PASALṬHA LIANMAWIA BUNG - 50

Bungtlâng khuaa ni hnih an châm leh hnu chuan mahni khaw lam ngaihtuah a nat deuh tawh avangin Lal Dammawia leh amah lo zuitute chu an haw ta a, a tûkah chuan Bualthleng leh Zehtet lam pawh an khaw lam pana kal siam an tum ve bawk a, an haw tûr chu an huphurh tlâng hle a, Lal chhungkua leh Thansangate chhungkuain an rawn thlah a, hnuk ulh ṭun chungin an inṭhen fel thei ṭawk a ni. An tana nu nih tlin em em, Pi Ṭialthangi chuan mual a liam san tawh tih chu awih har an ti ṭheuh a, pialral lamah hlim takin a leng tawh tih erawh an ring nghet tlat thung. Naupang leh hmeichhia nen an nih teh tak nuai avâng chuan an hmanhmawh lem lo khawp a, kawng laka zan hnih vel an riah hnuah Zehtet khua an ban hman ṭawk an ring vêl a ni.

Thangsangate pawh khaw chhunga an luh leh hnu chuan an inah an lut khawm leh rih phawt a, Lalnu Thangliani chuan "Awi, k'u Chawiate tal kha lo pem se ka va ti tak em. A fate leh kan fate pawh an puitlin meuh chuan an inhre tawh lo tawp ang" a ti a, a pasal Lal Saingura chuan "Ekhai, Kan duh angin kan awm vek thei hleinem. Inṭhendarh a ṭul châng a awm a, inhmuhkawm hun pawh a awm leh fo ṭhin a nia" tiin a lo hnêm a, Thansanga chuan "Ka nu han awm lo ta mai chu awih har ka la ti khawp mai. Mahse, a tello a hmalam kan panna kawng a inhawng angah ngaiin a êng zawngin thil i thlir tlâng ang i. Saia han haw chho tawh u, i upate i ti hrilhhai rei lutuk dah ange" a lo tih takah chuan Lal in lam panin an kal ta a.

Zehtet khaw lamah erawh Lianmawiate zin chhuah hnu lawka khawthlang lam a awm Bunghmun khaw Lalin a hnawh chhuah Pasalṭha Zamkunga leh a nu chu an Lalpa Kapthanga'n lawm taka a lo pawm avângin khaw mipuite chuan an thlamuan pui hle a. Tlangval la naupang tak ni mah se, a pian inkhaithli nalh em em, a ban bul nghet tlutte leh, a dar pharh hlai hlep hlawpte, a taksa hmun hran hrana ser awm nei nuaite chuan a pasalṭhatna a ti fiah hle a, chu zawng aia nulate mit la tu chu, a hmel ngo fai veng reuh chu a ni. Bunghmun Lal fanu neih chhun Chhingpuii nen têtte aṭanga inkawmngeih tak an nih hnuah hmangaihna khurah an tla lût dun a, mahse, an inkar zauna chuan pawt ṭhenin khua aṭangin Zamkunga leh a nu hmeithai chuan hnawhchhuah an tawh phah hial a ni. Lal Kâpthanga chuan a khawngaih êm avangin an in pawh khawtlângin an sâk sak mai bâkah Zehtet Pasalṭha nihna a pe nghal bawk a, Zamkungate nufa pawhin nuam an ti hle a, Zamkunga phei chu zan hnih khat hnu lekah ṭhian thar a nei hman nual nghe nghe a ni.

Zan khat chu Zehtet tlangval ho pawh nula rîm tûrin an chhuak leh vek tawh a, nula hmelṭha deuh inah phei chuan tlangval ho an khat ṭhup nghe nghe. Zamkunga pawh a ṭhiante chuan Hrillianite rûnah kai puiin a nau Ṭhakimi nen chuan an khaw nulate zinga inleng ngah ber pawl ni ṭhin an nih avangin chumi zanah pawh chuan an in khat ṭhupin tlangval an lêng leh a, Zamkungate pawh a kil thim laiah ṭhu vein a khât mawi tawkin Hrillianite unau chuan an rawn be ve deuh reng a, a nuam pawh an tiin hawihhawm an ti hle. Leng hâwn ar khuan rual chuan Zawlbûk lam pana kal an tum ta a, Hrilliani te unau chelh derna chu mawi hnai taka hnar fithlain an chhuahsan ta zawk a. Kawngah chuan Zamkunga chuan "Zanin kan lennate chu an va felin an va hmelṭha unau tak em" a ti sap a, a ṭhiante chuan lo nuih ṭhaw pahin "I tante zawng an huphurh awm tawp nang" an lo ti a, Zamkunga chuan "Ekhai, keini hmeithai fa, chutah an khaw hlui Lalin a duh loh lehnghal tan an ni beisei chu tih chi pawh va ni suh" a lo ti a, chu veleh a ṭhiante zinga pakhat chuan "Zama, i insit mah mah a ni. Hrilliani hi nula fel tak a ni a sin. Hmelah a nau a tluk lo deuh tih mai loh chu sel tur ka hre hauh lo. Ṭhakimi erawh Pasalṭha Hratzualate rûnah a lawi harin ka ring hauh lo" a lo ti a, Zamkunga chuan "Pasalṭha Hratzuala leh Pasalṭha Lianmawiate hmel chu ka hmu chak tawh kher mai. U Manate nen hian an inkawp ṭhin em?" a lo ti a, chu pa bawk chuan "Kawp teh renge, an pathumin kan khaw chhuanvawr an ni a, kum tam kan lo thlamuan pui tawh a sin. An zarah hnehna kan chang hnem tawh hle a ni." a lo ti vata Zamkunga chuan "Ka pa khan Pasalṭha Chhuahchawngate chanchin a hriat ang ang hi min hrilh ṭhina, ka ngaisang ṭhin teh a sin. An zingah tel ve thei lo mah i la, a fapate kiangah tal ka tal ve thei em ang chu maw. Mahse ka sawi angin mi ṭha fa an ni a, kei chu in hriat angin "a tih lai tak chuan aṭhiante chuan lo pawt chatin" Zama, Pasalṭha Lianmawiate hian chutiangin mi ṭha fa leh mi chhe fa an thliar ngai hauh lo. U Zamana ang chiaha nelawm vek saw an ni a sin. An lo haw mah anga, i tan ṭhian ṭha tak an la ni em em ang. Mahse tuna i ṭhiante hi min theihnghilh thiang bîk lo ang"a lo ti a, Zamkunga chuan "Chutiangte i sawi tâk mai. Ṭhiante ka phatsan ngai lo e" tiin a chhanga, an sawi anga Lianmawiate mi fel an nih chuan an kianga han tâl vêl chu a chakawm dawn riauin a hria a, an khaw hlui lama mi chhia leh mi ṭha inkar zau lutuk ang kha Zehtet khuaah chuan a lo awm ve hauh lo tih a hre chhuak thar uai uai a, he khuaa a lo pem hi a inchhir lem lo hle. Chutih rualin a rilru kap tlattu a hmangaih ber Chhingpuii chu hmuh leh hlân mawlh a nghakhlel tawh a, chu tih rualin an kal dawna a naupan têt aṭanga kai hruai ṭhintu u ena a en Pasalṭha Buangliana'n 'Zama kan khaw lam hawi zawnga hriam lek lo tûrin ka ngên a che. I hmelma nih ka duh lo a, ka hmelma i nih ka duh bawk hek lo. Kan Lalpa leh kan khaw tan hian ka thih thlenga rinawm ka tum a, tun a chinah chuan Lal fanu pawh i lak aṭangin ka veng tawh ang. I nu thu kha kawng engkimah zawm tlat la. A rilru i tina tur a ni lo. Khuanu'n veng mawlh che u rawh se"ti a, a rawn thlahna thu kha a hre chhuak thar leh a, 'U Buang, ka la ngai dawn chauh che anih hi. I tello a hun ka hman hi ka ring ngai hauh lo a sin maw le' ti rilru chungin Zawlbûk bawhbel chu bawh liamin mut hmun an rem ve ta a.

Lianmawiate'n Zehtet khua an thlen chuan unau hmelhai vel a ni tawh a, hmanhmawh taka in lam pan vat vatin Lianmawiate inah chuan an lût khawm a, an va zinna chanchinte an han sawi zung zunga, Pi Ṭialthangi thi ta mai chu mak an ti hle. Ṭhasangi chuan "Hrânga khan, a tute a hmu chak ang chauh khan a sawi si a" a lo ti a, Lianmawia chuan "Ka nu, thu a khuh mawi anih kha" a lo ti vat a, chutih mêk lai chuan Lalpa Kâpthanga a rawn lang hlawl mai a, zanriah kil hun tawha a rawn kal chu mak an ti hle, Lalpa Kâpthanga chuan Chawiliana chu en vung vung pahin Chawiliana fanu Zochawisangi bulah chuan kûn hniamin "I va lian tawh ve, Zote, nangni chu ka inah lo thleng r'u aw. I pa leh i pa Hmingthanga te hian min rawn tlawh pawh an tum hmel si lo a, ka lo lang hmasa ta anih hi" a ti a, Chawiliana chuan "Kâpa, ka nu a awm tawh lo" a lo ti sap a, Lalpa Kâpthanga hmel chu chawp leh chilha inthlâk nghalin a ding ngawi ta reng a. A châng leh hawi kualin a thaw halh halh a, chutianga tuibur hmuam da vel zet a awm hnu chuan "A va mak ngai ve. Hrânga khan a dam loh thu tal lo sawi se la ṭha tûr. Eng pawh ni se, i chho phawt teh ang u. U Chawng ka in lamah thleng mai rawh se" a ti a, Upa Chawnga chuan "Ni teh reng e, Chawia Hminga han chho tawh u" a ti a, ti chuan Lal in lam panin an kal ta a.

Zanriah kil lai chuan Lianmawia hnenah chuan a pa chuan an khuaa pasalṭha Zamkunga leh a nu rawn pêm thûte leh an rawn pêm chhante chu a hrilh mawlh mawlh a, Lianmawia chuan "Ka pa, inhmangaih takte chu inneih tir mai tûr alawm maw le. Mitin hian hlim kan phu a sin" tiin a chaw chu thawh sanin Chhuansangi vanga a tawrhnate a hriat chhuah thar leh avanga a mittui tla tûr chu a dang ṭawk ṭawk a, la thi lo se chuan hlim takin an awm dun anga, fate pawh an nei ve hial tawh mahna, a rilruah chuan a thusawi ngai bawk 'mitin hian hlim kan phu a sin' tih chu a ri nawn tluk tluk a. Zawlbûk lam pana a kal lai chuan Hrâtzuala leh Zamanate nen an intâwk hlawl a, an pathum chuan Zawlbûk lam panin an kal ta a. Zawlbûk an va thlen chuan val upate tlangvalte fuihna thu, tlawmngaih kawngahte leh huaisen kawngahte an lo fah mek a, Lianmawia leh Hratzuala pawh ṭhut ve vat pahin an ngaithla chhunzawm ve mawlh mawlh a. Leng lên ar a khuan takah chuan nula rîm tûrin an kal ve ta a. Ṭhakimite in an va luh chuan tumah an lo la awm lo a, an lawm hle, Ṭhakimite hmui hunna kiangah chuan ṭhuin an zinna chanchinte chu an sawi a, tlangval dang pawh lo thlen belh zelin Zamkungate pawh an rawn lût ve bawk a, Lianmawia chuan din pahin "Zamkunga i ni ang maw? Lianmawia ka ni e" tih pahin a han chibai a, Zamkunga pawh chuan hawihhawm takin "Zamkunga chu ka ni e, ka hmu thei che hi ka lawm hle mai" a lo ti ve a, Hratzuala chuan rawn chibai ve lehin ti chuan inpawh takin nula an rîm ho ta a, tlangval ho chuan Zamana khabe sêp thiam zâr zoin an nui dar dar reng a, hlimawm pawh an ti hle. Mahse, leng hawn ar khuan hma daihin Zamana chu haw tumin a ding ta a, Hrilliani chuan " U Man haw te i tum tak mai, a la hma alawm" a lo ti vata Zamana lah pek chuan "Ekhai, khua a thim meuh hi chuan ka bengah hian perhpawng hrâm mai maite pawh hi 'khumpui khumpui'ti ngawt hian a ri tawh ṭhin a, ka va kâi vat zawk ange" tiin a chhanga, a chhuah lai vêl chuan tlangval ho chu an lo nui dur dur a. Leng hawn ar khuan ruala Zamkungate chhuak chu Lianmawia chuan zui ve nghalin Hrâtzuala erawh Ṭhakimi kiangah a la awm ve kar thung. Zawlbuk lam pana an kal lai chuan Lianmawia leh Zamkunga chu an ṭhiante hnung deuhah kalin an titi duna Zamkunga chuan Lianmawia chu mi rin tlak tak a nih ngei a rin avangin an khaw hlui chanchinte leh hnawhchhuah an tawh chhante chu a hrilh ta vek a. Lianmawia chuan "Zâma, Chhingpuii chu nupui atana i duh anih phawt chuan kan hruai lui mai tûr a lawm. Mi tin hian hlim kan phû ṭheuh a, hmangaih kan neih a thiang vek bawk. Chu vângin thutlûkna siam ang che" a ti a, Zamkunga chuan "Zu rûk chhuah hi ka rilrem zawng tak ni mah se, khu khuaah khuan ka u ang chiaha ka en, tun dinhmun ka thlen theihna'na min chher puitling tu Pasalṭha Buangliana a awm a, khual kai khawp ni mah suh se, ka tan a ni tluka pasalṭha an awm ngai dawn lo a, a hmelma nih ka duh lo a ni"a ti chuai raih a, Lianmawia chuan "Chuti khawpa i zah chu i tana mi pawimawh tak a ni ngei ang. Amah chu kan hmuh hmasak a ngai dawn anih chu" a lo ti vat a, Zawlbûk an thlen takah chuan mutna te siamin an mu ta a. Hrâtzuala erawh tlangval dangte haw vek hnuah chuan Ṭhakimi nen chuan hmangaih biahthute inhlânin, Ṭhakimi chhungte an mutthilh fel meuh phei chuan tlangval dangte tih ṭhin dâng ang bawkin Hratzuala chuan Ṭhakimi puan chu hlîm sakin a zen ve ta a, mahse, kakpui han lawn thlawrh thlawrhna chi em a nih loh avangin Zawlbûk lam panin a kal kawh ta luah luah a.

A tûk aṭang chuan Lianmawia leh Hrâtzuala kiangah chuan Zamkunga chu a rawn tap deuh chawt tawh a, an nuna harsatna an tawh, mi chhiatna vangte, hmangaihna vangte a an lo nat tawhna zawng zawngte chu inhrilh tawnin Lianmawia leh Hratzuala chuan Bunghmun Lal fanu Chhingpuii chu an ngaihtuah ve hle a, a chhan chu Chhingpuii'n a thianghlimna hial a lo hlan tawh Zamkunga hi hmu thei tawh dawna a inhriat loh avangin a lo intihlum mai ang tih an hlau a ni.

Bunghmun khaw Lal Dorûma chuan a fanu neih chhun a hmangaih em em leh a duat em em, a hmelṭhatna avanga a khua leh a chhehvel khaw Lalte laka a lo chhuan ve em em Chhingpuii samah chuan kêkin rap chunga thingfâk pakhat chu la lawkin a hem nghal zawt zawt a, a upate'n an lo dawm laih laih tâkah chuan a inbengdai ve chauha, chhuat laia a fanu ṭhu sawp nuai Chhingpuii chu kâwkin "Mi hurnu, hmeitha fapa fa i lo pai hman khanglân chu le, hetiang anih te chuan engtin nge Lal Zangûra ka hmuh ngam tâk ang. A fapa Ngûrvunga'n palai a rawn tîr lek lek tawh a sin" a ti a, a thinrim lutuk chu a hmaite a sen vek hial a ni. "Tlângaupa rang takin ka Pasaṭhate ko khawm vat rawh" a ti a, Lal fanu Chhingpuii leh Lalnu chuan enge lo thleng zêl dawn tih chu hlauthawng takin an lo thlîr mêk a. An khaw chhuanvawr pasalṭha Lianpuia leh Vawmmanate an lo thleng vata, rei lo têah Pasalṭha Buangliana leh Dokâpate an lo thleng ve bawk a, Lalpa Dorûma chuan "Ka pasalṭha ka rin em emte in ni a, tunah hian ka fanu vangin zak takin ka awm mek a ni. Zak taka ka awm chhan erawh pasalṭha tlaktlai lo pakhat vang a ni. Ka fanu laka sawn thlak tu, pasalṭha inti ve satliah mi tenawm Zamkunga kha, a nung chung ngeiin in lo man tûr a ni. Khaw hmunah pawh awm se zawng chhuak ang che u. Se chhunin ka chhun hlum dawn a ni"a ti piap piap mai a, Pasalṭha Dokâpa chuan, "Lalpa, Zamkunga kha ka farnute ṭhenawm lawka khawsa an ni a, an chhuah dawn khan ka farnu hnenah Zamkunga khan khaw chhim chhak lam, khaw ropui Zehtet khaw lam pan an tum niin a sawi a ni." a lo ti vata Lalpa Dorûma chuan nuih huau huau pahin "Zehtet khuaah chuaj han kal rawh u. Mahse, in hmu lo anih pawhin mak ti suh u, an ni ang khaw liante chuan Zamkungate ang an lo pawm duh ka ring hauh lo" a lo ti a. A fanu ṭap khur tlawk tlawk lam chu panin "Chemte, ka hmangaih tehlul che nen, 'mi nawr lui suh' ka tih lai khan duh tawk mai la ṭha tûr" a ti sap a, a hmel chu a hma angin a dur tawh lo a, a ngui em em tawh thung. A fanu kut, hna hrâm thawk ngai lo tih hriat tak nem nel thep chu hûm sakin, a samah chuan a chûl sak hliau hliau a, khawnbawl upa, Lal thu hnial ngam si lo, Zamkunga leh Chhingpuii lo khawngaih ru em em tute chuan mittui tling pam chungin an lo en tlawk tlawk a, "Chemte, in hi vawi khat mah i chhuahsan tûr a ni lo. I fa hi a lo pian hma chu" ti a, an Lalpa thusawi ri chu an thawm hriat leh hmasak ber a ni. Chhingpuii chuan ṭap zawih zawih chungin "Ka pa, i fanu ka ni lo a mi? Ngatinge 'tianga ka chunga i chêt tâk mai. Ka hmangaih a sin" a rawn tih rual chan Lalpa Dorûma chuan a kut a vawnna chu thlahin a thawh san a, "Chhingi mi nawr lui tawh hauh suh" tih pahin a zu bel lian a zu tuitling eng kûk chu a in ta khulh khulh a.

Zehtet khaw lamah erawh Hrâtzuala leh Ṭhakimi inkâr chu khawtlâng hriat a lo ni ta a, tu pawh mai chuan innei vat vat se an duh pui ṭheuh a, an pasalṭha, an chhuan em em chu hmangaihna vanga hliama a awm hmel hmuh leh an duh tawh lo a ni. Zan khat chu nula rîm tûrin Lianmawiate pawh an inzui chhuak dam dam a, Zamkunga ṭhian chhar hmasak pathumte nen an inkawp tâk fo hnuah chuan an tam tham tawh a, nuam pawh an ti hle. Thangnêuva chuan "Zanin lam chu Ṭhakimite unau lam i hawi tawh lo teh ang u, tlâk vêng lamah khuan mikhual nula pahnih an awm a nia" a lo ti a, Hrâtzuala chuan "Nêuva lah hi, nula rîm tur lah hi i hre tam si a, a chhungril tak tak thlen i ngam meuh si lo" a lo ti a, an vai chuan Nêuva chu an nuih dar dar a, tlâk veng lamah chuan an kal ta a, Nêuva sawite in an zu thlen chuan an khaw mi awm theite zînga mi Pu Challiana te in a lo ni a, an zu luh chuan tlangval paruk vêl hi Pu Challiana fanu rîmin an lo awm ve a, Pu Challiana chuan "Ekhai, Kan pasalṭha chhuanvawrte meuh in lo luh tâk chu le, eng thli chhiain nge lo chhem lût che u a?" a lo ti a, Hrâtzuala chuan "A, Pa Chal, hei Nêuva pek hian mikhual nula hmelṭha mitmei ka dawng e, a ti peka, kan lo umzui ta anih hi" a lo ti vata, Nêuva zak lutuk chu chhuah a han tum rawka, Zamkunga leh Dailovate chuan an lo chelh bet vata, Pu Challiana chuan nuih kur kur pahin "Chhungte, Siamtei nen khan hei kan pasalṭha te hi lo kawm tawh u, an beisei riau mai che u" a han ti a, rei lo te hnuah mikhual nulate chu an lo chhuak ta a, Nêuva sawi ang ngei chuan an lo hmelṭha dûn kher mai. Lianmawiate kianga an han ṭhut chuan an hmelah chuan an zak hle tih a hriat theih a, an dang pawh a nâl lem lo hle. Chu chu hriain Lianmawia chuan an khaw chanchinte a lo zawt a, Chhungteite pawh chuan Siallam khua an nih thute leh, an u tlangval pathumte nen an pa nau Pu Challiana tlawh tûra an unau zaa an lo zin thute sawiin rei lo te hnuah chuan an pangai ve ta hle a, an titi ve bawrh bawrh tawh a. Nêuva pawh a hma ang ngawtin a zakzum ta bîk lo, Dailova leh Mankungate chu tih zah dân ngawt zawngin dawt a phuahchawp zut zut tawh a, Chhungtei te pawh an nui ve her her ṭhin a, "Chhungte hei, Lianmawia leh Hrâtzualate hi chu nakin lawka chhungpuinu nei mai tûr an ni a, Zamkunga leh kei pawh hi kan bang bîk hek lo. Hei, Dailova leh Manate hi a bâng awmchhun an ni ta maia, nangni unau pahnih in lo ni leh zel bawk nen, kan inrem angah kan ngai dâwn a nia"a han tih chuan Chhungtei te unau chu zah hmel takin an kûn daiha, Nêuva lah a thutak rûn bawk si. Mankunga leh Dailovate'n kuttum an lo hmuhte chu a hmu lo der tlat bawk si. Lianmawia insûm zo lo chu a rawn nui phuh ta a, chu veleh Chhungteite pawh chuan Nêuva fiamthu chu hrethiamin an vai nuih ta dar dar a. Thu dang sawia an tîtî leh lai chuan Siamtei chuan "Taka, nichin khan Lianmawia leh Hrâtzualate hming kha in sawi si a, ka pa Chala khan kan pasalṭhate a ti bawk che u a, Pasalṭha Lianmawia leh Pasalṭha Hrâtzualate inni ngat mai?" tiin Lianmawiate chu a han en a, Lianmawiabchuan "A, Lianmawia leh Hrâtzualate chu kan ni ngei alawm" a han ti a, Nêuva pek chuan "Ni e, Thangnêuva chu ka ni ngei alawm" a lo ve leh hmanhmawh peka, an vai nuih leh ta vek a, chu zan zet chu an hlim kher mai. Ṭhakimite ina ha hmai lang vên vûna nui ngam ngai lo Hrâtzuala hahni pawh a lang dûm ngûk ngûk mai zel zu nia.