HNEHTU AW RÂWL - 1

Pasalṭha Vânsânga tlu lai chu a nupui Hnehzovi chuan mittui tla zawih zawih chungin a thlîr reng a, amah chelh bet tlattute avâng chuan a pasal ruang let reng chu a bawihsawm thei si lo. An Lal Lianchhûnga leh a khâwnbâwlte chuan lainat takin an en a, khaw mipuite pawhin an pasalṭha chhuanvâwr Vânsânga chu an ui tih hriat zetin mittui tla zawih zawih chungin an thlîr bawk. Ṭhangkhat lian zet chu Bâwkpui khuate hian leido an nei tawh lo a, a chhan chu an pasalṭha Vânsânga leh a aihnahphahpui ni ṭhin, tuna amah Vânsânga ngei thattu Rualkhûma hi an ni. Tlungvêl pasalṭha Rualkhûma chuan Hnehzovi lam chu panin a mit meng rapthlak tak chuan na zetin a han melh a, "Hnehzo, he thil thleng hi nangmah vâng a ni tih hria ang che. Kei niloin Vâna i thlan vâng anih hi hria ang che." a rawn ti chher chher a, a aw chu a râpawmin hmeichhe âwmnêm tân chuan ngaihthlâk a nuam mawlh lo. Lal Lianchhûnga chuan, "Rualkhûm, i pa thih hnuah ka fa ang chiahin ka en che a, in chhûngkua ka thlahthlam ngai hek lo che u. Thil tenawm tak i tih vângin khua aṭangin ka hnawtchhuak che a, chutah i aihnahphahpui ngei that tûrin i lo kîr leh a, i lo va han nunrâwng êm. Hre sa ngat i la chuan i naupan lai khân khati khawp khan ka ngaihsak hauh lo ang che. "a rawn ti a, a awah a thinur zia pawh a lang chiang hle. Rualkhûma chuan ngai pawimawh lo zetin Hnehzovi chu a phih rawk a," Min lo umzui apiang an thi ang. " tiin a hote chu a han mitmei a, chutah Tlungvêl tlangvâl sawmnga rual zette chuan Bâwkpui khuaa ro hlu awm zawng zawng chu rût khawmin tlai ni tlâk rualin khua chu an chhuahsan ve chiah a. Zan thimah chuan zan hmasa lama an riahna bûk lam pana kalin an thlen meuh chuan lêng hâwn ar khûan a hun dêr tawh. Hnehzovi chu a châuh tawh êm avângin ṭah pawh a ṭap thei tawh lo va, a mittui luan thlâkna biang val thla kalhte leh a sam thur êm êmte chuan khaw khat nula hmelṭha anih ṭhinna kha a paih bo chiang tawh hle. Rualkhûma chuan, "A tîrah khân min thlang la ni mai tûr." tiin tihêl takin a rawn bia a, Hnehzovi erawh Rualkhûma thusawi hria ang pawhin a awm lo a, a melh ngai a melh tlawk tlawk ringawt mai a ni. Zan lai ar a khûan âl âl lai chuan Bâwkpui Lal inah chuan pasalṭha Vânsânga thihna avânga rilru na em em Lal Lianchhûnga leh a khâwnbâwlte chu an la ṭhu khâwm ṭhap a, Lalnu Thangliani chuan, "Awi, Zotei chu va hruai lêt dân awm se ka va han ti êm." a ti vawng vawng a. Hnehzovi pawh bûkah chuan a mu meng kar a, a naupan laite a mitthlaah a lo lang zut zut a, a nu leh pate feh sakei sual laka an thih avângin an unauin rethei takin an ṭhang lian a, an lo hleitlin hnuah an khuain rûn an tawh leh avângin a uin a boral san leh a, a hawi ngaihna hre lo lutukin Lal inah a tlu lût rawih a, Lal Lianchhûngate nupain lainat takin an lo tuamhlawm anih kha. Nula a lo nih chho ve tak tak hnuah a hmel a ṭhat êm avângin ngaizawngtu a ngah hle a, Rualkhûma leh Vânsângate ṭhian dun ngei pawhin an rîm zing hle. Lalpa berin a pasal atana a îtpui loh zawk, thinthawk nei Rualkhûma hnâwl a, Vânsânga a thlan avângin Rualkhûma thinrimin Vânsânga thah a tum a, mahse, Lal Lianchhûnga a inrawlh hman hlauh anih kha. Rualkhûma thinur rilru na, khaw êng hmu tawh loin Lal Lianchhûnga a zah loh êm avângin khua aṭangin hnawhchhuah a tâwk a, an buaina a kiang a, an thaw a veng ta huai nghe nghe anih kha. Hun a lo kal zêl a, a hmangaih Vânsânga nen insuihzawmin lawi ṭhat zan hlimawm tak an hmang dûn a, fanau mal tluan an chawi dûn hun turte sawiin hlim takin an inkawm bawk. Mahse, ni hnih hnu lekah Rualkhûma hmel an hmu leh ta si. A khawvel chu a tâwp ni maiin a hria a, a rilru na lutuk chu thih a châk hle. A pasal a hmangaih em em Vânsânga thla chu a ko mawlh mawlh a.

Bâwkpui tlangvâl thinrim chu Zawlbûkah an tlim hmur mai a, Rualkhûmate umzui chu an châk tlâng hle. Mahse, an ni inzahnih nufa lek chuan Tlungvêl in zali nufa va beih hmasak chu lu zawrhna a ni tih an hre chiang si. Mutmu pawh tuah thei loin an insawh an insawh mai a ni. Ni hnih a liam hnu chuan Tlungvêl khuaah chuan Rualkhûmate chu an lût ta a, Tlungvêl Lal Rochuha chuan a pasalṭha Rualkhûmate ro hawn chu a hmuhin a lâwm êm êm a, a pasalṭha dangte mitmei pawh vêng hman lêk loin Rualkhûma chu a fak châm chî a, chu chuan chhak pawih ho laka chhanhimtu a pasalṭha Danglova leh Laithangate ṭhian dûn rilru a ti na hle. Danglova chuan, "Ruala, i hlawhtling hle mai. Mahse, i lo seilenna meuh va rîkrâp duh hmel i pu si lo. I mak ka ti angreng hle." tiin chhan awm ngeia a hriat rûkna avângin Rualkhûma mawng chu a han hiat zauh va, Laithanga chuan, "Ni e, an ro chauh ni lo thil dang i ngeng chhun riau te an awm a ni lo maw?" tiin a han chhimbudawi ve leh a, Rualkhûma chuan an Lalpa'n 'Lusei rêng rêng kan hmelma pawh ni se, sal atan kan chhawr tûr a ni lo.' a tih kha hre rân chungin fing takin, "Nia, Ute'n min han zawh takah chuan kan sawi anga, saw khuaah sawn ka hmeichhe hmangaih ber a awm a, ani lah a chhûngte'n pasal dang an neih luih tir hmiah bawk si nen, ka rilru a na êm a ni. Mahse, tunah chuan ka hmangaih ber chu ka kiangah a awm ve tawh a ni. A chau deuh a, in lamah ka awm tir ta anih kha. Lalpa, ka hrilh hmasak loh che avângin min hrethiam thei angem? "a han ti a, Lal Rochuha chuan, " Mai mai a, chutia inhmangaih takte pawt ṭhentu i hmeichhe hmangaih nu leh pate chu an lu lâk daih tlâk lah zuk ni. Ruala i hmeichhe rawn hawn chu sal atân i rawn hâwn lo tih ka hrethiam e. Hlim takin awm dûn rawh u. I hmangaihna hi a lo ropui hle mai." tih pahin ṭhi fang ṭha deuhte chu a han khai lâwr zun bawk a. Rualkhûma chuan," Lalpa ka lawm e. Hlim takin kan awm dûn ngei tawh ang. Ka nu ka ngaihtuah êm mai, ka lo zu ṭin ange. "tiin a tho uaih a, Lal Rochuha pheng chuan," I nu aia ngaihtuah i neih vâng anih zawk kha. Zu haw teh zu haw teh. Zan lamah ka lo beisei dawn che nia, i nupui pawh chu lo hruai la. " tiin a lo nuih huau huau va, Rualkhûma chuan chhâng tawh loin Lal in chu a chhuahsan a, a hnung lamah Danglova leh Laithangate'n an zui bawk. An chhuah fel hnu chuan Laithanga chuan," Ruala, i hmeichhe rawn hruai haw chuan a pasal fa a pai hman em? "a han ti zeuh va, Rualkhûma hmel chu chawp leh chilh a inthlâk nghal hlawkin, amah nuih ṭhaw tu Laithanga chu thah a hreh loh hmêl kher mai. Chhân pawh chhâng lovin a kal san nghal hmawk hmawk a. Laithangate ṭhian dûn chuan an lo nuih char char bawk. Hnehzovi ṭhu ngawi rêng chu Pi Rualzîngi chuan tih tlângnêl tumin a be mawlh mawlh a, "Taitea hi zawng a â êm a ni ka va han lainat tak che em." a ti vawng vawng a. Rualkhûma rawn haw hmel chu a dur khup avângin hmeichhe pahnih chu insi rialin hlauthâwng takin an lo ṭhu a. Hnehzovi chu melh rûn chungin a hnaih phei a, a kiang a thlen meuh chuan a hmel chu a inthlâk leh vek tawh a," Zote, zan lamah Lal inah kal a ngai dâwn a nia, intifai ve rawh." a han ti sup a, Pi Rualzîngi chuan, "A ni maw. Hawh ka fanu, ka pui ang che." tiin a fapa thin a ur leh hmain a kâi sawn dâwr dâwr a. Hnehzovi chuan Lal chhungkaw hmaa lem chan chu harsa a ti hle, Rualkhûma thin a tih ur vaih chuan a chan tûr a hriat chian avângin a nui lui vêl mai mai a, a chhungril erawh a na a ni. A pasal, ni tam pawh a la neih loh Vânsânga a ngai vawng vawng hle a, zan tam la mu dûn lo mah se, Vânsânga fa tal pai chu a châkin a beisei hle bawk,mahse Vânsânga fa chu lo paiin lo piang pawh ni se, Rualkhûma hian a that hrehin a ring si lo. Lal in aṭanga an haw kawngah chuan Rualkhûma chuan, "I pasal fa i lo pai hman nge hman lo tih ka hriat hma chu zalên takin i la awm thei ang." tiin a ṭawng khum a, Hnehzovi hlauhthawnna chu a nasa kher mai. In an thlen hnu chuan an han mu a, Rualkhûma chuan khawih pawh a khawih lo a, lawm pawh a lawm hle, mahse, a khawih loh chhan a ngaihtuah chhuah apiangin a mittui a luang leh ṭhin. Hun a kal zêl a, a hmeichhe hunbi a dik taka a thlen chat avângin a pasal fa a pai hman lo tih chu chiang takin a hre tawh a, a rilru a nain a pasal Vânsânga tana a tih theih hnuhnung ber ni a a hriat pawh a hlawhchham leh si. Rualkhûma hnenah erawh a inrinhlelh thu sawiin a la zêp hrâm hrâm thung. Fûr lai a ni a, khua a chhengchhiain feh kawngte pawh a diak hle. Ruah a sur vang ringawt a ṭhulh fo chi ni hek lo chu Hnehzovi leh Rualkhûma te chu lo lam panin an kal hnak hnak a, an zu thlen hnu rei loteah chhum dum a rawn inzial tup tup a, Hnehzovi chu a hlauthâwng hle, ni dangah chuan Rualkhûma nu a tel ve ṭhin avângin a fâla awm dunna hun an nei ngai lo va, vawiin erawh in lama a awm avângin an pahnih chauh an ni si, a hlauhthawn ang ngeiin tuibur hmuam da hnu lekah ruah chu a rawn baw ta hawk hawk mai, an ni an lo bung hman tawh bawk si nen thlâm lam panin an tlân ta a, an thlen meuh chuan an huh nasa hman tawh hle. Rualkhûma chuan mei a han nun sawk sawk a, a puan huhte chu thlâkin a hem ro a, Hnehzovi ṭhu khur hlak hlak chu tap lamah hruai pheiin mei lum chu a hnung puak tîr a, hna thawh chhunzawm theih ni hek lo, chutia an han awm reng tâkah chuan Rualkhûma mipatna chu a rawn lang ṭan ta, Hnehzovi a bul lawk a awm chu a han suangtuah kual vêl a, insûm duh viau mah se, harsa a ti tak zet. Hnehzovi lahin a hlau hle tih hriat zetin a chêt apiangin a lo phu zuk zuk bawk si. A insum zo ngang lo chu Hnehzovi darah va chelhin Hnehzovi thil hlauh ber chu a thlen tîr ṭan ta. Hnehzovi mangang chu a tâl ngam bawk si lo, mittui tla zawih zawih chungin Rualkhûma khawih ang ang chuan a awm ta tawp a, a pasal nen a nuam ti taka an lo hman ṭhin nupa nun chu Rualkhûma nen an hman dun meuh chuan nuam tihna a nei lo va, a inten hle, a pasal Vânsânga thlarau hnenah ngaihdam a dîl mawlh mawlh mai a ni. Chu mi nî chu zing lama khua a ên ang a ni ta hauh lo a, nilêng deuh thawin ruah a sur avângin hna an thawk thei lo va, Rualkhûma pawisak nei tawh lo chuan Hnehzovi taksa chu vawi tam a chên hman hial a ni. Chumi ni aṭang chuan a remchân hun a piangah Rualkhûma chuan Hnehzovi chu a mutpui ta a, favâng awllen a liam meuh chuan Rualkhûma fa ngei a pai tih a inhre ta. Rualkhûma lakah chuan zêp tlat mah se, a hmeichhiat pui Pi Rualzîngi lakah chuan a zep zo si lo, Pi Rualzîngi tu neih châk hmel phûr tak a hmuh apiangin fa neih chu a châk ve ṭhin, mahse, Rualkhûma hmel a hmuh apiangin a thin a ur a, a rilru a na thar leh ṭhin. He khuaa a awm hnu hian vawi khat mah Rualkhûma hi a la be hmasa lo va, a tum hek lo. Rualkhûma nu erawh ka nu ti a koin a nêl pawh a nêl hle. Thlasik a liam a, nipui thli a rawn thaw ṭan ta maw tihah chuan Hnehzovi chuan Rualkhûma chu a bum sêng ta lo. Rualkhûma lawm lutuk chuan duat pawh a duat hle, a nupui tak tak ang chiahin a en a, Hnehzovi erawh chuan a hlauh bâkah a haw hlur thung. Rualkhûma duatna chu remchângah lain Rualkhûma chu han vîn deuh ṭhawt châng te pawh a nei ve ta fo a, a châng chuan heti khawpa amah hmangaihtu Rualkhûma tana nupui sual tak a ni hi hrehawm a ti ve ṭhin, nula hnahkhat tam takte ngaihzawn rawn chuan amah hmangaih em em tu a nei dawn tih a hre chiang êm êm a, a lainat ve ṭhin. Mahse, chutiang ngaihtuahna a put a piangin a inten thar leh a, a pasal Vânsânga laka inthiam lohna a neihte a zuala, Rualkhûma chu a huat belh chhah leh ṭhin.

Zan khat chu Zawlbuk a pa ho titi chu rawlthar deuhte leh pa valai ṭhenkhat nula rîm lo ho chuan an ngaithla kar a, Rualkhûma pawh a ṭhu ve rân bawk. Zawlbuk tuala naupang infiam thâwm pawh a ring lâng lâng hle. Chutia an titi lai chuan mipa naupang pakhat hian, "Ka pa, ka nau a mu tawh a, ka pawnto ve dawn aw, ka nîin a phal." a rawn ti lauh lauh a, an zînga pa valai tak, a vanglaia pasalṭha tih hriat zet Buangthanga chuan, "Aw le" tiin a fapa chu a au zui lauh lauh a. A ṭhiante ho chuan, "Buanga i fapa hi zawng a felin a farnu rêng a ngaihsak mai. Nakin lawkah a la rawn khûm che anga, kan khua hi min la muan ngei ang. A mita huaisenna langte hi kan hmuh hmaih hauh lo a nia." an lo ti a, Pu Buangthanga chuan, "A khai, ka fapate zawng, nu hmangaihna dawng lo lutuk a sei lian an nih avâng hian a ṭhiante zîngah awm dân mawi a thiam lo ang tih ka hlau ṭhin teh a nia, pate hian han zilhin thu ṭha han hrilh fo mah i la, an rilruah an nute an lian zawk tlat si a, kei ngei pawh ka pa thusawi tam tak aiin ka nu thu min fahte kha a sin tun thlenga ka la hriat ni. "tiin a rawn chhâng a, ṭhenkhat Pu Buangthangate chhungkaw chanchin la hre lote chuan Pu Buangthanga chu an han zawt rawk mai a, Pu Buangthanga hmel ngui lap an hmuh rual chuan inthiam loin ngaihdam an dil nghal sap sap a, mahse, Pu Buangthanga chuan," Akhai, chutiang tur a ni ngai lo. Kan sawi ange. Hei, kan lo pêmna a la rei loh zia inhria anga, tun hma chuan kan khua aṭanga ni sarih zeta hla Phunchawng khuaah kan awm ṭhin a, ka nupui hi kan khaw nula fel ti a an sawi ve ṭhin, in lêng pawh ngah ve ṭhin tak a ni. Ṭum khat chu, ka fanu pian hlim deuh hlawtah hian a ni nghe nghe, pawih râlin min rawn bei thut mai a, Phunchawng rûn thu kha chu in hriat vek ka ringa, a vanduai zîngah kan ṭang ta a ni. Kan inring lo lai mah ni se, kan vanglai tha za a la reh lo va, kan khua lah mipa fa kan lo tam bawk nen pawih ho chu kan ûm tlân thei ta hrâm a, mahse, kan khua erawh a kâng ral deuh vek hman a, kan Lal a thi bawk. Pawih ho chu kan khaw ram chin thleng kan ûm hnuah khawvar huna umzui leh rawtin nunau ho thlamuan turin a ṭhen kan lêt leh a,khaw lu lama awm kan nih avângin kâng mei tuar lo tlêm te zîngah kan tel ve hlauh mai a in ka va thlen meuh chuan ka thil hmuh chuan min ṭhawng hle. Ka nupui saruak vek a awm puana an khuh chu ka fapa hian a lo ṭah hawm hawm a, ka fanu chu ka farnu hian mittui tla zawih zawih chungin a lo âwi bawk. Ka nupui chu pawih ho chuan pawngsualin an that zui nghal a ni tih ka hre chiang hle. Ka rilru na lutuk chu chhuah leh nghal ka tum a, mahse, ka farnu leh ka fapa hian min chelh bet hrâm a, an kiangah rilru na takin ka ṭap tlaivar a ni. A tûk zîng ka kal leh tûr chu thawm dîm takin ka tho a, mahse, ka fapa hi a rawn ṭhu chhuak ve vat a, "A pa khawnge i kal dawn?" a rawn ti a. " tih pahin bawhbêl lam chu Pu Buangthanga chuan a melh nghal tlawk tlawk a, a hnukulh avângin ṭawng a harsat hle. Tuibur hmuam da vêl zet a ngawih hnu chuan," A ṭap ngam si lo. Min ngên ngam si lo khân ka bânah a rawn vuan a,'a pa, a nu bulah kan mu tawh dawn lo a mi?' a rawn ti a." tih pah chuan hnuai lam melhin a mit chu a dawm vawng vawng a, rawlthar deuh ho chu an inhru ru mawlh mawlh tawh a, paho pawh chuan Pu Buangthanga chu sawi tawh lo mai tura hrilh an duh vek tawh nghe nghe. Mahse, amah zawk chu rawn inti pachangin,"Taite,i nu chuan naupang fel tak ni turin a duh che a, ka thu awih turin a duh bawk che a, ka thu i awih ang tiraw? Ka han ti a, a lo bu zauh va, ka awmah kuah beiin,'chuti chu i nu thattute lu ka va la ange. I ni leh i nau hi lo veng tlat rawh aw.' ka ti a, ka fapa chuan 'aw le' tih pahin a khawmhma chem chu a rawn lek chhuak vat a,nuih var var pahin ka tho chhuak a, inphih fai sawk sawkin sumhmun lam ka pan a 'a pa lo haw har suh aw' ti a, zawi sapa min rawn biakna chu chhân duh viau mah i la, ka thei tawh lo a, ka hawi kîr duh tawh bawk hek lo. A chhan chu ka fapa leh ka farnu, ka fanu bula mute hmel ka hmu leh anih chuan ka nupui phuba la loin ka lêt leh mai ang tih ka hlau a ni. Lal tual ka zu thlen chuan ka ṭhiante an lo inpeih vek tawh a, ka nupui chanchin ka han hrilh chuan an thin a ur tlâng hle. Rang takin kan ṭhian dangte awmna kan pan a, pawih ho chu ni hnih kan um hnuah kan va hmu a, sawmruk rual zet an lo la ni nghe nghe. Thinurna tawp khâwk nen a kal kan ni bawk a, tumah kan zuah lo a, hlawhtling takin kan haw a ni. Mahse, kan khua a chhiat hneh êm bâkah kan Lalpa ber a awm tawh loh avângin Lal nu lu sûn chu mi tlêmte in kan hnêm a, a tam zawk chu khaw dangah an pêm chhuak nghal a ni. Kan Lalnu phalna ka lâk hnuah he lam hi kan rawn pan a, ti hian ka farnu hian ka fate hi a fa ang chiahin min enkawl pui ta a ni. " ti a, a han sawi zawh meuh chuan ngaihnawm an tiin Pu Buangthanga chu an ngaisâng hle. Chutih lai tak chuan Rualkhûma nu a rawn lang hlawl mai a, zawlbûkah meuh nutling rawn lang ta chu thil enge maw tak thleng a awm tih hrethiamin Rualkhûma chuan," Ka nu eng thil nge thleng?" a lo ti vat a, Pi Rualzingi chuan chi-ai tak chungin, "Rawn haw vat rawh. Zotein nau a vei." a rawn tih rual chuan an ri deuh hak a, pa ho chuan "Mi hrâng val lo piang tûr chuan nutling meuh zawlbûk a kai tir zuk nia." tiin an lo nui dár dár a. Hnehzovi nau vei chu an nau chhar thiamin a lo bawihsawk mêk a, Rualkhûma chu inngaihtuah mûk tak chungin luhkaah a ding rân mai a, fapa neih a châk em em a, chu vângin fanu neih lam chu a rilruah a lang hauh lo. Chutia rilru hah taka a lo din lai chuan thâwm a lo awm ta a, naute ṭap ri a hriat rual chuan inchhungah luh a tum nghal a, mahse, a nu chuan lo dangin nghak rih turin a lo ti ve bawk. Hnehzovi an bawihsawm lai chuan a lo tei sek a, a nuin a rawn koh tâkah chuan va lût vatin a fapa chu a va hmu ta. Hnehzovi kutah chuan hûmin, "Zote, ka lawm e." a han ti sap a, chhânna erawh a rin ang ngeiin a dawng chuang lo. A fapa chu lain, "Ka nu a hming han phuah teh. Ka fapa hi pasalṭha huaisen la ni tûr a nih hi." a han ti a, Pi Rualzingi chuan, "Chuti maw? Ka tupa hmingah chuan Rualthanzauva ni rawh se." a rawn ti a, Rualkhûma chuan a fapa Rualthanzauva chu a nu bula mut thlâk pahin, "Ka fapa hian nu leh pa hmangaihna a dawng ngei tur a ni. Zote, i rilru ka hmin ngai dawn lo tih ka hria, mahse, i hmangaih tur a ni, i rila rah anih avângin." a han ti a, Zotei chuan chhân a tum lo zetnaa, "Ka fapa tluka hmangaih ka nei lo ve." tiin a chhâng ve ta zawk a.