HNEHTU AW RÂWL - 22
Tlungvêl khaw mipuite chuan hahdam taka nun hman ve thlahlelin pialrâla faisa an rin hun tûrte phûr takin suangtuah ve ṭhin mah se, thihna kut vawt inman tir erawh an duh hauh bîk lo thung. Chutiang karah chuan an lo lama an ṭûlnate chuan hmâwr a rawn bâwk ṭan a, buhseng hun a lo thleng a nula tlangvâl inlâwmte chu phûr takin lo lamah an liam sap sap a, lâwm rual zînga inmelh no fâl deuh ṭhinte pawh thlan tui karah an han in zâl leh ralh ralh ṭhin a, an taksa hahna zawng zawngtw a dam vekin an hre ṭhin. Buh an seng zo va, in lama an thiar zawh leh vek hnuah chuan favâng awllen a rawn inher chhuak ta. Chu hun chu an lo nghahhlelh êm êm a ni a, tlangvâlte phei chu an phûr tawh tak zet. A chhan chu phuna lâkna atâna hun duhawm a rawn inher chhuak miau va ni.
Sialhâwk Lal Saikhama chu a upate nen zân khaw thiang nuam tak hnuaiah chuan leihkapuiah ṭhu khawmin ro an rêl a, an pasalṭha Rûmvungate ṭhian dûn ber an chân tawh avângin râl laka an him loh ziate chu sawiin Tlungvêl khuate'n phuba an rawn lâk hmaa ngaihdam va dîl mai an duh thu an sawi liam liam hlawm a, mahse, upa Thanrûma, Pasalṭha Rumvunga pa ngaihdan erawh a ni lo hle thung. "Lalpa, Tlungvêl Lal sawn a pa kha a chhûn fuh êm êm a, chu vângin kan tlâwm hmasa anih vaih chuan kan lakah an inluling hle ang. Chu vângin Pasalṭha Hualthanga i pun mai ang u." a rawn ti ve thung a, Lal leh upate chuan chu thu chu ngun taka an ngaihtuah hnuah pawh râl bei tûra an tlangvâl te tirh leh chu an pawm tlâng tawh lem lo. Chu vângin Tlungvêl khuate hnena remna saui tan rawt mai chu an duh tlâng zawk a, mahse, Upa Thanrûma lam ṭang an awm ve nual avângin thu erawh ti tlu lo vin an ṭin ta a. Lal leh upate titi chu a fanu hmelṭha Saithangi chuan a khum aṭangin ngun takin a lo ngaithla ve a, Tlungvêl khuate nen a buaina neih leh chu a lo hreh ru ve hle. A chhan ber chu a naupan lai ata tawh mi khawngaihna ngah mi tak anih avângin an khaw tlangvalte nunna derthawng taka a awm leh a duh lo a ni. Upa Thanrûma leh a lamṭangte haw ta chu Upa Thanrûma inah chuan lût khawmin, Upa Thanrûma te ṭhenawm pa Upa Khamseia chuan, "Tlungvêl khua ka ngam lo e te han tih mai mai. Kei ka pawm hauh lo. Kan tu chhuan lo la awm zel turte'n kan rauthla an tâwng fo anga sin le. Huaisen taka kan beih lêt ngei a ngai ang." tiin a âng hlak hlak a, upa dang pathumte pawh chuan tlâwm zawk nih an duh loh bur avângin rorêl leh hunah pawh an ṭanna ngaia nghet taka ṭan tlat an tum a ni.
Pasalṭha Zabuanga kiangah chuan a unaupa Rualthanzauva leh Mankûnga bâkah Pasalṭha hming chher ṭan mêk Thangneuva leh Thangzînga te unau an awm a, Pasalṭha vântlang tâna khin mai mai chi ni lo Lal fapa Roliana a la awm cheu bawk. An hnungah tlangval zahnih rual zetin an zui bawk. Lal Rochuha leh Pasalṭha Laithangate phuba la tûra Sialhawk lam pana an liam tûr chu Lal Rothanga chuan hnuk ulh ṭûn chungin a thlîr a, an liam fel ta maw tihah chuan, "ka pa, ka nu nen thlamuang takin in awm thei tawh ang. Zabuanga ho vin i tupate'n i phuba an rawn la dawn e. U Laithanga phuba la tûrin a fapa Zâmliana a awm bawk e." ti sapin khaw lam panin a upate nen an lêt leh ta a. Pasalṭha Laithanga thih aṭanga amah chauh va râl beih zira a pa phuna lâk tum em em reng tu Zâmliana chu a mizia a danglamin a ngawi ngul reng a, a naupan laia mi inluling tak amaha bet tlat ṭhinte kha a bo zo vek a, engkimah hruaitu chan chang Zabuanga thu a awihin tlangvâl dangte zâi a ngai em em bawk. Zabuanga pawhin Zamliana mize inthlak chu a hmuhin a naute hnenah kâwm tam tûr leh râl an beih hun pawh a hlat miah lo turin a hrilh nghe nghe. Zan hnih zet ramhnuaia an thang hnu chuan kawng hre ber Val upa Duhlaia sawi hmangah zan khat an riah leh hnuah Sialhâwk ram chin an luh theih tawh hmêl a, chu vângin muang leia an la awm hun chu chuhin hmâk takah an mu a, a tûk aṭang chuan an chungah enge thleng dawn hriat anih tawh loh avângin an lawmnute pawh tawnmang rama hmuh ngei an tum ruh hle. Sialhâwk Lal inah erawh Upate chu an inhnial rap rap reng a, Upa Thanrûma leh a lam ṭangte chu an ṭanna ngaiah ṭang na hle mah se an lam a ṭang lo an tam zawk avângin a tam zawk duh dan chu an pawm pui a ngai ta. Tlungvêl khuaa palai hna thawk tûr atân Upa min Dengliana bâkah val upate zînga mi pahnih an thlang a, a tûk zînga Tlungvêl khaw lam pan nghal tûr a hrilh hriat an nih hnuah an rorêl chu an ṭîn ve ta a. Upa Thanrûma te erawh thinur tak chunga hawin Upa Khamseia te inah lût khawmin ro an han rêl ve nak nak hnuah Tlungvêl khaw rûn duhtu tlangvâl zînga awm ang angte khâwm dân tûr an han sawi ho va, chu erawh harsaah an ruat lem lo, Upa Khamseia fapa an khaw Val upa Vawmaia chu an ko haw vat a, a vang laia pasalṭha ve tawk tak anih avângin a pate rilru chu a ṭawm pui hle bakah tlangval ṭhenkhatte zîngah Tlungvêl khaw beih duhtu an awm nual thute chu a hrilh a, chu veleh Upa Thanrûma chuan tlangvâl pahnih a koh tîr leh a, chûng mite lo thlen rual chuan an in lamah lêtin ṭhi fang ṭha tâwk tak pathum hi a rawn keng a. "Hei hi keng ta vang vang u la Dârtliang khaw pasalṭha Hualthanga hnênah puihna han ngên rawh u. Kan khaw chhanna'na intih theih ropui ber a ni ang. Tlungvêl khuate laka kan tlâwm anih vaih chuan kan chan tûr chu râpthlâk tak a ni dawn. Chu vangin Dârtliang in han thlen hunah pawh Lusei in nih avângin an lo vau deuh mai thei che u, mahse, Pasalṭha Hualthanga hmuh induh thu sawi u la, in hmuh theih veleh a ṭanpuina nasa takin ngên ang che u. Kârah zan khat chauh riah a ngaih avângin rei tak inthang a ngai dawn lo va, in thang hlanin he lama kan lam ṭang duh awm ang angte kan lo inhuikhâwm ange. " tiin ṭhi fang chu a pe a, an ni pawh chu Pawi Pasalṭha huaisen Hualthanga pun tûrin ṭiau lui lam panin a zân a zânin an kal ta nghal a.
Lal fanu Sângtei chu a hriat ngai hauh loh khuaah hian a awm a, khaw laiah hmeichhe naupang dangte nen an infiam a, chutia an infiam nak nak lai chuan nu hmêlṭha êm êm mai hian rawn ko vin, "Sângte chaw kan ei dâwn rawn haw tawh rawh." a lo ti a Sângtei pawh chu hmanhmawh takin a haw nghal a, inchhûng a va luh chuan nichina lo ko tu khân naute hnute a lo pe mêk a, thuk mei lum bulah chuan pa pakhat palian tak mai hi a ṭhu a, a bulah chuan rawlthar pakhat leh mipa naupang lian ve tawh tak an ṭhu bawk. An thusawi chu a mûk hmêlin Sângtei lam rêng rêng an rawn hawi lo va, an nu ni âwm a lang chuan ei a rêl mawp mawp a, Sângtei chuan a theih ang angin a lo pui ve bawk. Chaw ei an peih hnu chuan, "I pa leh i ute hi chu aw.... Zanriah kan peih tawh hi lo kîl ve vat rawh u. Hawh Sângte, ei san ang." tih pahin chaw chu a bar nghal mawlh mawlh a. Sângte'n bar ve tuma a bân a lek chhuak chiah tihah chuan ban tha chak tak hian rawn man thutin engtik laiin nge chu in chu a chhuahsan pawh a hre lo, a harh chhuah leh chuan nichin a nutling khân ṭap chungin a hming a lo lam a, "Ka fanu, lo haw rawh." tiin a lo ko mêk a, Sângtei chuan "Heta hi ka awm e." tih paha pan mai a tum lai chuan a bânah chuan an lo man bet leh a, tal chhuah tuma a invai lai chuan a invai harh ta hlawl a. A nu Rêngliani chuan hlauthawng takin a lo melh kar a, a pa Chunglûra pawh chuan a bânah lo chelh vatin, "Chêmte, engti zia nge?" a han ti a Sângtei chuan hrilh mai a duh viau rualin mangchhia satliahah a ngai a, "Eng ni lo ve ka pa, mangchhia ka mang palh anih kha. Va mu leh rawh u, Nu min ngaihtuah suh. Va mu rawh u." tiin a nu leh pate hmêl hlauthawng tak chu thlîr chungin a thlamuan a, Lal Chunglûra te nupa chu lungdam zân lo mah se Sângtei berin mu tura a tih tlay a vâng chuan hnâm bei lo takin an mu ṭha leh ta a. Sângtei chu a in ngaihtuah nasain a mumanga a chhungkaw hmuh kha hmuh tawhna nei tlatin a inhria a, mahse, a hmuh tawhna hmun a hre chhuak zo lo. Bân tha chak tak takin an man rawnte kha a han ngaihtuah a, khatiang thil kha tawng tawh tlata a inhriat avângin a ngaihtuah kual nasa hle, mahse, hriat chhuah theih erawh a nei lo thung. Chutia a leh kual a lehkual lai chuan a muhil leh a, a mumangah chuan inchhûngah bawk khân a lo awm leh a, mipa naupang a hmuh tawh nên khân an lo infiam râk chêl chûl a, mipa naupang chuan khawmhma chem hmang hian Sângtei chu a lo tin a, "Pasalṭha ka nih hi." a lo ti a, Sângtei chuan, "Kei Lal fanu hmelṭha" a lo ti ve vat bawk a. A aw hriat tawh, nu pakhat aw chuan in châr lam aṭangin "Min lo pui teh u." a rawn ti a, chu veleh tlan chhuah tumin kawngkhar lam an pan a Sangtei chu tlu sual palhin a mitko a sawh a, nâ a tih êm avângin a ṭap a, thisen lah a rawn chhuak bawk. Chutia a ṭah lai chuan a harh leh ta hlawl a, a mitko a ser tereuhte awm, chiang taka en loh chuan hmuh mai mai theih loh chu a lo khawih mêk a, thlan in a bual huh vek bawk. A mitko ser a tihnatna pawh a hriat tawh loh chu a khawih reng a, mak a ti rilru hle. Tlêm lai deuh khân a ṭhian kawm ve ber Ramtei'n a tihnatna hmun a zawt a, a hriat loh thuin a chhâng a, a pa hnêna a zawhin a naupan laia a tlûk sualna, ser nung hlen ta angin a chhâng anih kha. Chutia rilru kâwm a a leh kual reng lai chuan khaw fing a rawn chat a, âr a rawn khuang ta âl âl a.
Dârtliang khaw Lal Zahlîra chuan Lusei tlangvâl pahnih hmêl zum dâk chu nuih suk pahin a pasalṭha Hualthanga hnênah chuan, "Huala, i kutah engkim ka dah e. Râl lâk sum erawh a zâtve rawn hâwn ve ang che. I rual a kal tûr tlangvâl sawm nga i thlang thei ang." a ti a, Pasalṭha Hualthanga chu a han inngaihtuah vang vang hnuah chuan, "Lalpa, ka kal ange. I hming than leh zualna'n Lusei lu ka rawn hâwn ngei ang." tiin a rawn chhâng ta a, an inrem takah chuan Lusei tlangvâl te chuan an ṭhi fang kente chu an hlân a, upate an rawn luh tak sap sapah chuan an ṭin dawn ta a. Lal fanu Zalianmawii thing sêng rawn lût tur nen chuan an intâwk a, Pasalṭha Hualthanga chuan," I duh emaw duh lo emaw, ka rawn haw hunah chuan i pa hian mi hnial thei tawh hauh lo vang. Ka hmeichhia i ni ṭep tawh e." a han ti sap a, Zalianmawii chuan chhâng loin a luh san hmak a, a tha erawh a khûr nasa hle. Chawhnu herah chuan tlangvâl sawmnga rualte nen khua chu an chhuahsan ta nghal a, chutih mêk lai chuan Upa Dêngliana ho vin Tlungvêl khaw tlangval ho chuSialhâwk khuaah chuan an rawn inzui lût mêk a, Lal Saikhama leh a upate chuan a ngaihna hre lo takin a luhka aṭang chuan an lo thlîr a, Lal tual an rawn thlen chuan Upa Dengliana chuan, "Lalpa, khuanu remruatna a ni e. Kan khaw lam pana an rawn kal lai tak a ni a, kawng lakah kan inhmu ta a ni." a rawn ti a, amah bawk chuan Pasalṭha Zabuanga hnenah chuan, "Lal in lamah ro kan rêl dâwn em ni ang?" tiin a han râwn a, Zabuanga chuan a lu bûk khum zauh pahin, "U Duhlaia leh Rolianate nen kan lut ang. Ruala, min lo nghâk lawk rawh u." tih pahin Lal in chu a pan a, Duhlaia leh Rolianate chuan an zui ve nghal bawk a. Chutia Tlungvêl tlangvâlte rin loh taka an khua an rawn luh avâng chuan Upa Thanrûma leh a lam ṭangte chuan finkherek chhuahin chelh khawtlai a, Hualthangate rawn thlen veleh a hup barh theih an inring hle. Upa Thanrûma tak phei chu a nui ru leh ver ver ṭhin a, a ruahman anga thil a kal tluang anih phawt chuan an Lal Saikhama hi a paihthla anga, Lal a ni thei dawn miau va ni. Lal in a rorêl an han ṭan dawn ta maw tihah Upa Thanrûma chu rawn ṭawng chhuakin, "Ekhai, Lalpa kan lo tisual let dêr a ni. Tlungvêl khuate khan min lo hrethiam u la, he remna siam chungchâng pawm ve lo zingah hian ka tel a, a chhan ber chu kan tlawm huna kan laka in rawn inluling chiam ka hlauh vâng a ni. Mahse, ka rin loh dan deuh va kan upa minte in rawn zui luh tâk siah chuan ṭha takin ro kan rêl tlâng thei êm ang chu. Kan Lalpa hnenah pawh a thu ka pawm loh avângin ngaihdam ka dil nghal e. "a rawn ti a, Lal Saikhama chuan," Rûma pa, theihnghilh daih rawh. Kan inrem dawn alawm. "a lo ti a, Upa Thanrûma ve thung chuan Roliana chu en vang vangin," Lal fapa Roliana kha i niang maw? I naupan lai hmêl i va thlah lo êm. Rûma nen in inkawm nasat ziate kha ka la hria a sin. " a rawn ti a, Roliana chuan," Ekhai, min la hria chu i ti lawmawm hle mai." tih chauh va chhân pahin Zabuanga hriat phâk lek tûr chuan," Ka ring hauh lo. "a ti sap a. Inremna saui tan chungchangte an rêl ho hnu chuan Val Upa Duhlaia chuan," Aw le, kan Lal hnênah he chanchin lawmawm hi kan va thlen ve phawt anga, palai te kan intir ṭha leh dawn nia. "tiin a tawp a rawn khar ta a. Upa Thanrûma chuan chu veleh," Zanin chu hetah inriah ngei a ngai tawh anga, naktûk pawh hi la châm u la a ṭha ang, kan inremna saui tan tûr lo ur lâwk na'n ruai i ṭheh teh ang u. Khaw mipuite châk ber a ni dawn tlat. Ka vawkpa ka thawh huam e." a rawn ti a, Lal Saikhama lawm zawng tak lo niin," Ka sechal ka thawh e. "a lo ti nghal bawk. Zabuangate chuan hnial duh hle mah se Lal Saikhama'n a sâwm tlat avâng chuan an pawm ta a, mahse, khaw chhûnga riak lo va khaw daia an duhna hmun hmuna inkulh an duh thu erawh an sawi a, Lal Saikhama paw'n hrethiam takin a lo pawm pui ve bawk a.
Zan lama Lal Saikhama'n pasalṭha ho lêng tura a chah angin Lal inah chuan Rualate, Mankûnga te, Roliana ta, bakah Thangneuva te unau chu Zabuanga leh Lal leh upate titi ngaithlain an ṭhu ve kar a. Tap lama Lalnu puitu Lal fanu hmelṭha chu an melh leh zauh zauh ṭhin bawk, a hmel erawh chiang takin a rawn lan duh hauh lo. Lal fanu Saithangi lah a thing seng Ruala nen chiang zeta an inmelh aṭang khân a hawi chhuak ṭha ngam tawh meuh lo thung. A pain, "Buanga, i naute hi an zum mah mah a ni. Leihkapui lamah Chêmtei hi va kâwm zawk teh se. Nang erawh hetah awm la." ti a an hruaitupa a biak lai chuan a taksa chu a mûr chuai chuai a, a pain a rawn kohte chuan hreh hle mah se zak chung chunga chhângin leihkapui lamah an inzui chhuak ta a. Sawi tûr an hre lo tlângin Mankûnga titi chu an ngaithla a ni ber a, Mankûnga lah chuan Ruala leh Saithangite inmelh dan a hmuh hman miau avângin meinei zetin a chhaih leh zauh ṭhin, lêng hawn âr a khuan hnu pawha Lal berin haw a la phal tlat loh avâng chuan an la awm reng a, Mankûnga chimawm chhuah châk chuan Roliana chu sâwmin, "hawh teh mi mut reh a ni bawk a, thlamuang takin a khaw thlêng hi i fang teh ang." a han ti a Roliana pawm zawng tak a lo ni, chutah Thangneuva te unau chuan, "Kan lo kal ve dawn." tiin an rawn zui bawk, Ruala zak ṭawng ngam tawh si lo chu a inhûm ruh tlawk tlawk ringawt. A bula ṭhu Lal fanu hmelṭha tak chuan zûn a ngah bawk a, a hmangaih Vânsângi rêng a hre chang tawh lo, khŭr der der chunga biain bul a han ṭan a, Saithangi lahin a lo chhâng ṭha phian bawk, chutia an inbiak an inbiak takah chuan an innel chho ta hle a, Zabuanga rawn chhuah thut rual phei chuan Ruala chu a che rangin Saithangi a kuahna kut leh a kut a hûm sakna kutte chu a la lêt rang hle. Zabuanga chuan khuh kharh kharh pahin, "Khawnge Rova te? I lêt dawn i la?" a rawn tih chuan Roliana chuan, "U Buang heta hi kan awm." tih pahin leihkapui hnuai lam aṭang chuan an rawn inzui chhuak ta dam dam a,an lo ngaithla ru reng tih an hriat chhuah meuh chuan Saithangi zak lutuk chu, "Awi," tih pahin inchhûngah a tlân lût nghal a, Ruala zak lutuk pawh chuan a ṭhiante chu ûm nghalin thâwm bengchheng chhuah chi tawh si loh, chu zan rehah chuan an in um kual zak zak mai a ni.
Sialhâwk Lal Saikhama chu a upate nen zân khaw thiang nuam tak hnuaiah chuan leihkapuiah ṭhu khawmin ro an rêl a, an pasalṭha Rûmvungate ṭhian dûn ber an chân tawh avângin râl laka an him loh ziate chu sawiin Tlungvêl khuate'n phuba an rawn lâk hmaa ngaihdam va dîl mai an duh thu an sawi liam liam hlawm a, mahse, upa Thanrûma, Pasalṭha Rumvunga pa ngaihdan erawh a ni lo hle thung. "Lalpa, Tlungvêl Lal sawn a pa kha a chhûn fuh êm êm a, chu vângin kan tlâwm hmasa anih vaih chuan kan lakah an inluling hle ang. Chu vângin Pasalṭha Hualthanga i pun mai ang u." a rawn ti ve thung a, Lal leh upate chuan chu thu chu ngun taka an ngaihtuah hnuah pawh râl bei tûra an tlangvâl te tirh leh chu an pawm tlâng tawh lem lo. Chu vângin Tlungvêl khuate hnena remna saui tan rawt mai chu an duh tlâng zawk a, mahse, Upa Thanrûma lam ṭang an awm ve nual avângin thu erawh ti tlu lo vin an ṭin ta a. Lal leh upate titi chu a fanu hmelṭha Saithangi chuan a khum aṭangin ngun takin a lo ngaithla ve a, Tlungvêl khuate nen a buaina neih leh chu a lo hreh ru ve hle. A chhan ber chu a naupan lai ata tawh mi khawngaihna ngah mi tak anih avângin an khaw tlangvalte nunna derthawng taka a awm leh a duh lo a ni. Upa Thanrûma leh a lamṭangte haw ta chu Upa Thanrûma inah chuan lût khawmin, Upa Thanrûma te ṭhenawm pa Upa Khamseia chuan, "Tlungvêl khua ka ngam lo e te han tih mai mai. Kei ka pawm hauh lo. Kan tu chhuan lo la awm zel turte'n kan rauthla an tâwng fo anga sin le. Huaisen taka kan beih lêt ngei a ngai ang." tiin a âng hlak hlak a, upa dang pathumte pawh chuan tlâwm zawk nih an duh loh bur avângin rorêl leh hunah pawh an ṭanna ngaia nghet taka ṭan tlat an tum a ni.
Pasalṭha Zabuanga kiangah chuan a unaupa Rualthanzauva leh Mankûnga bâkah Pasalṭha hming chher ṭan mêk Thangneuva leh Thangzînga te unau an awm a, Pasalṭha vântlang tâna khin mai mai chi ni lo Lal fapa Roliana a la awm cheu bawk. An hnungah tlangval zahnih rual zetin an zui bawk. Lal Rochuha leh Pasalṭha Laithangate phuba la tûra Sialhawk lam pana an liam tûr chu Lal Rothanga chuan hnuk ulh ṭûn chungin a thlîr a, an liam fel ta maw tihah chuan, "ka pa, ka nu nen thlamuang takin in awm thei tawh ang. Zabuanga ho vin i tupate'n i phuba an rawn la dawn e. U Laithanga phuba la tûrin a fapa Zâmliana a awm bawk e." ti sapin khaw lam panin a upate nen an lêt leh ta a. Pasalṭha Laithanga thih aṭanga amah chauh va râl beih zira a pa phuna lâk tum em em reng tu Zâmliana chu a mizia a danglamin a ngawi ngul reng a, a naupan laia mi inluling tak amaha bet tlat ṭhinte kha a bo zo vek a, engkimah hruaitu chan chang Zabuanga thu a awihin tlangvâl dangte zâi a ngai em em bawk. Zabuanga pawhin Zamliana mize inthlak chu a hmuhin a naute hnenah kâwm tam tûr leh râl an beih hun pawh a hlat miah lo turin a hrilh nghe nghe. Zan hnih zet ramhnuaia an thang hnu chuan kawng hre ber Val upa Duhlaia sawi hmangah zan khat an riah leh hnuah Sialhâwk ram chin an luh theih tawh hmêl a, chu vângin muang leia an la awm hun chu chuhin hmâk takah an mu a, a tûk aṭang chuan an chungah enge thleng dawn hriat anih tawh loh avângin an lawmnute pawh tawnmang rama hmuh ngei an tum ruh hle. Sialhâwk Lal inah erawh Upate chu an inhnial rap rap reng a, Upa Thanrûma leh a lam ṭangte chu an ṭanna ngaiah ṭang na hle mah se an lam a ṭang lo an tam zawk avângin a tam zawk duh dan chu an pawm pui a ngai ta. Tlungvêl khuaa palai hna thawk tûr atân Upa min Dengliana bâkah val upate zînga mi pahnih an thlang a, a tûk zînga Tlungvêl khaw lam pan nghal tûr a hrilh hriat an nih hnuah an rorêl chu an ṭîn ve ta a. Upa Thanrûma te erawh thinur tak chunga hawin Upa Khamseia te inah lût khawmin ro an han rêl ve nak nak hnuah Tlungvêl khaw rûn duhtu tlangvâl zînga awm ang angte khâwm dân tûr an han sawi ho va, chu erawh harsaah an ruat lem lo, Upa Khamseia fapa an khaw Val upa Vawmaia chu an ko haw vat a, a vang laia pasalṭha ve tawk tak anih avângin a pate rilru chu a ṭawm pui hle bakah tlangval ṭhenkhatte zîngah Tlungvêl khaw beih duhtu an awm nual thute chu a hrilh a, chu veleh Upa Thanrûma chuan tlangvâl pahnih a koh tîr leh a, chûng mite lo thlen rual chuan an in lamah lêtin ṭhi fang ṭha tâwk tak pathum hi a rawn keng a. "Hei hi keng ta vang vang u la Dârtliang khaw pasalṭha Hualthanga hnênah puihna han ngên rawh u. Kan khaw chhanna'na intih theih ropui ber a ni ang. Tlungvêl khuate laka kan tlâwm anih vaih chuan kan chan tûr chu râpthlâk tak a ni dawn. Chu vangin Dârtliang in han thlen hunah pawh Lusei in nih avângin an lo vau deuh mai thei che u, mahse, Pasalṭha Hualthanga hmuh induh thu sawi u la, in hmuh theih veleh a ṭanpuina nasa takin ngên ang che u. Kârah zan khat chauh riah a ngaih avângin rei tak inthang a ngai dawn lo va, in thang hlanin he lama kan lam ṭang duh awm ang angte kan lo inhuikhâwm ange. " tiin ṭhi fang chu a pe a, an ni pawh chu Pawi Pasalṭha huaisen Hualthanga pun tûrin ṭiau lui lam panin a zân a zânin an kal ta nghal a.
Lal fanu Sângtei chu a hriat ngai hauh loh khuaah hian a awm a, khaw laiah hmeichhe naupang dangte nen an infiam a, chutia an infiam nak nak lai chuan nu hmêlṭha êm êm mai hian rawn ko vin, "Sângte chaw kan ei dâwn rawn haw tawh rawh." a lo ti a Sângtei pawh chu hmanhmawh takin a haw nghal a, inchhûng a va luh chuan nichina lo ko tu khân naute hnute a lo pe mêk a, thuk mei lum bulah chuan pa pakhat palian tak mai hi a ṭhu a, a bulah chuan rawlthar pakhat leh mipa naupang lian ve tawh tak an ṭhu bawk. An thusawi chu a mûk hmêlin Sângtei lam rêng rêng an rawn hawi lo va, an nu ni âwm a lang chuan ei a rêl mawp mawp a, Sângtei chuan a theih ang angin a lo pui ve bawk. Chaw ei an peih hnu chuan, "I pa leh i ute hi chu aw.... Zanriah kan peih tawh hi lo kîl ve vat rawh u. Hawh Sângte, ei san ang." tih pahin chaw chu a bar nghal mawlh mawlh a. Sângte'n bar ve tuma a bân a lek chhuak chiah tihah chuan ban tha chak tak hian rawn man thutin engtik laiin nge chu in chu a chhuahsan pawh a hre lo, a harh chhuah leh chuan nichin a nutling khân ṭap chungin a hming a lo lam a, "Ka fanu, lo haw rawh." tiin a lo ko mêk a, Sângtei chuan "Heta hi ka awm e." tih paha pan mai a tum lai chuan a bânah chuan an lo man bet leh a, tal chhuah tuma a invai lai chuan a invai harh ta hlawl a. A nu Rêngliani chuan hlauthawng takin a lo melh kar a, a pa Chunglûra pawh chuan a bânah lo chelh vatin, "Chêmte, engti zia nge?" a han ti a Sângtei chuan hrilh mai a duh viau rualin mangchhia satliahah a ngai a, "Eng ni lo ve ka pa, mangchhia ka mang palh anih kha. Va mu leh rawh u, Nu min ngaihtuah suh. Va mu rawh u." tiin a nu leh pate hmêl hlauthawng tak chu thlîr chungin a thlamuan a, Lal Chunglûra te nupa chu lungdam zân lo mah se Sângtei berin mu tura a tih tlay a vâng chuan hnâm bei lo takin an mu ṭha leh ta a. Sângtei chu a in ngaihtuah nasain a mumanga a chhungkaw hmuh kha hmuh tawhna nei tlatin a inhria a, mahse, a hmuh tawhna hmun a hre chhuak zo lo. Bân tha chak tak takin an man rawnte kha a han ngaihtuah a, khatiang thil kha tawng tawh tlata a inhriat avângin a ngaihtuah kual nasa hle, mahse, hriat chhuah theih erawh a nei lo thung. Chutia a leh kual a lehkual lai chuan a muhil leh a, a mumangah chuan inchhûngah bawk khân a lo awm leh a, mipa naupang a hmuh tawh nên khân an lo infiam râk chêl chûl a, mipa naupang chuan khawmhma chem hmang hian Sângtei chu a lo tin a, "Pasalṭha ka nih hi." a lo ti a, Sângtei chuan, "Kei Lal fanu hmelṭha" a lo ti ve vat bawk a. A aw hriat tawh, nu pakhat aw chuan in châr lam aṭangin "Min lo pui teh u." a rawn ti a, chu veleh tlan chhuah tumin kawngkhar lam an pan a Sangtei chu tlu sual palhin a mitko a sawh a, nâ a tih êm avângin a ṭap a, thisen lah a rawn chhuak bawk. Chutia a ṭah lai chuan a harh leh ta hlawl a, a mitko a ser tereuhte awm, chiang taka en loh chuan hmuh mai mai theih loh chu a lo khawih mêk a, thlan in a bual huh vek bawk. A mitko ser a tihnatna pawh a hriat tawh loh chu a khawih reng a, mak a ti rilru hle. Tlêm lai deuh khân a ṭhian kawm ve ber Ramtei'n a tihnatna hmun a zawt a, a hriat loh thuin a chhâng a, a pa hnêna a zawhin a naupan laia a tlûk sualna, ser nung hlen ta angin a chhâng anih kha. Chutia rilru kâwm a a leh kual reng lai chuan khaw fing a rawn chat a, âr a rawn khuang ta âl âl a.
Dârtliang khaw Lal Zahlîra chuan Lusei tlangvâl pahnih hmêl zum dâk chu nuih suk pahin a pasalṭha Hualthanga hnênah chuan, "Huala, i kutah engkim ka dah e. Râl lâk sum erawh a zâtve rawn hâwn ve ang che. I rual a kal tûr tlangvâl sawm nga i thlang thei ang." a ti a, Pasalṭha Hualthanga chu a han inngaihtuah vang vang hnuah chuan, "Lalpa, ka kal ange. I hming than leh zualna'n Lusei lu ka rawn hâwn ngei ang." tiin a rawn chhâng ta a, an inrem takah chuan Lusei tlangvâl te chuan an ṭhi fang kente chu an hlân a, upate an rawn luh tak sap sapah chuan an ṭin dawn ta a. Lal fanu Zalianmawii thing sêng rawn lût tur nen chuan an intâwk a, Pasalṭha Hualthanga chuan," I duh emaw duh lo emaw, ka rawn haw hunah chuan i pa hian mi hnial thei tawh hauh lo vang. Ka hmeichhia i ni ṭep tawh e." a han ti sap a, Zalianmawii chuan chhâng loin a luh san hmak a, a tha erawh a khûr nasa hle. Chawhnu herah chuan tlangvâl sawmnga rualte nen khua chu an chhuahsan ta nghal a, chutih mêk lai chuan Upa Dêngliana ho vin Tlungvêl khaw tlangval ho chuSialhâwk khuaah chuan an rawn inzui lût mêk a, Lal Saikhama leh a upate chuan a ngaihna hre lo takin a luhka aṭang chuan an lo thlîr a, Lal tual an rawn thlen chuan Upa Dengliana chuan, "Lalpa, khuanu remruatna a ni e. Kan khaw lam pana an rawn kal lai tak a ni a, kawng lakah kan inhmu ta a ni." a rawn ti a, amah bawk chuan Pasalṭha Zabuanga hnenah chuan, "Lal in lamah ro kan rêl dâwn em ni ang?" tiin a han râwn a, Zabuanga chuan a lu bûk khum zauh pahin, "U Duhlaia leh Rolianate nen kan lut ang. Ruala, min lo nghâk lawk rawh u." tih pahin Lal in chu a pan a, Duhlaia leh Rolianate chuan an zui ve nghal bawk a. Chutia Tlungvêl tlangvâlte rin loh taka an khua an rawn luh avâng chuan Upa Thanrûma leh a lam ṭangte chuan finkherek chhuahin chelh khawtlai a, Hualthangate rawn thlen veleh a hup barh theih an inring hle. Upa Thanrûma tak phei chu a nui ru leh ver ver ṭhin a, a ruahman anga thil a kal tluang anih phawt chuan an Lal Saikhama hi a paihthla anga, Lal a ni thei dawn miau va ni. Lal in a rorêl an han ṭan dawn ta maw tihah Upa Thanrûma chu rawn ṭawng chhuakin, "Ekhai, Lalpa kan lo tisual let dêr a ni. Tlungvêl khuate khan min lo hrethiam u la, he remna siam chungchâng pawm ve lo zingah hian ka tel a, a chhan ber chu kan tlawm huna kan laka in rawn inluling chiam ka hlauh vâng a ni. Mahse, ka rin loh dan deuh va kan upa minte in rawn zui luh tâk siah chuan ṭha takin ro kan rêl tlâng thei êm ang chu. Kan Lalpa hnenah pawh a thu ka pawm loh avângin ngaihdam ka dil nghal e. "a rawn ti a, Lal Saikhama chuan," Rûma pa, theihnghilh daih rawh. Kan inrem dawn alawm. "a lo ti a, Upa Thanrûma ve thung chuan Roliana chu en vang vangin," Lal fapa Roliana kha i niang maw? I naupan lai hmêl i va thlah lo êm. Rûma nen in inkawm nasat ziate kha ka la hria a sin. " a rawn ti a, Roliana chuan," Ekhai, min la hria chu i ti lawmawm hle mai." tih chauh va chhân pahin Zabuanga hriat phâk lek tûr chuan," Ka ring hauh lo. "a ti sap a. Inremna saui tan chungchangte an rêl ho hnu chuan Val Upa Duhlaia chuan," Aw le, kan Lal hnênah he chanchin lawmawm hi kan va thlen ve phawt anga, palai te kan intir ṭha leh dawn nia. "tiin a tawp a rawn khar ta a. Upa Thanrûma chuan chu veleh," Zanin chu hetah inriah ngei a ngai tawh anga, naktûk pawh hi la châm u la a ṭha ang, kan inremna saui tan tûr lo ur lâwk na'n ruai i ṭheh teh ang u. Khaw mipuite châk ber a ni dawn tlat. Ka vawkpa ka thawh huam e." a rawn ti a, Lal Saikhama lawm zawng tak lo niin," Ka sechal ka thawh e. "a lo ti nghal bawk. Zabuangate chuan hnial duh hle mah se Lal Saikhama'n a sâwm tlat avâng chuan an pawm ta a, mahse, khaw chhûnga riak lo va khaw daia an duhna hmun hmuna inkulh an duh thu erawh an sawi a, Lal Saikhama paw'n hrethiam takin a lo pawm pui ve bawk a.
Zan lama Lal Saikhama'n pasalṭha ho lêng tura a chah angin Lal inah chuan Rualate, Mankûnga te, Roliana ta, bakah Thangneuva te unau chu Zabuanga leh Lal leh upate titi ngaithlain an ṭhu ve kar a. Tap lama Lalnu puitu Lal fanu hmelṭha chu an melh leh zauh zauh ṭhin bawk, a hmel erawh chiang takin a rawn lan duh hauh lo. Lal fanu Saithangi lah a thing seng Ruala nen chiang zeta an inmelh aṭang khân a hawi chhuak ṭha ngam tawh meuh lo thung. A pain, "Buanga, i naute hi an zum mah mah a ni. Leihkapui lamah Chêmtei hi va kâwm zawk teh se. Nang erawh hetah awm la." ti a an hruaitupa a biak lai chuan a taksa chu a mûr chuai chuai a, a pain a rawn kohte chuan hreh hle mah se zak chung chunga chhângin leihkapui lamah an inzui chhuak ta a. Sawi tûr an hre lo tlângin Mankûnga titi chu an ngaithla a ni ber a, Mankûnga lah chuan Ruala leh Saithangite inmelh dan a hmuh hman miau avângin meinei zetin a chhaih leh zauh ṭhin, lêng hawn âr a khuan hnu pawha Lal berin haw a la phal tlat loh avâng chuan an la awm reng a, Mankûnga chimawm chhuah châk chuan Roliana chu sâwmin, "hawh teh mi mut reh a ni bawk a, thlamuang takin a khaw thlêng hi i fang teh ang." a han ti a Roliana pawm zawng tak a lo ni, chutah Thangneuva te unau chuan, "Kan lo kal ve dawn." tiin an rawn zui bawk, Ruala zak ṭawng ngam tawh si lo chu a inhûm ruh tlawk tlawk ringawt. A bula ṭhu Lal fanu hmelṭha tak chuan zûn a ngah bawk a, a hmangaih Vânsângi rêng a hre chang tawh lo, khŭr der der chunga biain bul a han ṭan a, Saithangi lahin a lo chhâng ṭha phian bawk, chutia an inbiak an inbiak takah chuan an innel chho ta hle a, Zabuanga rawn chhuah thut rual phei chuan Ruala chu a che rangin Saithangi a kuahna kut leh a kut a hûm sakna kutte chu a la lêt rang hle. Zabuanga chuan khuh kharh kharh pahin, "Khawnge Rova te? I lêt dawn i la?" a rawn tih chuan Roliana chuan, "U Buang heta hi kan awm." tih pahin leihkapui hnuai lam aṭang chuan an rawn inzui chhuak ta dam dam a,an lo ngaithla ru reng tih an hriat chhuah meuh chuan Saithangi zak lutuk chu, "Awi," tih pahin inchhûngah a tlân lût nghal a, Ruala zak lutuk pawh chuan a ṭhiante chu ûm nghalin thâwm bengchheng chhuah chi tawh si loh, chu zan rehah chuan an in um kual zak zak mai a ni.
A ngaihnawm viau zel
ReplyDeleteNfoesiFque-pi Jennifer Yazzie https://wakelet.com/wake/jclEqhP9LEm6zSin2F9Lu
ReplyDeletedibineca