PASALṬHA LIANMAWIA BUNG - 33

Ênna zûnzâmin hringfate lai tual lênna a kian san a, zân hun a inṭan meuh chuan Zawlbuan khaw tlangval ho leh Zehtet lam mikhual la châm bang hote chu hliam na tak an awm tawh lem lo bawk a nula rîm tûrin an chhuak ta sap sap mai a, khua a hnâwngin ruah a tla cherh cherh a, a khât tâwkin khawpui a ri leh dur dur ṭhin a, Lal fanu Rolianpuii hmel kawl phet zuai laia rawn lang leh zawk zawk ṭhin chu Lal in lama lêng khawnbawl upate chuan hmuh hman loh an hlau a ni ber e. Lianmawiate erawh an tlangvalte kiangah tei chhuak vein Zawlbuan khaw chhungah chuan lenna tûr zawngin an inzui ve ṭham ṭham a, Hratzuala lo lên tawhna hnu Veng mawng lama hmeithai chênna tih hriat tak, in tla bal ve tawh takah chuan lutin mei a lo êng dûl ruih a, inleng pawh pakhat mah an lo awm hauh lo. Nula pakhat aw sîn leh fel fai tak mai hian lo chhâwnin chu tia an ina mikhual tlangval hlir an rawn lût ta chu a thla a muang teh chiam lo tih a hmelah chuan a hriat theih mai a, Lianmawiate tân lah han hnem vak ngaihna awm hek suh pangai taka ṭhuthmun remin chu nula chu an be char char a, a in neitu zawk a ṭi dâk chu nuam lo an ti hle a, mahse, Hratzuala'n "Ṭhuamte kei kan pasalṭha Lianmawia leh Zamana te chu an nih hi, ka rawn lên luh pui rawih mai a, pawi i ti êm lo ang chu" a han ti fiamthu a, Ṭhuami pawh chuan "Pawi ti lah lo e, kei ni in anga in lawi lût duh hi kan tan chuan lawmna nasa tak thlentu a ni a sin" tih pahin Zamana leh Lianmawia chu a melh zauhva, a hma ang êm chuan a hmelah hlauhthâwnna pawh a lang ta lo. Chu tih lai tak chuan khum pui awmna lamah thâwm lo awmin Ṭhuami chu a kal phei vat a, a rawn lêt leh hnu chuan Hratzuala chuan "Eng ti zia nge?" a lo ti vat a, Ṭhuami chuan "Ka nu feh haw a chau deuh hlek a maw le" tih chauha chhangin hnuai lam chu a bih ngar ngar a, chu tih lai taka lo en rengtu Lianmawia chuan Ṭhuami hmela hlauhthâwnna chu a hmu thiam kher mai, mahse, engmah lem sawi duh loin thil dang a sawi ta daih a, Zamana lah Ṭhuami nen an mit a intawn tak chhên vâng nge a ṭawng mawh ta riau mai a, Hrâtzuala'n Ngaihtei te ina an chhaih zah êm avanga phuba lâkna'n han chhaih tum ve deuh mah se, Lianmawia'n mitmei hmangin a khap tlat bawk si. Leng hâwn ar a khuang ta maw tihah chuan an tlangval lên pui ho chu an inzui chhuak ta hlawm a, Lianmawiate pathum erawh an la awm rân thung. Lianmawia chuan "Ṭhuamte i nu chu engtia na nge? Kan lakah sawi hreh tûr a awm hauh lo a nia, kan theihtâwpin a nia kan puih dawn che" a ti dam thlûam a. Ṭhuami chuan a sawi hreh hmêl hle a, mahse, puitu hmel a hmuh chuan a lawm hle thung, a nu nat dân chu chip chiar taka sawiin,a naupan lai aṭanga a nat tawh thu leh, a khât tawka khum beta a nat ṭhin thute, hna a thawh loh theih si loh avanga a nat zin dânte chu a sawi mawlh mawlh a, "ka nu hian ka pian theihna'n theihtawp a chhuah a, ka pa chhungte'n an duh loh avangin khua aṭanga hnawh chhuah a tâwk a, chutah umzuiin thah an tum leh zêl a, silaia kahna hnu pawh a taksaah hian hmun hnih laiah a awm nghe nghe. Ka pian hnuah pawh a taksa chhe tawh tak chu ngaihsak loin ka tan a thawk zêl a, a nat châng pawhin ka mithmuhah dam ang takin a awm lui ṭhin. Tunah chuan hei a tho kâng peih ta ngang lo a, keiin ka thawk a, a niin ka haw hun nghakhlel takin a lo thlîr ta ṭhin anih hi" tia tâwp a khâr meuh phei chuan a mittui chu a dîr zawih zawih tawh a, Lianmawiate pawhin sawi mai tûr an vân hle. Ṭawng lo a an awm ṭhap reng hnu chuan Lianmawia chuan "Anih Ṭhuamte i nu chu vawi khat tal kan hmuh ve i phal em?" a han ti a, Ṭhuami chuan inthlahrung takin "Mite chuan ka nu hi, ramhuai pitar tiin an chhaih nawmnah fo ṭhin, naupang phei chuan an hlau hle nghe nghe, mahse, inhmuh duh phawt chuan le" tih pahin a hruai phei ta a. Khum puiah chuan pitar pakhat mitkhur thuk dêk dûk, sam ṭuak var vo leh chêr em em, a ruh chu vunin a tuam ṭawk ṭawk a ni tih hial theih tûr hi a lo mu a, a hmel chu a hre ngai lo tutan chuan a rapawm dawn hle. Lianmawia chuan Zamana chu hrilh ru sapin "Hmeichhe chak leh huaisen chu a chhel hle mai, a fanu enkawl sak thei tu tûr, a mi rin ngam chauh a nghak tawh niin a lang" a han ti sap a, Zamana pawh chu a lo bu nghut nghut ringawt a. Lianmawia chuan anmahni inthlahrun hmêl taka lo en rengtu Ṭhuami chu kal pêlh pahin "Ṭhuamte i nu hi thil ka zawt lawk duh a, kha lo va inkawm tawh u" a tih chuan Zamanate nen chuan an inzui phei nghal a, Lianmawia chuan chu pitarte chu a kuta vawn sak pahin "Ka pi, hmeichhe chhel leh huaisen tak i ni. Theih nise i vânglai hmuh hman ka châk hle mai." a han ti a, chu pitar chuan "Tlangval i hming mi hrilh thei em, ka hre ngai hauh lo che"a rawn ti zawi raih a, Lianmawia chuan" Ka pi, mikhual ka ni e, Lianmawia ka ni e"a tih chuan chu pitar chuan "Pasalṭha Chhuahchawnga fapa Lianmawia kha i ni em?" a han ti a Lianmawia chuan mak tih hmêl takin "Aw ka pi ka ni ngei e" a ti nghal a, chu pitar chuan "Ka vahpa Kâpthanga ṭhian ṭha tak a ni a sin. Darkawn khaw mi leh sa ka ni ṭhin a, kan khawnbawl upa fapa nen inhmel duhin a fa hial ka lo pai ta a, mahse, kan khawnbawl chhungkua khan min duh loa, Lal hnenah dawta min hêkin khua aṭangin min hnawt chhuak a, min rawn umzui leha,zan li zet min umzui hnuah min nang fuh a, ṭum hnih lai min kâh hnuah min kal san ta a ni, mahse, vânneih thlâk takin kan Lalpa tlangvalte ram chhuak hian min hmu hlauh a, min enkawl dam ta a ni, kan khua hmelmain an tih chhiat vek thute ka hriat hnu kha chuan ka vahpa pawh a thi ngei tawhin ka ring a ni"a rawn ti a, Lianmawia chuan thil thlen dân a chhûtin mak a ti hle a, he pitar hian a vahpa a thi tawh emaw a tih hi Zehtet Lal, Zawlbuan Lal hnehtu Lal Kâpthanga a ni tih a hre hauh si lo. "Ka pi, i vah pa chu kan khuaah a awm e, kan Lalpa'n fa atan a la a, kan Lalpa thih rualin Lal nihna a chelh zui nghal a sin" a tih chuan chu pitar chuan "Awi maw, ka naute chu a va han puitling ta êm, vawi khat tal han hmuh leh a, han awm lehte hi ka châk ṭhin a sin, hnawhchhuah ka tawh lai khân naupang mai a la ni a, a hmel awmdan tur pawh ka chhui thiam ta hauh lo" tih pahin a mittui chu a rawn luang thla a. Lianmawia chuan "Ka pi, i vah pa chu a vânglai nun zawng zawngah Pasalṭha ropui tak niin Hmâr hote ṭihkhai berte zînga mi a ni ṭhin a sin. Tunah Lal ropui tak a ni ṭan dêr tawh a vahpa chhuanawm tak i nei e" a ti a, Ṭhuami nu chuan "Hei min en la, rei tak ka daih tawh dawn lo a ni. Ka fanu hi amah maia kal san ka hreh êm avangin ka la tuar hrâm hrâm a sin, tunah zawng in hmel ka hmu a, ka ngaih a ngam ta, lungdam takin pialrâl ka pan thei tawh ang. Ka fanu hi in kutah ka hlân a, in farnu angin min ngaihsak thei u la, ka lawm hle ang"a rawn ti thâm ṭuak a, Lianmawia chuan "Ka pi, i fanu chu kan farnu a ni e, lungngai suh kan lo enkawl êm êm ang" a tih hnu chuan kal sanin Lalpa'n Rothanga'n Lal ina riak tura a tih miau avangin Lal in lam an pan chho ta a.

"Chu in Lalpa farnu ka khuaah a lo awm reng tihna a ni maw? Ka tlangvalte sai ram chhuakin Sai ngho aia nu pakhat thi lek lek tawh an rawn zawn haw kha chu ka la hria a, ka upate inah kan dah tak kha maw le, leido nei mai thei dinhmuna kan din lai a ni nghe nghe. Eng pawh ni se Liana châm rih zawk teh u, zing khawvârah in farnu chu an nufain zuk hruai u la, ka inah hian awm rawh se, in Lalpa tana ka tih theih tâwk a ni rih si a, in farnu hringtunu khawngaihthlak tak chuan a hun tâwp lam tal chu nuam takin hmang rawh se"a rawn ti a,zâwi tê a " Zamana lung lâwm, Hratzuala lungchhia" tiin Lianmawia chu a rawn nui deuh suk suk a, Zamana lah chuan rûm tawka rawn melh pahin "Fiamthu na chi pawh zu ni suh" a rawn ti hlak a, Hratzuala erawh Ṭhuamtei te in a Lianmawia a lên pui kha a inchhîr nge inchhîr lo pawh hriat va ni suh.

Mi rethei, naupan lai aṭanga mite hmuhsit leh endawng rawn, ṭhian kawm tûr pawh nei ngai lo Ṭhuamtei'n chu tia Lal ina a nu nen an han awm ta mai chu nuam lo a ti letlingin a inthlahrung hle mai a, Lalpa Rothanga'n "Ka fanu emaw Chêmte" tia a han koh te chuan pa hnên aṭanga kohna aw vawi khat pawh la dawng lo ta chu lawm hle mah se, insitna leh inthlahrunna chu a ngah hle. Lalfanu Rosangliani chuan a ngainain a puan ṭha ṭhate a han inbel tîra, a han inchei uluk deuh hlek chuan a hmêl ṭhatna chu rawn lang chhuak zualin, Zamana lo hmuh rûk ṭhatna chu a rawn zual deuh deuh emaw tih tûr a ni. Zan hnih lai an châm leh hnu chuan Ṭhuamtei nu chu a boral ta,Lalpa Rothanga'n Zehtet Lal leh an mitthi inkungkaihnate chu mipui hnênah sawiin "Ka fapa Kâpthanga tâna kan tihtheih tawk kan ti anga, a ruang hi zah takin kan vui liam tûr a ni. Tin, a kal san tâk Ṭhuamtei hi ka fanu a ni tih ka pawm tlat a, a nuṭapa khaw lama awm a duh zawk pawhin a kal thei ang. Mahse, kei erawh chuan he lama awmah ka duh hle a ni" tiin a tâwp a khâr a, a thu ang ngeiin mipuite chuan an hmuhsit a an chhaih nawmnah ṭhin hmeithai khawngaihthlak tak ruang chu zah takin an vui liam ta a ni. Ṭhuamtei tawrhna erawh a na hle a, a hmêl te chu a tla dûk a, mi ina chêng anga inngaihna a neih vânga a inthlahrunna chauh chuan chaw pawh a bâr luih tîr a, mahse, a bâr lui tam thei hauh ngai lo thung. Ruang a tlâk hnuah chuan tlangval ho chu Hratzuala hoin an haw ta a, Zamana leh Lianmawia erawh Ṭhuamtei lusun khawhar reh hun nghakin an la châm anga, an kianga kal a lo duh anih hlauh chuan an hruai haw nghal dawn a ni.

Ṭhuamtei chu an rin aiin a puitling riau mai a, pa tel lo a châwi seilen, hmuhsit leh entleu hlawh reng ṭhin a lo ni bawk a, a chhel kher mai, a lunglênna chu ti lang loin amahin a tuar a, ṭhen rualte chu ṭha taka chhâwnin a lunglênna chu tih lan loh a tum hrâm hrâm ṭhin, mahse, chu a chhelna chu a lungfing chin chuan hrethiamin an lainat zual sauh thung. Zan khat chu Lalpa Rothanga chuan a kiangah ṭhut tîrin "Hei i nuṭapa pasalṭhate hian an nghak reng mai che a, nangin i awm duhna i sawi si lo, kan kiangah hian awm reng la, ka hnen aṭang ngei hian pasal pawh nei la ka duh hle a, ni rei lo tê chauh la ni mah se, kan kianga i awm chinah i ze mawina leh felna te kan hmu a, kan fanu atan kan iai lo che ni mai loin kan pawm vek tawh che a ni. Mahse, i nu khan Liana kiangah hian a kalsan hunah che enkawl tûr chein a lo chah tawh a, i nu thu anga i awm duh zawk anih pawhin ka dem hauh lo che, amaherawh chu hei hi hria la keini chhungkuaah hian i tel ve tih hi"a rawn tih charh charh chuan Ṭhuamtei chu a inngaihtuah nasa kher mai, a nu neih chhun lu nghahna anihna angin he lai hmuna awm hi duh hle mah se, Lal ina han awm chu a hrehin inthlahrûnna a nei reng dawn a, a nun a hlim ngai dawn lo tih a hre reng a, Zehtet lam pan ta se, a nuṭapa vawi khat pawh la hmu lo tu chuan a lo lâwm angem? Zawhna tam tak a lo lang zut zut a, mahse, chhânna pêk tûr ber erawh a hre hauh lo thung. Mahse, vânneih thlâk takin Lal fapa Rotawka chu a rawn ṭawng ve a, " Ka pa, inrawlh buai tûr ka ni hauh lo tih chu ka hria, mahse, Ṭhuamtei hi kan nawr deuh niin ka hria, a rilru siam felna'n a duh chen chen hun pek ni rawh se." a rawn tih takah chuan Lalpa Rothanga chuan "Ni tak maw, min ngaidam dawn nia ka fanu, Liana te hi an zahawm êm a ka han zawt thut che a ni e" tih pahin duat takin a samah chuan a chûl sak a, Ṭhuamtei pawh a lâwm kher mai, khawnbawl upate an rawn luh tâk hnu chuan Lianmawia leh Zamana nen Rosanglianite nen an pali chuan leihkapui lamah inzui chhuakin fûr khua mah ni se, chu zân chu a thiangin thla êng tak chu a lang no ruih bawk a, Zamana leh Ṭhuamtei innuih leh zeuh ṭhin kârah chuan Lianmawia leh Rosangliani pawh an mit a intawng ve leh zauh ṭhin.

Tum loh deuh va ni hnih an châm belh leh hnu chuan tlai khat chu Zawlbuan khuaah chuan tlangval sawm chuang an rawn lût a, an hruaitupa silai pu chunga kal chu mipuite chuan an en duh hle a, a Lal puan aṭang chuan khaw khat Lal a ni ngei tûr a ni. Lal tual lamah ve thung chuan Lianmawia leh Zamana chu Rolianpuia leh Rotawkate nen thing an lo ek a, an kiangah Ṭhuamtei leh Rosanglianite pawh chu an awm ve bawk a, Lal chhungkaw mi leh sate leh pasalṭha khualkai pahnih an ni a, mahse, chapo hauh loin an infiam nui bâwk bâwk reng a ni.

Rosangliani hmela mak tihna lo lang thut chu Rolianpuia chuan hmu vatin Rosangliani hawina lam chu a hawi nghal vat a, nuih deuh suk pahin "Ṭhuamte i nuṭa pain a lo hruai dawn che a ni ngei ang" tih pahin an lam pana lo kal mêk Lal Kâpthanga chu a kâwk vah mai a, Ṭhuamtei hmelah chuan zahna leh lâwmna a lang a, a nuṭapa kianga han awm chu a duhthusâm rûk anih rualin a zahna chuan a hreh tîr êm êm bawk si. Lalpa Kâpthangate lo nghakin an lo ding ṭhap a, Lalpa Kâpthanga chuan Rolianpuia chu chibaiin ṭawng a tum lai tak chuan Rolianpuia zawk chu a rawn ṭawng a, "Hei hi ka nau Rotawka a ni a, hei hi ka farnu neih chhun Rosangliani anih hi" tiin inhmelhriat tîr pahin a inchibai tìr a,a piah bera Lianmawia kianga lo ding chu Rolianpuia chuan kâwkin "Lalpa, i farnu ngei chu anih saw" a tih chuan Kâpthanga chuan Ṭhuamtei hmel chu a zir chiang emaw tih tûr khawpa uluka enin zawi muanga pan pheiin, Ṭhuamtei, naupan lai aṭanga unau sawi tur nei ngai lo pawhin a nuṭapa amah hmangaihna mitmenga entu mit chu a hawi san thei bîk tlat lo, hun rei tak mahnia lo mal tlat ṭhin anihna te chu hre chhuakin a unaupa a hmu chu a lâwm bawk nen a mittui chu a lo sûr zung zung a, Lalpa Kâpthanga'n a rawn kuah rual chuan lo kuah lêt vein Ṭhuamtei chu a ṭap hawm hawm a.

Lalpa Rothanga thawm hria chu rawn chhuak vatin Ṭhuamtei leh pa pakhat Lal thuam inbel lo inkuah a hmuh chuan rin dân a nei thiam nghal mai a, a ring dik tih pawh Lianmawiate leh tlangval dangte lo inbiak mawlh mawlh dânah chuan a hriat a ni. Lal inah inzui lûtin Lalpa Rothanga chuan "Nang hi maw, ka fapa Kâpthanga chu? I laka ka thil tih sualah i pawi nasa tak ka sawi a ni, pialrâlah i pa hmel ka hmu ngam dawn hauh lo anih hi" a rawn ti a, Lal Kâpthanga chuan "Ekhai, ka pa, tih sual engmah i nei lo e, ka lo tlawh pawh har mah mah che a, chu vângin kan inkar a lo zau ta a ni e, ka pa thih ruala i kianga rawn tlân vat tûr ka ni a, a nachâng ka hriat loh vâng a ni. Min ngaidam ang che" a rawn ti chhuak ve thung a. Chu zân chu Lal inah awm hoin Ṭhuamtei leh Kâpthanga chu an innel nghal hle a, Kâpthanga lahin a naupan laia duat em em ṭhintu a nî hmel a la theihnghilh lo bawk nen a chang leh an lung a chhe dûn a, Ṭhuamtei chu a rilru no zawk a ni bawk nen a mittui a rawn sûr leh ṭhin bawk a, a châng leh an nui dûn leh ṭhin. Lalpa Rothangate chhungkua pawhin an beisei ngam hauh loh Kâpthanga a rawn lan takah chuan Ṭhuamtei chu an tum dân anga an hnêna awm tûra thlem mai chî niin an hre ta lo a, Lal Kâpthanga hi lo lang lo ta chu ni se an thlem anga, Lianmawia hmai zahna a nasa tawh bawk nen an haw hma theihna remchang siam sak an tum ru diam tawh a ni. Khawnbawl upate rawn chuan kai hnu lawkah chuan Ṭhuamtei chuan a tâwpna'na a nu thlan leh an in tlawh a duh avangin Lal Kâpthanga leh Zamana te nen chuan an inzui chhuak ta a, Lianmawia leh Rosangliani erawh Leihkapui lamah ṭhu dûnin an inhmuh tâwp zân a nih vang nge Rosangliani pheikhai chu a zâng lo hle a, Lianmawia pawhin a hrethiam ru reng nghe nghe a, mahse, Chhuansangi a ngaih a la reh si lo. Rosangi'n zak tih hriat taka "U Lian min lo hre ve reng ṭhin rawh aw, i ngaihawm dawn khawp mai" a tih te chuan a khawngaih thar hle a, "Teh reng mai, ka theihnghilh hauh lo ang che, ka lo la zin leh vat ang" tiin a hnêm ve a, Rosangliani chuan zah pawh dâwn zo loin "Kan inhmu leh ang tih min tiam thei angem?" a rawn ti a, hmeichhe sihhnip leh buan chak lo ni hauh si lo, a hmangaih Lianmawia nun hlui lungchhiat thlak tak hre ve vektuin a hmangaih hnena a inphawrh dân hi a la nêp lua a ni. Lianmawia chuan "Ka tiam a che, kan la inhmu leh ngei ang, ka ngai ṭhin khawp ang che" tiin thu dang sawiin a tî tî pui ta daih a, Lianmawia'n fiamthu a "Kan inhmuh leh huna Pasal i lo neih tawh vaih chuan i fate ka vêl ang" a tih chaun Rosangi chu a sen tawn tawn a, "Ka pain pasal neih a la phal teuh lo ka la naupang lutuk" a han ti a, Lianmawia nuih a za kher mai, Rosangi lah tleirawl chauh a la ni a, a naupan âtna rilruin a la kian san vek bawk si lo. Lianmawia tan chu zan chu a hrehawm rualin a hlimawm a ni, Chhuansangi laka a rilru put ṭhindân kha a ngaihtuah lêt a, Damdep Lal fanu kha a nuna a hmel duh neih hmasak ber ni mah se, Chhuansangi ang êm a, a hmangaih theih a inring ngai lo a, pasal hlim taka nei tûrin a thlah anih kha,mahsw Chhuansangi nen an inhmel duh ṭan tirh laia a awm ang chiah khan Rosangi bulah hian a awm thei a, hlim pawh a hlim hle, mahse, Chhuansangi vangin inngaihtuahna hun a mamawh a, nupui neih tawh lo mai duh hial ṭhin kha, tlangval a ni a, a nu leh paten mo an awt ve ṭan tih a hria a, tin, Chhuansangi chhungte lahin nupui neih inthlahrung lo tûr leh a nu chhawk zangkhai tûr atan nei vat tûrin an tur fiam chhen ṭhin bawk nen hmeichhia a hmangaih leh dawn anih chuan Rosangi hi ni se a duh ber a ni tawh a ni. Leng hâwn ar khuan hnu lawka Kâpthanga te unau chu an rawn inzui lût a, an mittui a sûr nasa tih an hmelah chuan thup tum hle mah se a hriat theih a, leng hâwn ar khuangin a chhunzawm mai bawk nen Rosangliani te pawh inchhung lam pan tumin an tho a, Rosangliani'n "U Lian i lo zin hun chu ka lo nghak reng ang" a rawn tih chuan Lianmawia pawh chuan "Remchang hmasa berah ka lo zin ang, zantin ka lo hre chhuak ziah ṭhin ang che, ka theihnghilh ngai lo ang che" a ti ve ta a.