HNEHTU AW RÂWL - 11
Lal leh upate thu Khâikhipate'n an hriat chuan an thin a ur tawh hle a, an Lal Siakzapauava'n tharum thawh hmasa tu nih a duh loh avânga a zawl dawh zawka an ṭan tam tawh ziate leh ngenna vawi tam an siam tawhte chu hre chhuak tharin an rilru a na hle a, zan pawh khaw chhûnga riak tawh loin an chhuak nghal vang vang a, Lal Rochuha pawhin a tlangaupa tirin khaw mipuite leido nei thei dinhmuna an din thu leh, fimkhur reng turin a hrilh tir nghal vek a ni. Senvawn Lal Siakzapauava'n a pasalṭhate beidawng haw a hmachhawn leh meuh chuan a rilru pawh a dang ve ta zar mai, "He ram hi a neitu hmasa kan ni a, chu vângin kan neih lêt leh ngei a ngai a ni. Kan theihtâwp kan chhuah ang, a ṭûl anih phawt chuan râl beiin kan rammu mai tûr a ni." tiin thu tâwp a siam ta a. Ni thum a liam leh meuh chuan a pasalṭha Khâikhipate chu râwlrâla che tûrin an chhuak ta rêng bawk a, a theih chhûng râwlrâla chêt phawt a, a loh theih loh chin a thlen hun chauh va rûn chu an tum dân a ni.
Tlungvêl khaw mipuite pawh hlauhawm engmah la thleng lêm lo mah se fîmkhur thuah tiin feh turte pawh a hu hova kalin silai neiin an veng zêl bawk a, a him pawh an him rih hle. Mahse, tlai khat chu an khaw parawl pakhat feh chu a haw ve thei tlat lo mai a, a ṭhenawmte ngaih ṭha loin Lal hnênah thu an thlen a, ti chuan rang taka tlangvâl hoin an zawn hnuah a ruang an zu hmu ta a ni. Chuta chin chu Tlungvêl khaw ho chu an fîmkhur zualin hmeichhiate thinlungah phei chuan hlauhna nasa tak a intuh tlat reng tawh a, feh tura kal pawh an hlau a, dai kal tak ngial pawh hruaitu an awm loh chuan an ngam lo a ni. Anmahni rawn bei tute lahin an hnu an thup thiam si a, chu vângin an rin ber Paite ho a pawng a puia zu tâwng ringawt kha thil dik niin an hre si lo, râl vên bûkte thuam ṭhain tlangvâlte'n zantin an invên chhâwk a, ti chuan khaw ven him hna chu an theih ang angin an thawk mawp mawp mai a ni.
Hmar lam râlven bûkah chuan Rualthanzauvate ṭhian thum chu an ṭhu meng kar hlawm a, khaw chhûnga zanlai âr khuang âl âl thâwmte chuan mut thlâkhlelhna a rŭkin a siam sak ṭheuh va, mahse, tumahin an sawi chhuak hauh lo thung. Roliana chuan, "Zâmliana kha vawi khat pawh râl vêngin a la pên chhuak hauh lo. A zak zozai lo emaw ni ka ti, thei ber âwm ang ziazânga ṭawng hi a chîng si a, zirtirna la pêk hlak a nia ka châk ni." a rawn ti chuar chuar a, Ruala chuan, "Akhai, Lal tupa meuhin a ni ang i khinte'n a zahthlak lutuk ang. A awm awmin awm ve tawp teh se." tiin a lo chhâng nêm duai a, Roliana bawk chuan, "En liam mai mai hi a harsa ve bawk êm a tin ni. Nula inah a huai ber angin a insawi ziah leh nghal a, chutah U Rochâmi hi a lo rîm ve fo leh nghal a, zah pawh a zak lo emaw ni amah aia upa nula chutah ngaihzawng nei tih hriat sa reng lakah intineitu fahranin a tawlh hrut hrut ngam a nia. U Zabuanga hian la zilh deuh se a nia ka tih ni. "tiin a lo chhânga Ruala chuan nuih pahin," Ka u ve te zawng, i u hian a duh tak tak pawhin ka ring chiah lo ve. Zâmliana nen hian innei se la an inhmeh viauin la ring. " a lo ti a, chu veleh a rin lawk ang chiahin Roliana chu a rawn ter nghal at a," A hnai lo lutuk, kan chhŭng leh khat zawng zawngte'n rem an tih hnuah pawh ka rem ti ve chuang lo vanga, an kâr thuah inrawlhin ka ti buai reng tho vang. Zâmliana te ang a neih ai chuan Châmi hi lêng tar se ka duh fe zawk." a lo ti bak hlur a, Ruala chuan a lo nuih tut tut bawk a. Roliana bawk chuan Mankŭnga lam hawi pahin," Nang hi, tûn lai i zia a dang khawp mai. I taksate lah hi a hma kha a pha tlat lo, i chauh hmêl thei êm êm lehnghal a, kan thing pu te kha i tha a khûr ru der derin ka hria. I pa hahte hi a ni lo maw?" a han ti a, Mankŭnga chuan, "I ngaihbel thu bâk va ni suh." tiin a lo chhâng a, Roliana chuan, " A ve tak che hian aw. Kha zânah khân ka muhil ve tawh hauh lo tih i hriat vek kha aw." a han ti zauh va, Ruala chuan chu veleh, "Chhe heu, ka hriat loh eng thil nge thleng?" a lo ti nghal a, Mankŭnga chuan Roliana chu rum fein a han melh a, Roliana lah chuan nuih tet tet pahin, "A, Mana hian U Chhâwni vawt ti, mu lum thei lo kha a kuah lum deuh pek alawm maw le. A kuah nghet bawk a, an taksa insi lo lâi pakhat mah a awm lo, chutah a inrem turte pawh an inrem vek nghe nghe. Thâwm dim tum viau mah se kan Manluliana duh thawh lutuk hian a bei ring leh zauh ṭhin a. "a han ti a, Mankŭnga chuan," Rolerh dawt hi phuah phuah ṭhin teh suh. Sialsir nula kâkpui i lâwn lai i hmel chhiat hlei hlui zia kha aw, i lei i la chhuah ang vak vak leh nghal. I mawng hlui zia mai kha. "a lo ti ve bawk a, chu zan reh leh khawhar thlâk takah chuan tu dang mah ngai bîk lo vin an pathum chuan an hlim ve hle. Roliana sawi ang ngeiin Chhâwni chu a lo ruak lo tlat mai, Mankûnga'n a hriat chuan a rilru a hah hle a, a ni ang hmeithai fa mai tan chuan Chhâwnzauvi, mi ṭha fa chu beisei chî a nih loh zia a hria a, an khaw nula hmelṭha a an sawi te zînga mi, rual kawm thiam leh fel êm êm chu a nupui atan iai hauh lo mah se, a mi chhiatna avângin a inkiltawih hle. A mangang chu a nu nen Upa Buangthanga hnên an rawn pan râwih mai a Upa Buangthanga chuan Mankŭnga nu chu a theihtâwpa hnêmin a theih ang anga puih a inhuam hnu chuan ngaihngam takin a haw tir ta a, Mankŭnga erawh a la awm rân thung. Upa Buangthanga chuan, "Mana, nupui i nei ṭha dâwn hle mai." a han ti a, Mankŭnga chuan, "Akhai, ka pa, min duh hauh lo ang." a lo ti chuai raih a, Upa Buangthanga chuan, "Engah an duh loh ang che le aw. Kan khuaah na na na chuan nang tluka tlangvâl fel an tam bîk lo khawp a nia. Zanin lamah lên pui tûr ka zawng anga, kan lo va lêng ange. A man turah kha chuan buai a ngai hauh lo a nia. Kan neih chin ang ang hi i tân ui kan nei hauh lo tih hria ang che. "tiin a hnêm a, Mankŭnga pawhin lâwm thute hrilhin a haw san ve ta a.
Chhawnzauvite in aṭanga thu lawmawm tak Uoa Buangthanga te rawn hawn Mankûngate nufain an hriat meuh chuan an lâwm ve hle. Roliana leh Rualthanzauvate lah an phur êm êm lehnghal a, Mankŭnga chu an kâp deuh reng a, Roliana phei chuan, "Kha maw, i pahah a ni lo maw ka tih lai che khân sawi tlang law law la ṭha mai tûr. Zan tam i bîk bo rah chu a lo lang ta e." tiin a fiam deuh reng a, Mankûnga lahin a lo nuih suk suk duh chauh va, a sawi dik rêng bawk nen, vawi tam tak ruahmanna siam dunin Chhâwnzauvi nen hian an inhmu ru ṭhin miau a ni. Chu zân Mankûnga tâna zan duhawm tak chu Tlungvêl khaw mi ṭhenkhatte tân erawh a duhawm ve hauh lo, Upa Buangthanga te Mankûnga te in aṭanga an chhuak chu Lal in an pan ding nghal a, an han thlen chuan pa pathum lo awmin an ni chuan an fate feh haw thei lo an mangan thu an rawn thlen ṭheuh a lo ni. A rang a rangin tlangvâl ho an au khawm vat a, an mi zawn turte lo awmna a in an hlawm loh avânga inṭhen darhin an vak chhuak ta a, chutah khúa an luh kim leh meuh chuan tlangvâl ruang panga lâi an hâwn a, nula pahnih an rawn hruai haw tel ve te erawh nghet taka phuar beh leh an ka hnawhsak an ni a, a bâk chu hliam an nei lo. An nulate sawi dân aṭanga Paite ho ngei an nih thu an hriat tâkah chuan Pasalṭha Zabuanga hovin tlangval paruk lai rawlrala che turin a tûk zingah an chhuak ve ta a, Duhlaia leh Zabuanga chu an hotu ber an ni a, Ruala, Roliana, Thangneuva leh a nau Thangzîngate nen an ni. Paite ho kha a rang a ranga haw nghal an nih avângin an hnute chu a pherh nei nuai mai a, an Lal in hmeichhia kutthlak lo tura a tih avânga hmeichhe pahnih nun an zuah avângin hriat chhuah an ni tawh dawn tih an hrethiam ve vek a ni. A ni hnihna unau hmelhai velah chuan Zabuangate chuab De lui an kân a, chuta ṭang chuan chhim lamah kalin ni khat hnuah Senvawn khaw ram chin an lût ta a. Hmun remchâng laiah awm hmun khuarin fimkhur takin an chê a, silai pawh hmet puak lovin an sarep pai leh an buhfai paite chu an ring ngawt mai a ni.
Zîng ni chhuak eng mawi takin chhuah zai a rawn rêl takah chuan Zabuangate pawhin an chêt dantur ruahmanna siamin an sawi ho nak nak a, rei ngial an sawi hnu chuan an ngaihdân a mum thei ta hrâm a ni. Duhlaia leh Thangzînga inkawp chu khaw hmâr lamah an kal anga, Zabuanga leh Roliana chhim lamah, Thangneuva leh Rualate lu lamah. Ti chuan nilêng anmahni chan ṭheuh hneh sawh taka hrût tŭrin an pên chhuak ta hlawm a.
Tlungvêl khaw mipuite pawh hlauhawm engmah la thleng lêm lo mah se fîmkhur thuah tiin feh turte pawh a hu hova kalin silai neiin an veng zêl bawk a, a him pawh an him rih hle. Mahse, tlai khat chu an khaw parawl pakhat feh chu a haw ve thei tlat lo mai a, a ṭhenawmte ngaih ṭha loin Lal hnênah thu an thlen a, ti chuan rang taka tlangvâl hoin an zawn hnuah a ruang an zu hmu ta a ni. Chuta chin chu Tlungvêl khaw ho chu an fîmkhur zualin hmeichhiate thinlungah phei chuan hlauhna nasa tak a intuh tlat reng tawh a, feh tura kal pawh an hlau a, dai kal tak ngial pawh hruaitu an awm loh chuan an ngam lo a ni. Anmahni rawn bei tute lahin an hnu an thup thiam si a, chu vângin an rin ber Paite ho a pawng a puia zu tâwng ringawt kha thil dik niin an hre si lo, râl vên bûkte thuam ṭhain tlangvâlte'n zantin an invên chhâwk a, ti chuan khaw ven him hna chu an theih ang angin an thawk mawp mawp mai a ni.
Hmar lam râlven bûkah chuan Rualthanzauvate ṭhian thum chu an ṭhu meng kar hlawm a, khaw chhûnga zanlai âr khuang âl âl thâwmte chuan mut thlâkhlelhna a rŭkin a siam sak ṭheuh va, mahse, tumahin an sawi chhuak hauh lo thung. Roliana chuan, "Zâmliana kha vawi khat pawh râl vêngin a la pên chhuak hauh lo. A zak zozai lo emaw ni ka ti, thei ber âwm ang ziazânga ṭawng hi a chîng si a, zirtirna la pêk hlak a nia ka châk ni." a rawn ti chuar chuar a, Ruala chuan, "Akhai, Lal tupa meuhin a ni ang i khinte'n a zahthlak lutuk ang. A awm awmin awm ve tawp teh se." tiin a lo chhâng nêm duai a, Roliana bawk chuan, "En liam mai mai hi a harsa ve bawk êm a tin ni. Nula inah a huai ber angin a insawi ziah leh nghal a, chutah U Rochâmi hi a lo rîm ve fo leh nghal a, zah pawh a zak lo emaw ni amah aia upa nula chutah ngaihzawng nei tih hriat sa reng lakah intineitu fahranin a tawlh hrut hrut ngam a nia. U Zabuanga hian la zilh deuh se a nia ka tih ni. "tiin a lo chhânga Ruala chuan nuih pahin," Ka u ve te zawng, i u hian a duh tak tak pawhin ka ring chiah lo ve. Zâmliana nen hian innei se la an inhmeh viauin la ring. " a lo ti a, chu veleh a rin lawk ang chiahin Roliana chu a rawn ter nghal at a," A hnai lo lutuk, kan chhŭng leh khat zawng zawngte'n rem an tih hnuah pawh ka rem ti ve chuang lo vanga, an kâr thuah inrawlhin ka ti buai reng tho vang. Zâmliana te ang a neih ai chuan Châmi hi lêng tar se ka duh fe zawk." a lo ti bak hlur a, Ruala chuan a lo nuih tut tut bawk a. Roliana bawk chuan Mankŭnga lam hawi pahin," Nang hi, tûn lai i zia a dang khawp mai. I taksate lah hi a hma kha a pha tlat lo, i chauh hmêl thei êm êm lehnghal a, kan thing pu te kha i tha a khûr ru der derin ka hria. I pa hahte hi a ni lo maw?" a han ti a, Mankŭnga chuan, "I ngaihbel thu bâk va ni suh." tiin a lo chhâng a, Roliana chuan, " A ve tak che hian aw. Kha zânah khân ka muhil ve tawh hauh lo tih i hriat vek kha aw." a han ti zauh va, Ruala chuan chu veleh, "Chhe heu, ka hriat loh eng thil nge thleng?" a lo ti nghal a, Mankŭnga chuan Roliana chu rum fein a han melh a, Roliana lah chuan nuih tet tet pahin, "A, Mana hian U Chhâwni vawt ti, mu lum thei lo kha a kuah lum deuh pek alawm maw le. A kuah nghet bawk a, an taksa insi lo lâi pakhat mah a awm lo, chutah a inrem turte pawh an inrem vek nghe nghe. Thâwm dim tum viau mah se kan Manluliana duh thawh lutuk hian a bei ring leh zauh ṭhin a. "a han ti a, Mankŭnga chuan," Rolerh dawt hi phuah phuah ṭhin teh suh. Sialsir nula kâkpui i lâwn lai i hmel chhiat hlei hlui zia kha aw, i lei i la chhuah ang vak vak leh nghal. I mawng hlui zia mai kha. "a lo ti ve bawk a, chu zan reh leh khawhar thlâk takah chuan tu dang mah ngai bîk lo vin an pathum chuan an hlim ve hle. Roliana sawi ang ngeiin Chhâwni chu a lo ruak lo tlat mai, Mankûnga'n a hriat chuan a rilru a hah hle a, a ni ang hmeithai fa mai tan chuan Chhâwnzauvi, mi ṭha fa chu beisei chî a nih loh zia a hria a, an khaw nula hmelṭha a an sawi te zînga mi, rual kawm thiam leh fel êm êm chu a nupui atan iai hauh lo mah se, a mi chhiatna avângin a inkiltawih hle. A mangang chu a nu nen Upa Buangthanga hnên an rawn pan râwih mai a Upa Buangthanga chuan Mankŭnga nu chu a theihtâwpa hnêmin a theih ang anga puih a inhuam hnu chuan ngaihngam takin a haw tir ta a, Mankŭnga erawh a la awm rân thung. Upa Buangthanga chuan, "Mana, nupui i nei ṭha dâwn hle mai." a han ti a, Mankŭnga chuan, "Akhai, ka pa, min duh hauh lo ang." a lo ti chuai raih a, Upa Buangthanga chuan, "Engah an duh loh ang che le aw. Kan khuaah na na na chuan nang tluka tlangvâl fel an tam bîk lo khawp a nia. Zanin lamah lên pui tûr ka zawng anga, kan lo va lêng ange. A man turah kha chuan buai a ngai hauh lo a nia. Kan neih chin ang ang hi i tân ui kan nei hauh lo tih hria ang che. "tiin a hnêm a, Mankŭnga pawhin lâwm thute hrilhin a haw san ve ta a.
Chhawnzauvite in aṭanga thu lawmawm tak Uoa Buangthanga te rawn hawn Mankûngate nufain an hriat meuh chuan an lâwm ve hle. Roliana leh Rualthanzauvate lah an phur êm êm lehnghal a, Mankŭnga chu an kâp deuh reng a, Roliana phei chuan, "Kha maw, i pahah a ni lo maw ka tih lai che khân sawi tlang law law la ṭha mai tûr. Zan tam i bîk bo rah chu a lo lang ta e." tiin a fiam deuh reng a, Mankûnga lahin a lo nuih suk suk duh chauh va, a sawi dik rêng bawk nen, vawi tam tak ruahmanna siam dunin Chhâwnzauvi nen hian an inhmu ru ṭhin miau a ni. Chu zân Mankûnga tâna zan duhawm tak chu Tlungvêl khaw mi ṭhenkhatte tân erawh a duhawm ve hauh lo, Upa Buangthanga te Mankûnga te in aṭanga an chhuak chu Lal in an pan ding nghal a, an han thlen chuan pa pathum lo awmin an ni chuan an fate feh haw thei lo an mangan thu an rawn thlen ṭheuh a lo ni. A rang a rangin tlangvâl ho an au khawm vat a, an mi zawn turte lo awmna a in an hlawm loh avânga inṭhen darhin an vak chhuak ta a, chutah khúa an luh kim leh meuh chuan tlangvâl ruang panga lâi an hâwn a, nula pahnih an rawn hruai haw tel ve te erawh nghet taka phuar beh leh an ka hnawhsak an ni a, a bâk chu hliam an nei lo. An nulate sawi dân aṭanga Paite ho ngei an nih thu an hriat tâkah chuan Pasalṭha Zabuanga hovin tlangval paruk lai rawlrala che turin a tûk zingah an chhuak ve ta a, Duhlaia leh Zabuanga chu an hotu ber an ni a, Ruala, Roliana, Thangneuva leh a nau Thangzîngate nen an ni. Paite ho kha a rang a ranga haw nghal an nih avângin an hnute chu a pherh nei nuai mai a, an Lal in hmeichhia kutthlak lo tura a tih avânga hmeichhe pahnih nun an zuah avângin hriat chhuah an ni tawh dawn tih an hrethiam ve vek a ni. A ni hnihna unau hmelhai velah chuan Zabuangate chuab De lui an kân a, chuta ṭang chuan chhim lamah kalin ni khat hnuah Senvawn khaw ram chin an lût ta a. Hmun remchâng laiah awm hmun khuarin fimkhur takin an chê a, silai pawh hmet puak lovin an sarep pai leh an buhfai paite chu an ring ngawt mai a ni.
Zîng ni chhuak eng mawi takin chhuah zai a rawn rêl takah chuan Zabuangate pawhin an chêt dantur ruahmanna siamin an sawi ho nak nak a, rei ngial an sawi hnu chuan an ngaihdân a mum thei ta hrâm a ni. Duhlaia leh Thangzînga inkawp chu khaw hmâr lamah an kal anga, Zabuanga leh Roliana chhim lamah, Thangneuva leh Rualate lu lamah. Ti chuan nilêng anmahni chan ṭheuh hneh sawh taka hrût tŭrin an pên chhuak ta hlawm a.
Ngaihnawm khawp mai
ReplyDeleteA ngaihnawm ṭhin,a changtupa lo pianchhuah dan hi a bilhah a tho nep deuh em aw ka tia,
ReplyDeleteThawnthu ngaihnawm leh hlu min chhawpchhuah sak a vangin Lawmthu ka sawi e
Ngaihnawm lutuk.
ReplyDeletelinheys_ki Carmen Williams https://wakelet.com/wake/QYKHOXRElZyoj4OeRTFQe
ReplyDeletetrogranmontgul