HNEHTU AW RÂWL - A TÂWPNA

(HNEHTU AW RÂWL a tâwp ve leh ta reng mai. Ka thawnthu ziah tirh aṭanga vawin nî thlenga min la chhiar sak avângin inchungah ka lâwm hle a ni tih min hriat sak u la ka duh a ni. Engtikah nge ka rawn lêt leh dawn ka hre lo va, buaina neuh neuh zirlaiah leh thil dangah  ka han nei chho leh ta bawk nên, ka rawn lêt leh vat theih ka ring chiah lo. Mahse, Pathian zâra ka dam anih phawt chuan kum chanve chhûng hian thawnthu dang pakhat emaw pahnih tal rawn chhawp leh ka tum ang. Mahse, tun dinhmunah erawh hun ka nei tawh chiah lo a ni. BA ka chhuak ṭêp a, ka final-na anih tawh avângin ka theihtâwp chhuah ka duh ve si a, min hrethiam a ni ang chu. Dam lo hauh u la, kan la inhmu leh ngei ang. Lawmthu sawi tûr tam tak ka nei a, ka sawi vek sêng hek lo. A khâikhâwmna'n 'ka rin phâk bâk a tam ka blog tlawhtu leh ka thawntu chhiartu ka nei che u hi ka lâwm êm êm reng ang' tih hi ni mai teh se. Hun zawng zawng hman nuam bîk bîk u.)



Thangneuvate unau nupui nei chu an chhuak vâk khât ta hle mai a, zan lamah te zawlbûkah la riakin nula rîmnaah te la tel ve fo mah se, an tlangvâl lai ang ngawt khân an awm thei tawh lo va, in lama an nupuite kianga awm châk leh thlahlel rêng rêngin hun an hmang chho va, a rei tial tial a, tlangvâl dangte hmai zah a na lo chho ta maw tihah phei chuan an chhuak vâk ngai ta meuh lo. Ruala lunglêng chu amahin a tei a tei reng ringawt a, a nu leh pate'n nupui nei tûra an tur châng a tam ta hle. Amah ngei pawhin nupui han neih ve chu a châk tawh hle na a, an Lal Rothanga innghahna ber anih tawh si avângin a rilru a buai ṭhin hle. Mahse, a farnu Lâwmtei leh an upa min Vâwrliana fapa naupang ber Thangvâwrate'n an ngai châng reng tih a hriat rûk ve tlat avângin a nau pasal neihna tûr dâltu nih reng bîk chu a duh ta lo va Bâwkpui lama zin phawt a, chin a zira haw hnua palai tirh ṭhat chu a rilrûk ta a. A thu tlûkna a han sawi chuan a chhûngte chu an lo lâwm hle mai a, Ruala pawh a nu leh pa bâkah a farnu hlim hmêl a hmuh chuan a phûr ta hle. Rammu tûr anga inbuatsaih ngâi a ni lêm lo bawk a, a silai leh kawng laka a ei tur buhfaite leh a mamah ṭûl zual puite kengin an khua chu a chhuahsan ta vang vang a.

Bâwkpui khaw lamah ve thung chuan Vânsângi chuan amah rîm ngawrh êm êm tu, an khaw upa min fapa, tlâwmngaih leh zaidam kawnga mite entawn, nula zawng zawngte ngaihzawn rawn an tih hial khawpa huaisen, Kâpliana chu âw pawh mai a duh châng a tam ta hle. Ruala lah thehhmeh ang hlauh a ni reng tawh mai si a, a tâna rilru sên thlawn reng chu a dik berin a hre tawh lo a ni. Mahse, Râlngama'n nghâk hrâm hrân tûra a ngên fo avângin Kâpliana chu ṭhian ang tak tak chauhvin a la kâwm hrâm hrâm a ni. Kâpliana hi Ruala a hmangaih angin a hmangaih ve thei dâwn hauh lo tih chiang taka a hriat bâkah, a duh zâwng anih leh nih loh pawh hre chiang lo khawpin a rilru a hawng lo va, mahse, inkawm fo ta chu an inngaina chho hle. Mahse, Vânsângi rilruah erawh ṭhian nihna bâk a awm hauh lo thung. Ruala'n rawn lan zai rêng a rêl theih si loh bâkah a rual puite pasal nei an awm ve ta nuk si a, pasal a nei dawn anih ro ro chuan Kâpliana aia ṭha hi an awm bîk lo tlat a ni. Zan khat chu lêng lên âr khuan hnu fe thlengin Kâpliana nên chuan an inkâwm a, mi rilru ngîl tih takah Kâpliana chuan Vânsângi rilru chu a hriatthiam pui êm êm a, lunglova lâk sak duh lovin rilru na tak chungin a thusawi, amah a hnâwlna thu te chu a pawm sak thlap a, mahse, beidawn erawh a tum hauh lo thung. Chutah zawlbûk lam pan tumin a ṭhuthmun a han thawhsan a, pên khat a pên hman chauh maw tihah chuan ding datin thâwm a han ngaithla vang vang a, vêng mawng lama ui bauh tuar tuar kârah chuan nutling mangangin "Râl, râl râl!!" a tih ri chu a hre hman tlat. Chutah Vânsângi te banglaia chem pui inthiat, pasalṭha Vânsânga chem pui ngei mai chu pawt dawk zawkin, Vânsangi'n "Fîmkhur rawh aw." a rawn tihte chu a hre hman thuak ringawt a ni. Tui bur hmuam da hnu lekah Bâwkpui khuaah chuan silai a puak ta dur dur mai le. Bâwkpui khaw tlangvâlte kai tho tu, veng mawng hmeithai erawh hmelmate'n an vaw thlu chiang hle a, mahse, Bâwkpui tlangvâlte'n a thâwm an hriat hman miau avângin anmahni rawn rûntu Fanai Pawi ho chu an rawn bei lêt ve vat a, Lal fapa, Pasalṭha Râlngama leh Kâplianate'n hma rawn hruaiin a lehlam lehlamin silai mu an kâp ruak ta maw tihah chuan an inbawh ta rup mai le. Fanai pasalṭha Aizîngpuia leh a nau Aîvungate chu an ṭuan a rangin an chak hle mai a, an hmaa ding zo an awm meuh lo. An hnung dâwltu Pasalṭha Hrûmcheuva lah chuan a vêng hneh bawk si a, Bâwkpui tlangvâl pialrâla thawn liam an nei mawlh mawlh mai a ni. Ruahmanna fel tak neia khua rawn lût, an ruahmanna hmeithai pakhatin a tih tlawlh sak Fanai ho chu a tîrah a hnung tawlh zawkah ṭang mah se, an pasalṭha pathumte huaisenna a zârah hma an sâwn chho leh ta. Bâwkpui tlangvâlte chu an Lal tual thleng rakin an tawlh ta mai. Kâpliana tlâwm la lutuk chuan Aizîngpuia chu va zuanin a chem chu a han vai thla ngheng mai a, mahse, Aizîngpuia'n a li hmuh hman chiah chiah a vângin a lûah sât loin a bân bul a hlawi kak hlek hman chauh va ni. Aizîngpuia chuan a dâr thi zawih zawih chu melh zawkin, "Luseiin thisen mi chhuah chu le." ti sapin Kâpliana chu a rawn bawh ta rawp rawp mai a, hnam kawlhsen leh luhlul annihna amahah rawn lang chhovin Kâpliana chu zawi ta telh telh mai,mahse,chuti maia tlâwm a tum bîk hauh lo va, a khât tawkin Aizîngpuia chu a va bei lêt ve leh zauh ṭhin a, chu chuan Aizîngpuia chu hliam a siam ve leh zauh ṭhin. Aizîngpuia pawhin Kâpliana chhel dân leh insual thiamna te chu mak a ti ve hle, a rammutnaa amah khing zo rêng la tawng lo a ni a, hliam pawh a tuar na ngai lem lo, mahse, tunah erawh a hliam te hi a pang ti sa tham an ni ve dawn tih a hre chiang hle. Kâpliana tawlh hnung chuan lungte a râp hrual palh ta hlauh mai, a ke chheh buai lai tak chu Aizîngpuia lah chuan remchângah lo la vatin a nghâwng uai hnâwp khawpin a rawn sât ta a, Kâpliana chu hnung zâwngin a thal ta thlawrh mai a, Bâwkpui tlangvâlte mittui a ko chhuak chiang hle. An khaw tlangvâl, mi nun ngîl leh zaidam, mi neinung chhungkua aṭanga chawr chhuak ni chunga chapo ngai lo leh mi pawi sawi ve ngai lo, an ṭhian Kâpliana tlu an hmuh meuh chuan an thinbutut a chhuak ta. Râk ruai ruai chungin Fanai bek sam zial ho chu an han bawh leh ta a, Fanai ho pawh an tâl buai ve leh ta, mahse, an tlangvâl ṭhenkhat Bâwkpui khaw hâl kualtute chuan Bâwkpui ho chu an hnung lam aṭanga rawn bawh ve lehin an kâr cheh ta a, chutah zet zawng a lu nunga tlêm zawk Bâwkpui tlangvâlte chu an hek leh ta hle. Râlngama beidawng chuan Aivunga chu a pan chher chher mai a, a hmaa rawn ding apiang lo dah ṭhain a hnaih phei zêl a, Aivunga paw'n lo hmu vein a rawn pan ve bawk a. An indinchilh ta maw tihah Râlngama chuan engmah sawi set set lovin a han bawh rawk mai a, a hmêl phû lo va tha ngah a ni bawk a, Aivunga pawh a petek dawrh hial a ni. Râlngama chuan rawn bawh zui ve leh nghâl zatin Aivunga petek buai lai tak chu a âwmah a va thlawh ri thlawp a, Aivunga chem rawn vawm chuan a mitko a thâi kak ve nghal hlawih bawk. Aivunga rawn thawh tum chu va din chilhin, "Bâwkpui Pasalṭha Râlngama ka ni e" tia ama hming chhâlin a nghawngah a han sât tlum ta thawih mai a, Aivunga chu a khûr nghal ngur ngur a, men pual rulh rulh pahin a hma lamah a bawk khup ta thlawrh a. Chutih lai tak chuan Bâwkpui khuate chuan 'aw' hmâna an lo hriat tawh ṭhin an hre leh ta tlat mai. "Bâwkpui khuate u, lo zâm suh u. Rualkhûma fapa, Rualthanzauva ka lo kal e." ti a Ruala rawn au chu a silai riin a zui nghal a, Fanai tlangvâl pakhat chu a thal nghal thlawrh bawk. Bâwkpui tlangvâlte chu an phûr thar leh ta, khual kai pasalṭha huaisen an lamah a rawn ṭang leh ta bawk nên an hmelmate chu an nawr tawlh ve ṭan ta. Aizîngpuia chuan Ruala chu a hming a lo hriat fo tawh avângin a hêl hrâm hrâm a, a nau ruang erawh a hlat duh hauh lo thung. Ruala ve thung chuan Aizîngpuia chu a pan lui ngat ngat bawk a, a tâwp a tâwpah chuan an in hêl sêng ta bîk lo, Aizîngpuia chuan a cho loh vâl a tawng ve ta. Chapo taka an chi leh kuangte zînga a lên theih lâi khân duhtâwkin a hmingthan leh zualna tura lusei lu lâk kher kha tum lo se chu Ruala hmaah hian a lu a hloh lo tur. An pasalṭha pahnihte ber an tlûk tâkah chuan Fanai ho chu an tlân darh ta chum chum mai le, Lusei ho chuan ûm zui ve nghalin an hnung lam aṭangin an sât chawrh chawrh hlawm mai a, a vânnei zual tlân chhuak hman te chu mi sâwmnga erh awrh chauh an nih tawh a rinawm. Zân lâi mah ni se, Bâwkpui khaw mipuite chu Lal tualah an rawn tlân khâwm a, an tlangvâl thi ta te ruang chu enin an fapa, an unaupate leh an pate an tel ve ang tih mawlh an hlau va, an hnehna chan chu hre ve tho mah se, an hlim hauh lo. Râlngama chuan Ruala hnênah chuan, "Engtia kan chanchin lo hria nge inih a i rawn luh hlawl le?" tiin mak ti takin a han zawt a, Ruala chuan, "Rawn zin tumin ka rawn kal a, in khaw ram chin ka rawn luh khân khua a thim lek lek tawh avângin zanreia khua luh ai chuan tiin bûk ka sual ta a, mahse, enge mi mawlh teh rêng ni ka muhil thei ta hauh lo mai a ka let kual sek ta mai a ni. Chutia ka leh kual ka leh kual lai chuan râl hla taka silai puak dur dur ri ang hi ka hre tlat pek a ka han ngaithla chiang a in khaw lam ngei nia ka hriat avângin hmanhmawh takin ka rawn tlân ta anih hi. " tiin a lo chhâng a, Râlngama chuan," A lawmawm hle mai, i zarah hnehna kan chang. "a tih mêk lai chuan Lal in aṭang chuan silai a rawn puak ri ṭhuai a, Lal muala in pakhat aṭang chuan silai ri bawkin a rawn zawm ve nghal bawk. Lal Râlliana chu rawn tlân chhuakin," Upa Khama inah khân biru an awm e. " a rawn ti a, chu veleh tlangvâl ṭhenkhat chu an kal nghal huk a, an va hmuh chu Hrûmcheuva, a pum a Lal Ralliana silai mu a tawn fuh avânga lo mu hlâwm reng chu a ni. Pawn lamah erawh Râlngama chuan Hrûmcheuva silai mû a nâknêma dawngtu Ruala chu a ko tuar tuar a, mipui leh tlangval ho an phili buai hle mai. Rang zetin Ruala chu Lal inah an zawn chho va, Bawlpuin rawn zui ve nghalin Ruala hliam chu an han silfai a, Ruala erawh a meng ṭha peih hauh tawh lo. A bula ṭhu Râlngama chu a han hûi zauh va, Ralngama a lo kûn hniam chuan a beng bulah, "Vânsangi" thei leh thei loin a han ti sap a. Râlngama chu rang taka tlân chhuak nghalin Vânsangi nen rei lo te hnuah an rawn inzui lut a, Vânsangi hmel Ruala'n a hmuh chuan thei leh thei loin a rawn nuih sak a, Vânsângi chuan mittui tla pûr chunga rawn nuih lêtin Ruala kut chu a vawn sak a, "Ka ngai lutuk che a sin. I lo va zin har êm êm ve." a rawn ti ṭûak a. Ruala chuan a han hûi a, Vânsangi pawh rang taka rawn kûn hniam nghâlin a beng a han dawh a, chutah Ruala chuan, "Ka thai chang ve tawh la tiin ka rawn pan che a. Mahse, Khuanu ruat kan ni lo a niang e. Engkimah ngaihdam ka dîl a che. Ka hmangaih ber i ni." a rawn ti a, Vânsangi chuan, "U Rual, chutiang sawi suh. I dam leh dâwn alawm." tih pahin a rawn ṭap chhuak hawk hawk a, Ruala chuan, "Pialrâlah aw....Vânsâng..."a rawn ti chuai raih a, a âwm rawn insêp dawrh dawrh a reh fel rual chuan a zal ta riai riai a. A mit chu Lal Râlliana chuan rawn chhîn tîrin, "Ka tupa Rualthanzau, a va pawi tak êm. I nu ka hmu ngam tawh dâwn em ni?" tiin a rawn ṭap ta a, khaw dang vâl mah ni se, an tupa anihna a bo lo va, an hmangaihna a dâi hek lo. Vânsangi chuan zah pawh a dâwn thei lo, amah vânga thiah riak ngaiin a ṭap hawm hawm a, a mipa hmangaih ber leh a hmêl hmuh a châk êm êm ṭhin a han hmuh leh dân hi a pawm thiam thei lo a, nâ a ti a ni.

Bâwkpui khua chu a buai nuai mai a, zualko intirh pawh a inthlahrunawm êm avângin Ralngama chu a tlân ta vang vang a. Ruala ruang erawh Lal inah an tlaivâr pui a, a tûk chawhnuah Lal tualah a thlân thûk takin an lâi a, an phûm ta a. Tlangvâl zawng zawngte'n a ruang chu an zah êm êm a, nu ho mittui a luang a, nula ho an lunghnûr bawk. Lusei Pasalṭhate zînga huaisen bera an sawi ṭhin, Lusei khua zawng zawng deuh thaw dêng chhuak a, Ṭiau râl pawi ho thlenga an hriat khawpa huaisen hmingthang chuan a inrinlohlaia kah a tâwk avângin a lênna vângkhua ngeiah pawh a lu a nghat thei lo va, khual khua, a khua ang maia a ngaih ṭhin, a pa pianna khua ngeiah phûmin a awm a, a ruang a chûnnu'n a kîl lo va, nunna awm tawh lo a taksaah a farnu mittui a far hek lo. Tlungvêl khua aṭanga Ruala chhungkhat laina hnai rawn kalte chu an tam kher mai. Lal ina a silai, a iptepui, a chem leh a sam, an lo dah ṭhat chu a nu leh a farnute'n an ṭah râwih râwih a, a ṭhian Mankûnga, Roliana, Thangneuva leh Thanzinga te pawh pasalṭha ṭhiau mah ni se an insûm thei meuh lo. Chawhnu hera Zabuanga rawn thleng chu a hmêlah thinurna bâk a lang lo va, biak pawh a châkawm hek lo. Pasalṭha uaithla lam tawh ni mah se, tun dinhmunah hi chuan a hmaa din a châkawm lêm loh khawp mai. Mahse, engmah sawi lovin a nau, Ruala an phûmna bulah chuan ni a tlâk thlengin a ṭhu a, Rolianate'n an rawn koh tâkah chuan Lal in lamah a lût ve ta chauh va. Bâwkpui khuaah chuan in kâng ve lo sawmhnih vêl lek a awm avângin an chêp hle mai a, lusûn chhungkua lah an tam na rawh. Lal chhungkua lah bâng bîk hek lo, an buai rih nuai nuai a ni ber. Chu vângin Ruala lu nghahna hmun chu chhuahsan hreh hle mah se, kal vat a ṭha zawka an hriat avângin mikhualte chuan haw zâi an rêl dâwn ta a, an zân hnuhnung ber chu mipa ho chuan Lal leihkapuiah an hmang ho va, Ruala tel ve ta lo chu a ruakin a reh ta huaiin an hria a, ṭawng zâi pawh an rêl ṭha hlei thei lo a ni. A tûkah chuan an khaw lam panin an haw ta hlawm a, Ruala ruang an phûmna han kal pelh chu a nu leh a farnute chuan harsa an ti hle, mahse, an kal ngei angaih avângin an ṭah chhuak zual pui a reh hnu chuan, "MANGṬHA AW" tiin an khaw lam panin an kal san ta a.Tlungvêl khua a ngui ruai a, an pasalṭha chhuanvawrin mual a liam a, a ruang tak ngial pawh an chang thei si lo. Kâr a hla tham a, ruang zâwnna chî ziazâng ni ta lo chu an rilru a hrehawm tlâng hle. Pi Hnehzovite'n an khua an thlen chuan Roliana nupui Partei, Ruala chhang chhiah chuan fapa a hring fel deuh chiah bawk. Partei'n a fapa hmêl a han hmu chu a lung a chhe thar hle a, a u Ruala'n a fa neih hun a nghahhlelh ziate kha hre chhuakin, a hmu ve hman ta lo hi na a tiin pawi a ti hle bawk. A pasal leh a nute rawn inzui lût a hmuh phei chuan a rilru a na zual hle. A fapa piang chu a lâwm viau rualin, a u thihnain a chiah hneh êm avângin mittui a luang lo thei lo, Partei tan ngat phei chuan Ruala hi a hlu a, kum tam a bo hnua rawn zawng chhuak leh tu a ni miau va ni. Ruala silai an rawn hawn chu Partei chuan, "Ka nu, hetah awm teh se. Ka fapa hian a pu silai hi chhuang takin la hmang se la ka duh a ni." tiin a rawn ngên a, Pi Hnehzovi pawhin hnial buai loin a lo phal sak ve nghal a. Lal Rothanga chuan, "Buanga pa, a hming han sa ta che, kan tupa hi?" tiin Upa Buangthanga chu a han hrilh a, Upa Buangthanga chuan, "Ekhai, kei zawng tu hming sak ka nei tawh e. Nang kan Lalin han sa la a ṭhain a hlu zawk ngei ang." a rawn ti lêt ve thunga, Lal Rothanga chuan, "Chu ti kan sâ ange. Ka tupa hian a pu, pasalṭha Rualthanzauva hming hi a châwi ngei tûr a ni. Rualliana ni rawh se." a rawn ti ta a.