PASALṬHA LIANMAWIA BUNG - 37

Hmangaihnaah hian inrintawnna leh innghirnghona hi chu a kal kawp reng ṭhin. Hlimna leh lawmna min thlen a, a hunah lungngaihna leh ṭahna, a pawimawh ber erawh rinawmna a ni thung, heng zawng zawng hi Hmangaihna kan tihah hian a tel vek a, a vaia an awm khawm ṭhap hian a lo mawi ṭhin. Rinawmna a tel loh chuan hmangaihna a mawi thei lo a, pakhat zawk rinawm mah se, pakhat zawk a rinawm loh chuan hmangaihna tluan tling a ni thei lo. Innghirnghona leh ṭahna a awm loh chuan kâr loah inngaihsak lohna leh inen liamna hun a thleng a, hlim leh lawm hun a lo thlenin inpawh tawn leh zualna leh inthlakhlelhna a lo zual ṭhin. Mahse, pakhata lungawi lo va midang beisei ṭhin mite tân hnangaihna a par vul ngai lo. Nula khawngaihthlak Ngaihtei erawh tih luihna hmanga a thianghlimna lâk sak anih hnuah zantin deuh thaw mi hurherh nawmchenna a ni chho a, a thiam thu sawi turin huaisenna a nei si lo.

Hratzuala rilru na chu hnem dân thiam an awm lo a, a kiangah chuan Zamana leh Lianmawiate chu ngawi rengin an ṭhu a, Bualthleng khaw mite'n an tu chhuan lo awm zêl turte hnena an sawi tûr a chêt dân ropui takte chu a rilruah a awm tawh lo a, Ngaihtei nen an intawn hmasak ber ṭumte leh zantin an rûn a mawi ṭhin laite, Ngiahtei'n midang mitmei veng ru reng paha a rawn zai ru ralh ralh ṭhinte kha a mitthlaah a la châm reng a ni.

Hun leh ni a liama ni rei pawh a vei hmain Zehtet khaw mipuite chuan Ngaihteite nufa chu a sawi pawh an sawi tawh ngai lo a, Laichhûma pawh zak hauh loin khawlai a lêng a, a nula ngaih chu intihtheihna'n tak hmangin, khawnbawl upa fa a lo ni bawk nen a châng phei chuan hmeithai fa Hratzuala deuh sawhna'n a hmang ta zeuh zeuh leh nghal a, Hratzuala lahin hre ve ṭhin mah se khing ta'nge pawh ti lem hlei loin a inkhung deuh chawt reng mai a ni. Zan khat chu zawlbukah chuan pa ho an tî tî a, tlangval ho erawh nula rîmin an chhuak ve thung a, Laichhûma pawh zan dang ang bawkin a khabe sep tui ber a ni leh tawh a, mi fing vak ta lo chu a chikawite lah chuan an duh zawng sawi tûrin an kheuh thiam bawk nen, an zînga pakhat chuan meinei tak, fiamthu pah ni si hian "U Chhûm nula hnahkhat meuh khumpui i han kâi pui ta kha a ni a, engtin nge maw kha tiang nula hmelṭhain nang ang patlinga pumpa a han duh mai che le?" a han ti a, Laichhûma lah chuan sawi a lo châk nasa mai si nen, "Ekhai, nula hnahkhat mah ni se inmamawh tawn ta reng reng chu inhîpna hi a awm a, kan inhîp kal zung zung mai a ni" a tih chuan an lo nui dar dar a. Leng hâwn ar a khuan hma deuh chuan mahni in lam an pan sang sang a Laichhûma pawh an kawtkai a thleng dawn ta maw tihah hian kutphah lian tak hian a ka rawn hup thutin a kawng hnuai lam chu zo zetin an rawn pawm nghal bawk a, hmun biru lai lam pan tumin veng lu lam an pan chho sawk sawk a, mi hmuh mai mai theih lohna tûr an thleng ta maw tihah chuan dîm baksak loin amah mantute chuan an nghat chawrh mai a. "I nula ngaih kha tihluihna hmanga i hneh a ni em? Dawt i sawi anih chuan i thi nghal ang." tiin pakhat zawk chuan chem a rawn phawrh nghal a. An awmna hmun a biruin a thim bawk si nen amah mantute chu tute nge an nih tih an aw aṭanga han hriat mai chu har a tiin a hlauh pawh a hlau hle a, mahse, a khawnbawl upa fa nihna chu chhuangin" Nang ni hian thahah min vau ngam a maw? Lal hnenah inthil tih hi ka thlen ngei ang. In duh ang chuan chêt han tum u la. " tiin a han ding a, mahse, a hnâr ru ri nghal rawp chu dawm leh nghalin a na ti lutuk chu a râk ṭhawt nghe nghe, chu tah zet zawng inpuan lohna chi ni ta hek lo le, Ngaihtei thianghlimna a laksak hnua zantin a mutpui tak dânte Ngaihtei rilru a tih nat ṭhin ziate chu a sawi ta vek a, amah mantu palian zawk thinrim insum zo lo chuan a hrawkah chuan rawn rêkin "Dam tlâk i ni lo e" tih pahin a han nghat leh chawrh a, chu tih lâi mêk chuan pakhat zawk chuan ram hrui sei tak hi rawn la chhuakin Laichhûma nghawngah chuan a rawn vêt mawlh mawlh a, ti chuan khaw lu lamah chho leh zualin an awmna hmun a hla ṭha thawkhat ta maw tihah chuan pakhat zawk chu thingkungah lawnun hrui hmawr lehlam pang chu a keng chho bawk a, Laichhûma mangang lutuk chuan ngaihdam a dîl chûl tawh a, "Tu pawh ni rawh u, min ngaidam anih phawt chuan ṭhi fang ṭha chi ka pe ang che u, sial pawh" tiin an hausakna, an neih thilte chu a sawi zung zunga, mahse, a nghawnga hlînna hrui chu a rawn inpawt ta zawt mai, amah pawh chu a kâng nghal dawrh a, "Pasalṭha Lianmawia leh Pasalṭha Zamanate kan ni e, kan ṭhianpa tân leh kan farnu phuba anih kha" ti a Lianmawia ṭawng ri chu a hre pha vuai vuai a, mahse a hrawka rêk tlattu avâng chuan a khaw hmuh chu a chiang lo riai riai a, a ke a han leng awrh awrh hnu chuan a chat fel ta. Lianmawiate pawh chuan an hnu chu an han thup fel fai zung zunga, Laichhuma chu la thlain a hnar thite chu an hrûk fai hnuah an khai leh a ti chuan khaw chhûng lam panin an kal leh ta a, an chêt dân chu Lal dân kalh ni mah se, Ngaihtei mizia an ngaihtuahin mi pa laka inphal râi mai mai tûr khawpa hmeichhe buan chak lo a ni lo tih an hriat ve ve avângin chhui chhuah an tum a, an chhui chhuak ta rêng bawk. An thil tih chu man chhuah ni ta se an chung a rip viau ngei ang,mahse, hlau hauh loin an rilru kam rengtu lian tak a awm tâk si lohah chuan an thaw veng huai zâwk a ni.

Zawlbûk an zu thlen chuan tlangvalte chu an lo mu ṭan dawn mêk a ni a, an ni pawh chu lût ve vatin an mu ve ta a, mahse, rei tak an mut hmain Laichhuma nupui chuan a pasal chu a rawn ngaihven ta a, tlangval ho chu tho leh sap sapin a lên na tûr âwm ang inte an han en kual thuak thuak a, amah hmuh tûr a awm si lo chu khaw dai hnai hrûtin an kal leh thuak thuak a, mahse, hmuh tûr a awm si lo. Laichhuma nupui chu a ṭap pûr tawh a, Zamana'n "Ka nu hlauthawng mah che, kan awm alawm Ka pa Chhuma chu kan zawng hmu leh thuai ang" ti a a han hnêm lai Lianmawia'n a hmuh chuan insûm takin a nui khur char char a. Zan thim hnuaia han zawn mai chu a harsa bawk nen a tuk lama zawn chhunzawm zai rel mai chu tlangvalte chuan an rawt ta a, Laichhuma chhung leh khatte tan chuan zân rei tak chu a ni ngei ang.

A tûk zîngah chuan tlangaupa lo auin mi bo zawn tûr thu chu a rawn puang lauh lauh a, ṭhenkhat chuan Ngaihteite nufa thil tihah riak an ngai hlawma, a ṭhenin khawmu chawi a nihte an ring nghe nghe. Hratzuala erawh chuan a rilruin "In thil tih dân chu ka va han pawm lo em. Keimah vângin in dinhmun a derthawng ta hle mai" tiin Lianmawia leh Zamana chu a tawng a, mahse, a lawm ru viau lawi thung si. Tûk ṭhuan eikhamah chuan tlangvalte chu insem darhin Zamana chu khaw lu lam a kal pawlah a tel dawn nghe nghe a, Lianmawia nuih chu a za ru khawp mai. An thahna hmun khua aṭanga hla lo tê a ni bawk nen rei lo têah an hmu ta thuai a, rawlthar deuhte chuan an râp hlawm hle a, thingkunga a lo inkhai zuar mai hmel chu hmuh a hrehawm hle mai. Khaw chhûng an han luh pui chu Laichhuma nupui fanaute lung chu a awi mawlh lo. Mipui tam takte pawhin mahni inthat anih an ring hauh lo mai a, Laichhuma chi kâwite lah an khaw mi awm theite an nih deuh ṭhup avângin an lungawi lohna chu Lal hnen an thlen ta a, Lal tana hma lak loh theihlohna tûrin a hnar ruh tliak chu Laichhuma fapa chuan a lo hmu chhuak leh vei bawk nen Lalpa Kapthanga lu pawh a hai kher mai. Lianmawiate tih a ni ang tih chu a hlau ngawih ngawih a, chu tih rualin an ni lo chu ti tûr an awm lo tih chu a hre chiang bertu a ni. Chu tih rualin ngil tak leh thlei bîk nei lo a ro rêl tu tûr anih avângin Lianmawiate ṭhian thum chu an ko ta rup mai. Laichhuma pa lah chuan Lianmawiate chu thiam loh chan tîr tum reng rengin Lal chu hmin a tum a, upa a lo ni ve bawk nen a thusawi te chu Lal tan ngaihthah mai mai chi a ni bawk si lo, Lianmawiate hmelah lah hlauhthawnna a lang eih bawk si lo, a hlauthawng ru ber chu Lalpa Kâpthanga a ni ta zawk a. Zawhna an han zawt a, Hratzuala nu an ko leh a, Hratzuala zan lama a chhuah loh thu leh Lianmawia leh Zamana pawh Hratzualate in lama an awm thu chu a rawn sawi a, leng hawn ar khuan hma lawka an chhuah thu a rawn sawi rual chuan Laichhuma pa hmel chu rawn inthlakin "Lalpa ka fapa pawh Zawlbuk lama a kal kha leng hawn ar khuan hma lawkin a rawn haw niin a ruala kalte'n an sawi a ni" tiin Lianmawia leh Zamana chu thiam loh chan tir tumin huat hmel takin a han melh a. Lalpa Kapthanga chuan a tlangvalte koh tîr lehin tlangval ho chu Lianmawiate zawlbuk lawi hun a han zawt leh a, chiang taka hria an awm lo a, mahse, Laichhuma fapa chuan zun zunga zawlbuk kawtkaia an tap kawi laia an rawn lawi thu leh leng hawn ar khuan hnu anih thu a rawn sawi leh a, a ṭhiante pawh chuan a dik a ni tiin an lo thlawp ta bawk nen Hratzuala nu chu a mangang hle mai a. Lianmawia chu hawi kualin amah lo en kartu a pa leh a pa Thangkungate chu a va hmu a, Zamana chu nghawk zeuhin Zamana chuan ṭawng hun a ni tih hriain "Lalpa ṭhianpa Hrata te in aṭanga kan chhuah hun leh zawlbuk kan luh hun kha a dik e" a rawn ti te te phawt a, Laichhuma pa phei chuan a ring a lo fân nghal zawt hman nghe nghe, mahse Zamana'n "Hrata te in kan chhuahsan khan Zawlbuk lama pa ho tî tî thawmte kan hriat bâkah khua kan fang kual khat bawk alawm tiin veng thlang lam panin kan kal a ni" a rawn tih rual chuan ding nghal zawtin "Dawt i sawi a ni" a ti nghal tuar a. Lalpa Kapthanga chuan lo khap bet vatin "Anih leh in kal ngei a ni tih hmu tu che u an awm em?" a han ti leh a Zamana chuan "Awm tuk e, Tlangaupa nuthlawi rîm pawh kan tâwk nghe nghe" tiin an ram hrui dah ṭhat la tûra veng mawng lam pana an kalna lama tlangaupa nuthlawi rûn kai zo hlim an hmu chu a han sawi zauh va, Lalpa Kapthanga chuan tlangaupa chu rum taka melhin zan lama a pum nawm loh chhuanlam siama Lal in pawh kai peih lo tlangaupa lo ding lai rût chu "A dik em?" a han ti a, Tlangaupa chuan "Lalpa ka tawk ngei alawm" a rawn tih leh chuan Zamana leh Lianmawiate chuan thiam an chang ta hlauh mai. Rinhlelh ngaihna an awm tawh miau si lo, Laichhuma chi leh kuangte chu thinrim hle mah se tih theih nei miau hek suh le, Lianmawiate inzui chhuak mêk chu rum fahranin an melh ringawt hlawm a.

"Mawlah pawh hian chin tawk a awm a sin, keimah vangin dinhmun hlauhawm takah in indah a, chutah dawt muhlum hmangin thiam in chang leh nghal" Hratzuala a rawn ti ruk se se chuan Zamana chuan "Dawt a? Dawt kan sawi hauh lo a nia" tih pahin a nui pût pût a, a dik leh viau tho bawk si, Hratzuala hnial ngaihna hre lo chuan a zui ve ta hnak hnak zâwk a.

Zanriah kîl lai a ni a, Laichhuma pa Zehtet khawnbawl upa rei tak lo ni tawh chuan a fapa a chânna chu ngawih bo pui a tum hauh lo mai a, rinawm taka a lo zui ṭhin Lalpa Puithanga thla leh a zui mêk Lalpa Kâpthanga chu phatsanin a tupa hnenah chuan "Hrihtlâng khaw lam panin i ṭhiante nen kal rawh u, i pa chu kan phum fel tawh a, i pa thihna a thil dik tak kan hailan a hun tawh zawk a ni. Ka mâkpa hnenah thil thleng zawng zawng hi sawiin 'Kan Lalpa' n a pasalṭha chhuanvawrte lam a ṭang tlat a ni'han ti ang che u, phuba min lâksak turin han ngen u la, phuba lâk fel anih hnuah an khuaa kan chhungkuaa kan pêm nghal tûr thu hrilh rawh u"tiin a farnu neihchhun pasal Hrihtlang Lalpa, paihte Lal huaisen puihna chu dîl a tum ta riap mai le.

Hunin chawlh zai rel loin hma lam a pan zela ni a liam zel bawk. Lal fanu anga cheibawl anih hnua awm dan thiam har ti em em, Zehtet khua nuam ti hle chunga inthlahrunna chin nei zel ṭhin Ṭhuamtei chuan Zamana palaite leh a unaupa inbia chu a ngaithla ru kar a, an thu sawi chu a ṭha lam hlîr anih avângin a lawm ve hle. Naupan tet a ta mi zinga awm nuam ti lo, inthlahrung reng renga hrungnun zinkawng zawh chho a ni a, amah leh amah a inring tawk lo ang bawkin a ute nupa bâk chu han rin em em a nei hauh lo, mahse tunah chuan innghahna tûr pasal a nei dawn ta reng mai le. Palaite nen an inrem hnu aṭang phei chuan miin an han fiamte hian a zak em em zêl a, nuam ti viau mah se nula laka to em em nupui a han ni mai tûr chu itsiktu an awm ang tih hlau reng rengin a khawsa a, a nulat puite'n be miah loa an han pelh chângte phei chuan hrehawm a ti nghal em em ringawt zêl a, zantin a nu ngaiin a ṭap bawk.

Tlai khat chu Zehtet khuaah chuan pasalṭha hmel nelawm loh tak pathum hi rawn lutin an hmel fai vang leh an dar hlai ṭha hlep hlawp te, an bân, mal leh chawn sek phiar fatte chu nula tam tak tana hmuhnawm tham a nih vei teh lul nen an hmêlah chuan thinrimna nasa tak a chhiar theih miau si a, mipuite pawh chuan biak pawh an lo be ngam hlawm lo a ni. Lal tuala Ṭhuamtei ṭhuin a bul lawka a thing eh saktu Lianmawia biakna pawh hre chang lo lêkin chung mikhual lo kal mêk te chu a lo thlîra a hmelah chuan a hlau tih a hriat theih hle. Ṭhuamtei ngawi ta daih chu Lianmawia chuan mak tih hmel taka en in Ṭhuamtei thlîrna lam chu a han thlir ve vang vanga, mikhualte hmel a hmuh chuan rual chuan "Ṭhuamte, lût vat la, i u hnenah mikhual kan nei tih han hrilh rawh. Hlauhthawn awm erawh a awm hauh lo, ka khual ṭhiante an ni e, buaina nasa tak an tawk a ni ngei ang" tiin mikhualte lam chu a pan thla a, zangkhai vahin "Ekhai, Vânthanga te lah ni rengin, eng pawipang nge thleng ta he lai thleng thleng in lo kal tâk mai" a han ti a, Vânthanga chuan "Liana, Lal in lamah i sawi teh ang. Min puih ngei kan ngai a ni, tin, he buaina hian a huam tel bawk che u" ti sapin Lal in lam an pan ta a. Lalpa Kapthanga'n Sengzau pasalṭhate hmela thinrimna a hmuh chuan an thil tawn chu a namai lo hle ang tih a hrethiam nghal mai a. Mahse, engmah a la zawt duh bik lo a, hah zu te zûk tê têin a zawt ta chauh va, Vânthanga chuan "Lalpa, kan Lalpa thih hnuah kan pasalṭha, kan Lal fapa ni bawk Ginliana khan Lalna a chang ta a, Lal fel leh dikna ṭan mi a ni a, a thlazar hnuaiah leido nei loin kan awm a, kan hlim tlâng hle. Kan khua aṭanga zan hnih leka hla Hrihtlang Lalpa hi kan Lal famta Ginthanga unaupa fapa a ni a, ṭum khat chu salu inchuhin kan tlangvalte nen an intibuaia silai hial hmet puakin nunna chân an awm tâkah chuan Hrihtlang Lalpa chuan phût a rawn nei ta a, mahse kan tlangvalte thlavang hauh ngam lo khawpa Lal dawihzep nei kan nih bik loh avangin kan inrem thei ta lo a, chuta chin chu rawl ralin an rawn che leh ta a, mahse, an che fuh reng bîk lo, hei Hnêmluaia leh Linghnema thing pu hi beih an lo tum rawk maia, an tisual chhiava chiang hle a, tlangval pathum an rawn man nghe nghe. An ni hnen aṭanga kan hriat danin Hrihtlang Lalpa chuan Zehtet khua hi rawn rûn a tum dawn a, a tlangvalte zînga rawlthar deuhte intuai hriamna'n a unaupa khua ngeiah rawlralin a rawn chet tîr a lo ni. Kan thinrim chuan an khua chu hâl tumin kan kal a, mahse, zan khat bâk kan thang hman lo râl khat aṭangin kan khaw awmna zawn khu vut vut chu kan hmu ta a, hmanhmawh taka tlan lêt nghalin Lal chhungkua chu an lo him kim a, mahse, kan tlangvalte erawhin an tuar nasa hle a, Hnêmate'n an tlangval pathum an rawn man vânga min rawn rûn an nih thu min hrilh nghe nghe a ni. Rûn tawh thut huna chenna tûr pawh nei lo a kan awm huna kan belh ve tûr ber ni a kan lo ngaih ṭhin Hrihtlang khua chuan min rawn ti chhe ta si a, inpuihna dîlin kan rawn kal ta vang vang a ni, tin, in tan inrâl rinna a ni dawn bawk si a. Bungtlang khaw lamah kan rawn kal tawh a, Pasalṭha Thansanga leh Pasalṭha Hrangseipuia pawhin kan kianga kal ve an tum thu leh kan let leh lama min rawn zawm tûr thu min hrilh a ni"a han tih chuan Lalpa Kâpthanga chuan "Chu kan hriat hauh lohin leido kan lo nei reng a ni maw" a ti a, mahse, a rilruah erawh Laichhuma pa thil tih niin a hria a, Hrihtlang Lalnu hi Laichhuma nî a ni tih hre ve miau hek. Upa Chawnga chu rawn ṭawng vein "Lalpa, kan chet hmasak a fuh ngei ang"tih chauh rawn sawi mah se a hmel hmaiah chuan leido neih a pawi sak loh zia a lang chiang kher mai. Upa dangte chu a han rawn kual leh a, khaw ropui leh hmelma ho laka tlawm ngai lo tih takah a upate pawh an huaisenin dawih aw han pawhtu tumah an awm tâk lohah chuan Lalpa Kâpthanga chuan "Aw le, zanin hetah châm u la zing khawvar rualin tlangvalte nen chhuak rawh u. Pasalṭha Zamana erawh a kal ve ka rem ti hauh lo, tin Pasalṭha Hratzuala pawhin kal ve loh a rilruk deuh anih chuan ka dem hauh lo ang" a han ti a, Vânthanga chuan "Lalpa, kan lawm hle mai, i tan ṭangkai hun kan la nei ve mawlh ang" tiin Lianmawia te nen chuan an inzui chhuak ta a. Hnêmluaia chuan "Liana i chanchin kan lo hria a, a pawi kan tih pui khawp mai che kâr a hla tham si a, i mangan laia i kianga kan awm lo kha pawi kan ti hle a sin" a rawn tih lai chuan Lianmawia chuan Chhuansangi chu a mitthlaah a hmu nghal a, a ngai thar hle mahse, liam tawh hnu a ni tiin a inti paukhauh a, "Ekhai, kha lam chu sawi ngaiah pawh ka ruat hauh lo e, Ṭhianpa Hratzuala zawk hi a ni lainatawm chu" tiin Hratzuala thil tawn chu a hrilh ve ta a, Lingrema chuan "Ekhai, a va na dawn em, patling a pumpain a milenna chhuanga nula thianghlimna han chhuh luih mai chuh" a rawn ti vawng vawng a, titi dangah pakaiin Zamana nupui neih yur thu leh an Lalpa farnu a nih thu leh, Lal makpa a nih mai dawn avanga Lal Kâpthanga'n kal ve phal lo a nih a rin thu Lianmawia'n a sawi lai chuan Zamana chu a rawn tlan chho hlawk hlawk a, Lianmawia'n Lal in kal ve a phal sak lo tih a sawi kha a lo hre pha hman aniang chu Lianmawia hnung zanga ben pawp pah chuan "Nei rawh nei rawh, mi tih chhen vâng anih hi" a rawn ti nghal nung nung a. Mahse, thil thlen dan hre chiang lo a ni bawk a, Vânthangate chu engthawl fahran a chibai pahin an kal chhante a han zawt a, Vanthanga ṭawng zawh rual chuan Lalin kal ve a phal lohna thil leh chhan dik tak chu a hre ta a, a kal ve chak lutuk chu a ner kual nasa ngang mai le. Lianmawiate lah chuan an lo nuih tlawrh tlawrh bawk a, Vanthangate pawh ni tam tak hnuah za takin an nui ve leh thei ta a ni.