chu a ni. Rei lo te hnuah thawm rawn awmin mi pathum rawn inzui chhuakin a laia kal chu hmeichhia a ni tih an hre thei a, Siamliani anih ngei an ring bawk. An lam pana an rawn kal phei chuan an hmu chiang ta hle, tlangval pahnih an hriat ngai hauh loh hian Siamliani chu kàrchehin an kal pui a,an rawn pel fel a, an thawm an hre phak lo ang tihah chuan Zamana chuan "A mak ngawt mai, a raia a fa paina pa pawh hriat loh lehnghal. Tunah lah khual vâlin an rawn hruai leh hmak bawk si" a han ti a, Lianmawia ve thung chuan tuikhur kawnga Siamliani thu sawi tawite kha hre rengin "Mana i zui teh ang, U Siami nunah hian thil duhawm loh tak a thleng tawha, a thleng nawn mêk bawk. Tunah enge lo thleng leh dawn? A ṭha lam anih beiseiin zui ru i la, a chhe lam anih hlauh chuan kan pui dawn nia" a ti a, amah pawhin a ngaihna chu a hre bîk lo hle, mahse, a mumangte a han ngaihtuah a, tlangval sawm rual hian raipuar pakhat hi lo sawisain a hmel hmai kut an thlakna chu a nasat em avangin tunge anih pawh a hriat theih loh a ni, chu nu chuan "Lianmawi min pui rawh" ti a a rawn auh apiangin a harh nghal ziah anih kha. Zamana pawhin Lianmawia hi a hre chiang bawk a, zui tûr chuan inpeih nghal atin zawlbuk lamah thawm dîmtêa va kalin an silai te an va la a, an chhuak tûr chuan Hratzuala rawn tho ve ṭuih ṭuih chu hmuin an nuih sak a, an pathum chuan kalin kawtchhuah an thlen chuan an thil hmuh ang ang chu Hratzuala hnenah chuan hrilhin hmanhmawh takin an zui ta a, zan thim a ni a, an hmuh mai loh hlau viau mah se an zui mêkte meichher an hmuh tâkah chuan an thaw a veng ta huai a.

Hmar lam pana kalin Bungtlàng khaw lam pannaah chuan kal zêlin nakînah chuan ramhuai kawng pawh awm lohnaah chuan an peng ta daih a, chu ta chin chu an hnu a lang chiangin en mai chuan nunchan zirna pe hun hi a ang ber a, thla a engin hnim tlu neih nuaih chu hmuh tûr a tam bawk nen an hmanhmawh rilru tawh hle. Siamliani chuan buaina enge maw tak a tâwk angah ngaiin a rang thei ang berin an umzui zêl a, khaw fing chah rual chuan va um phain kawr kamah bûk lian pangai tak lo awmin buk kawtah chuan Siamliani chu chauh hmel takin an lo phuar hlâwm a, a kiangah chuan tlangvàl silai keng pahnih an ṭhu rûn bawk a,an sam zîal dânah Lusei an ni lotih chu an chiang tlâng hle. Nakinah chuan bûk chhung aṭang chuan tlangvàl pakhat lian ṭha thelh thawlh vun nung sarh mai, en mai chuan mahni lu zo tâwk tak ni ngei tûr hi rawn kal chhuakin chu pa chuan Siamliani chu enin a han nuih a, "Min nei duh loin midang fa i lo pai leh si a maw? I fa pâina pa pawh ka thah i hlauh avàngin i zêp a ni lawm ni? I chîn châng hi ka thli thlai lo ngai lo tih i hria a ni lawmni? I nu leh pate pawhin he ka thil tih hi hria se pawi an tiin ka ring hauh lo. Min nei tûra an nawr lai che a i hnial tlat avang khan i chunga an lungawi hi i ring em ni? "a han ti a Siamliani chuan zâm hauh loin" Nang Fanai Lal fapa chapo satliah nupui a neih phâk ka ni lo e, nang vânga ka tawrhna hi a tam tawk tawh, duh tawk rawh, eng vânga min rawn bum nge i nih? "tiin a chhang let siah siah mai a, chu veleh chu Fanai Lal fapa ni ngei tûr chuan Siamliani hmai chu hnek bûrin Siamliani chu a thal chiang ngei mai. Lianmawia thinrim chu Hratzuala leh Zamana chuan an dang thei hrâm hrâm a, anihna takah chuan an ni pawh an thin a rim ve hle. Mahse, engkim hriat chian hmasak phawt a ngai tih an hre tlat si.

"Lusei ho hian ka pa hi nakin lawkah chuan an hlauin an la tlawn rawn ngei ang. In khua aṭanga hla lotêah khua kan rawn din dawna, Lusei Lalte hian ka pa hnenah chhiah an chhung lût ngei bawk ang." tiin Siamliani chu nuih zât hmêl fe hian a en a. " Kha tiang mi tenawm leh chapo, i pa, khan Lusei Lalte a hneh nek lovange, I chêt dân hi mipa chêt dân atan chuan a nep lua a ni, Sialkhâi Lal fapa"tiin Siamliani chuan deuhsawh takin Lal fapa chu a han melh a, chu veleh kuttum a dawn leh nghal chawrh avâng chuan a tlu chiang ngei mai, tlangvàl dangte pawh lo chhuak kim tawhin Siamliani chu an dîn hûal a. Lianmawia insûm thei tawh lo chu din chhuah a han tum a, mahse Zamana chuan lo chelhin "Ka in lan anga, ka vau/vo laiin chhak lamah lo han awm hman la, Zuala nang thlang lamah" tiin muang chângin a ding chhuak nghal a, hnial zui chi ni tawh hek lo rilru dah fim thar lehin Siamliani chhanchhuah hna chu beih an tum ta a. Lal fapa chuan nuih uar uar pahin "Sialkhâi khua kan chhuahsanna a rei tawh a sin, Thingsûl Lal fapa ka ni tawh e" tiin Siamliani chu kutthlak leh a han tum a "Tâwp la a ṭhat ka ring, hual beh vek in ni tawh e" tih rikna lam chu hawiin anmahni lam pana lo kal mêk Zamana chu Lal fapa chuan a hmuhin a han nuih suka "Naua, i ṭhiante nen chuan chakai man tûrin lui inkal a ni ngei ang maw? Duhsakna ka hlân a che u" a han ti a, Zamana chuan aw vawt raih hian "Ni e, chakai kaw zen ngai kher lo a, man theih hi an awm ve leh nuk ṭhin rêng a ni. Han man i la zanriah hmeh tui tak an nih theihna'n an nunna lâk sak a ngai bawk. Hual beh vek in ni tawh e" a han ti nawn leh a, Lal fapa pawh chu a meng buai ve ta nuk mai. Lianmawia ning deuh chuan ring lêng lâwnga auin "I awih lo em ni?" tih pahin a silai chu a rawn hmet puak ṭhuaia chu veleh Lal fapa chu ehh tûarin a chawn pûar thi zawih zawih chu thlêkin a ṭhen chak chak a. Na a ti ngang bawka rei pawh ding thei loin a ṭhu ta a, Zamana chuan "In silai kha dah u la, a ṭhat ka ring, a dawt lehah chuan in luah a ni tawh ang" a han ti a, Thingsûl tlangvàl ho chuan tih theih nei hek lo le, an silai chu an dah thla ta sap sap mai a. Chu veleh Siamliani chu rawn ṭap chhuakin "Lianmawi min chhan rawh" a rawn ti a, Lianmawia chu muang chânga rawn pen chhuakin Thingsûl tlangval ho silai chu a rawn lakkhawm sak hnuah a han hnung khirh leh te te a, Siamliani an phuarna hrui chu a phelh ta a.