BUALTHLENG MAWITU BUNG - 46
Zoliani'n nau a vei mêk lai chuan Chawiliana chu sum hmunah dingin a fa lo pian hun tur chu a nghak a, leihkapui lamah Thansanga leh Hmingthanga pawh ngawi renga dingin nau thar lo pian hun tur chu an nghak a, rei tak an nghah hnu chuan naute ṭap ri an hre ta. Chawiliana chu rang lutuk a inchhunga tlan luh a tum lai tak chuan a nu Ṭialthangi chu mangan hmel taka rawn chhuakin Chawiliana chu lut rih lo turin a han hrilh a. Chawiliana chu a hlauthawng kher mai, Thansanga leh Hmingthanga a bula rawn ding vatte chuan a ngaihna hre lo takin an han melh a. Tuibur hmuamda hnu velah an khaw nau chhar thiam Dengruali chuan naute rawn pawm chhuakin "Chawia fanu i nei e" a han ti a Chawiliana chuan a fanu chu en vang vangin Dengruali chu a en leh a, "Zotei enge a an?" a han tih ruala Dengruali hmel danglam nghal chu a hai lo kher mai. "Chawia a nunna a thlah mek a ni" a han tih rual chuan Thansanga leh Chawiliana chu tlan phei nghalin, khuma Zoliani lo mu dang bei, a hmel en reng renga chau tih hriat reng reng bulah chuan an va ṭhu a, "Zote i harh em?" tiin Chawiliana chuan a han sawi che det det a. Zotei chu rawn meng siar siarin Chawiliana kut chu a ban vata, "Kan fanu kha lo enkawl ṭha rawh aw, ka hmangaih che, pialralah ka lo nghak ang che" tiin a nunna chu a thlah ta.
Ṭialthangi'n "Ka fanu" tia a koh lawm lawm ri chu Zoliani chuan a hre tawh si lo. Rang taka mipui rawn pung khawm te chuan Thangliani kuta Chawiliana fanu thar lo awm leh inchhung lama Pi Ṭialthangi ṭap hawm hawm ri an hriat chuan thil thlen dan hriaiin a ṭul ang ang tiin tlawmbgaihna nen a pung khawm hmasa a piangte chu an che sap sap a. Chawiliana rilruah chuan a pa phuba la tura hmar lama an kal ṭuma Zoliani a tawn dante a hnu lawka Rengliana nen an va rim dunte, Darkawn khua an rûn avanga Zoliani Zehtet lama a awmte chu ngaihtuah kualin a rilru chu a vak kual nasa em em a. A hmangaih ber a nupui han chan chu a tan chuan a na in a nun chu a ruak huaiin a hria a. Zoliani kuta chelh chungin kir turin a ko mawlh mawlh a, koh kir rual a ni tawh si lo. Runthanga chuan tlangvalte chu Zehtet lama zualko hna thawk turin ṭhenkhat a han tir vata.
Zikpuiin a laizawn ang hiala a ngaih leh a hmangaih em em Zoliani thih dan leh thih thu a hriat chuan a fapa nui duh rual lek kal pawh la kal thei lo a pawm lai chu a thlauh chiang hle. A fapa ṭap thawm pawh chu hre loin a khawng nghal veka, Lal in chhunga awmte chuan buaipui nghalin Kapthanga chuan a nupui chu hlauthawng takin a be mawlh mawlh a. Lalpa Puithanga pawh chuan a fanu ang hiala angaih Zoliani thihna chu na a ti kher mai a rilruin "Zote i khua leh i Lal fanu nihna i chana, i neihchhun i pianpui unau pawh ni lo i laizawnnu hnenah rawn kalin pa atan mi rawn thlang a, i hmangaih ber hnenah hlim takin ka tir liam che a, mahse nangmah kan chan leh si che a, a va pawi tak em" a ti vawng vawng mai a. A ruang hmu hman dawn lo mah se Zikpuiin kal a ngen nasat em avangin a zan a zan chuan an chhuak nghala.Bualthleng khua an han thlenga Zikpuiin Zoliani fanu nausen a han hmu chu a lainat a zualin a ṭap nghal hawm hawm a. Pi Ṭialthangi in chu ṭahna in a khat a ni ber mai. Chawiliana erawh a la ṭawng hauh lo a, a ṭhianpa Kapthanga rawn thleng pawh chu hmu angin a awm lo a, Kapthanga'n a biak lahin chhan a tum hek lo, Kapthanga beidawng lutuk chuan mittui tla zawih zawih chungin Chawiliana chu a thlir tlawk tlawk ringawt mai a ni.
Chawiliana chaw ei duh hauh lo chu an mang a ang nghal hle mai a, Pi Ṭialthangin ṭap chunga ei tura a ngen pawhin hre awm pawhin a awm hauh si lo chu an hlauthawngin a rilru a buai mai an hlau hle a, Zikpuiin a fapa leh Zoliani fanu hnute a pe mek chu en tlawk tlawkin "Zochawisangi" a ti chhuak sap ri chu midangte chuan hriaiin Chawiliana chu an en rawn nghal ṭhup a Chawiliana erawh a hma ang bawkin a ngawi ngul leh tawh a ni. Thansanga chuan "Ka fanu thar hming chu Zochawisangi a ni e" a rawn tih takah chuan an lawmin hmeichhe ho phei chu an ṭap deuh pur hlawm a. Zan nga zet Bualthleng khuaa an riah hnu chuan Kapthanga te chu haw an tum ta a, Zikpuii chuan kawl rih a dil nasat em avangin Pi Ṭialthangi chuan a phal sak ta hram a, naute chu Chawiliana rilru ti na zualtu anih bakah hnute pe thei tu awm chhun chu Zikpuii a nih miau avangin kawng awlsam ber niin a hriaa mahse a tu hmel hmuh hmasak ber Zochawisangi khaw danga an han hawn tur chu mittui tla zawih zawih chungin a thlir liam a.
Chu mi ni aṭang chuan Chawiliana chu ina a awm loh leh Zoliani thlanah a awma hmun dangah a kal ngai hek lo, chaw a ei mumal lo a, a nuin a ngen nasat em avangin a han bar ve tak naa a bar tam thei ngai hauh lo thung. Thansanga chuan hnem ve ṭhin mah se a u tawrh nat zia chu a them pawh a hriat pui si lo a. Lalpa Rengliana mangang chuan Chawiliana chu Lal inah a thu neihna hmanga koin a kawm chawt reng zela, Chawiliana ṭawng ngai hauh lo pawh chu hrethiam takin a be lui char char zela, mahse ni enge zat hnuah chuan Chawiliana chuan Lal kohna meuh pawh ngaithla duh tawh loin a nupui thlanah chuan a awm ta chawt maia. A chang leh zanah te riakin a haw ngai hauh lo a, a taksa a cher zualin a dawldang vek a, a hmelah chuan Pasalṭha Chawiliana lang loin khawi lai mi rethei bakberh fapa hrisel lo leh ei ṭha ei ngai lo hmel a lang a ni.
An mangan tawh sa nak a laiin Bualthleng khua chuan sapui huaisar tak an kawl lehnghal a, Lal Rengliana chu a mang ang hle, khaw thim hmaa khuaa luh vek tur tih thu chhuah mahse Chawiliana chu a dang zo dawn lo tih a inhre chiang hle bawk si. Sapui sual lah chuan an ran vulhte a rawn la fo a, an mangang tawh hle. Hmingthanga hoin han chang ṭhin mahse an chang fuh thei ngai hauh lo lehnghal. Zan khat chu leng hawn ar khuan hma deuh lawkin khaw mawng lamah "Sa a tla e" tih thawm an hre leh ta. Tlangval ho chu hmanhmawh takin an liam nghal zut zut a, Chawiliana veng reng renga khawsa Thansanga tlawmngai lutuk chuan 'a ni em em lo e' tiin silai nen a inpu chhuak ve ta. Sapui chetna hmun a zu thlen chuan a ṭhiante pathum chu an lo awm tawha tlangval pawh an lo thleng tam tawh hle, hetiang em em a sapui vanga an buai zing ta mai chu an ngaih a ṭha lo tlang hle bawk. Thansanga chuan "Liana Dama nen a hnung lamah lo va kal tawh u, nupui nei tawh innih kha Hminga nen kan awm hi" a han ti a Liansanga chuan "Unaupa dam leh tlang khatah thih leh ruam khatah kan tih kha" tiin hma a hruai nghala Dammawia'n a zui ve nghal hmak takah chuan dan chi an ni lo tih hriaiin Thansanga chuan a zui ve ta zawka. Sapui hnu an chhui mek lai chuan Thansanga chu a ngaih rawn ṭha lo thutin "In ring rawh u" zawi thawp sata a tih leh sakei rawn zuang chhuak zawk chu a inrual hle. Thansanga chuan Hmingthanga chu bawhthlu nghal rawkin sakei chuan a rawn zuan fuh teuh hle, an hnung chiaha kal tlangval pakhat lu chu sakei chuan hmuam hmakin a thing zui lehnghal bawka. Ram lama hnuh liam pawh tum loin a tlansan leh nghala Thansanga silai puah dur rual chuan chu sakei chu a huk tuar a, mahse a sa huatah a kap fuh lo tih hriat takin a bibo nghala. Chhui zui duh viau mah se ruang nen an nih takah chuan haw zai an rel ta a.
Kawtkaia Thangliani lo ding reng a hmuh chuan Thansanga chuan a pan sawk sawk a "Thangte enge i tih a?" a han tih chuan Thangliani chuan "Ka u, K'u Chawia" tih chiah a sawi hman tihah chuan Thansanga chuan "A va pawi tak em" tih pahin Zoliani thlan lamah chuan rang takin a tlan nghal hlawk hlawka. Liansanga te pathum pawh chuan um zui ve nghalin Zoliani thlan an va thlen chuan a lo awm hauh si lo. Mak an tiin a beidawng kher mai.
Leihkapuia thawm a hriat rual chuan Kapthanga chuan a chempui ban vatin khumpui lam aṭang chuan a chhuak phei zal zal a, leihkapuia thawm rawn hnai zel chuan thawm a dim lo hle. Kapthanga chuan khawfing chah mek laia chutianga thawm rawn awm chu khual ṭha an nih a ring hauh lo. Kawngkhar nem tawlh ruala mi pakhat rawn lut chu bawh thlu nghal ṭhuaiin a hrawkah chuan a chempui chu a chuktuah nghal zat bawka. "Tunge inih?" a han ti hrawka mahse a thu hriat chu mak a tiin a meng phawk chiang hle Chawiliana aw ngei maiin "Zochawisangi" tih ringawt a sawi rual chuan kai tho sawk sawkin "Chawia tun ang hun hunah te i rawn kal duh, min rawn chah la kan rawn kal mai tur" a han ti a Chawiliana'n mittui luang zawih zawih chunga Zochawisangi hming a lam reng ri a hriat chuan Chawiliana rilru chu a buai ṭan mek tih a hrethiama mittui tla zawih zawih chungin "Unaupa i fanu chu a ṭha e" tiin khumpui lamah chuan kuah pheiin a nupui bula a fapa Hrangkapa kianga Zochawisangi mu ve chu a han hmuh tir a. Chawiliana chuan a fanu chu a biangah chul hliau hliauin "Ka fanu, i nu anga hmelṭha rawn ni ang che" tiin a kal san leha a hma ang bawkin "Zochawisangi" tih ringawt lamin chhuah a tum leh ta. Kapthanga chuan dang vatin "Unaupa i mut phawt a ngai a ni, keimah ngei hian ka hruai haw dawn che nia, i fanu bula awm i duh anih pawhin helamah i rawn awm phei daih thei alawm" tia a hnem takah chuan Chawiliana chuan Kapthanga chu kuah thlawpin Kapthanga chuan a han mut rem tira kar loah Chawiliana chu a muhil ta siai siai mai.
Thansangate mangang chau tawh bawk si chu an thin a chhe tuk tawh maia, an pali chuan zankhua leh nilengin Chawiliana chu an zawng tawha mahse a hnuhma hmuh tur pakhat mah a awm si lo chhiat tawh lai a ni a khawtlang han tih buai chu tih chiah an ngai si lo. Pi Ṭialthangi leh Thangliana chu an ṭap an ṭap tawh maia. Zehtet lam aṭanga mikhualte thu rawn ken an hriat chuan an lawmin an thla a muang suai suai thei hial a ni. Pi Ṭialthangi chuan Chawiliana rilru chu hrethiamin a duh duhna lama awm a phal sak ta a. Zehtet lamah chuan Chhuahchawnga leh Thangkunga te chuan Chawiliana chu an kawm nitina Chawiliana pawh a fanu bula a awm takah chuan chawi pawh a hma aiin a ei ṭha ve deuh hlek ta, mahse a ṭawng ngai chuang hauh lo. Thlem dan chi tin rengin an han thlem ṭhina Chhuahchawnga phei chuan " hetianga i awm chuan ka fapa Lianmawia te Renga fapa Doliana te hi tunge kai hruai ang" tiin a zilh hiala mahse Chawiliana erawh a danglamna hmuh tur a tlem hle. Mahse a fanu bulah erawh a nui ver ver ṭhin thunga chu ringawt pawh chu Lalpa Puithanga te chhungkaw tan chuan hmuh nuam tak a ni.
Thansanga chuan a u awm dan chu a ngaihtuahin an ṭhianho leh Kapthanga te'n an thil zep tlat chu sawi chhuah ṭul a ti ta tlat mai. An ṭhianho chuan Dammawia te inah inhmukhawm vatin Thansanga chuan an thuruk zep chu sawi chhuaha Tuipang Lalfanu Chawiliana fa neihna nu leh Chawiliana chu suihzawm theih a inbeisei thute, a ruahman anga thil a kal fuh anih chuan Chawiliana dik tak a rawn let leh a rinthu leh a fuh lo a, a u hian nupui a sun hnu lawka midang nei leh tura a nawr anga angaih avang leh hetianga a awm avanga Zoliani hmun midang luahlan tir a tum ang zawnga a ngai anih erawh chuan hmelma hialah an inchhuah thei a rin thu thleng chuan a sawi vek a. Kawng dang a awm si lo zan lamah Pi Ṭialthangi hnenah chuan an sawi ta rawih maia. Pi Ṭialthangi ngaihdan pawh Thansanga ngaihdan ang chiah a ni tho mai, mahse a tupa a la hmuh ngai loh chu a hmu chak hle. Rem an ruat fel hnu chuan Lal inah an han sawi leh a Lal Rengliana chuan "He thil hi ka ro rel angin Chawiliana'n hre rawh se" tiin a lo pawm pui hmak bawk a. An buai na ber erawh Tuipang Lalfanu hian Chawiliana hi a duh angem tih leh pasal a nei tawh angem tih chu a ni. Mahse kal hrim hrim chu ṭha an tih miau avangin Zehtet lam panin Dammawia leh Thansanga te chu an kal ta a, Hmingthanga leh Liansanga erawh khaw lamah sakei sual an kawl mek lai a ni si a, an kal ve a rem ta lo.
Chawiliana hmel a hma aia lo nung deuh tawh Thansanga'n a hmuh chuan a lawm lutuk chu a hnuk a ulh ṭun maia. Mahse, Chawiliana erawh chuan hmu ang pawhin a awm lo a Zochawisangi leh Hrangkapa te chu pawmin a nuih vur vur reng ringawt maia. Thansanga chuan Kapthanga chu a mitmei hmangin pawn lama chhuak turin a han hrilha Kapthanga pawhin lo hrethiam vatin an chhuak ta. An thil tih tum Kapthanga'n a hriat rual chuan a han ngaihtuah zui vang vanga a tawp atawpah chuan a pawmpui ve ta, mahse Chawiliana hi Tuipang khaw inchhir thleng tur khawpa chak a la ni rih lo tlat. Chu vangin rem an ruat a ngai leh ta, an thusawi zawng zawng a ruka lo hre pha vek tu Zikpuii'n "U Chawia chu ka kutah dah rawh u" a rawn tih rual chuan an phu zawk hlawma. Zikpuiin a theih a rin tlat avangin Zikpuii chungah chuan rinna an nghat ta.
Zochawisangi muhil en paha Chawiliana a nuih ver ver lai chuan Zikpuii chuan "U Chawi fapa i awt ve em?" a han ti a Chawiliana chuan chhan pawh chhang loin ngawi rengin a fanu chu a la melh ngar ngar a, tuibur hmuam da zet hnuah Chawiliana chuan Kapthanga kuta Hrangkapa muhil chu kawkin "Ka nei alawm" tih pahin a fanu chu a en leh veng venga, a aw ri an han hria chu an lawm hle, Zikpuii phei chu a insum hman lo teuh hle nghe nghe. "U Chawi i fapa in a nghak reng che a sin, i fapa hmeithai fa ni reng turin i phal dawn em ni" a han ti tawl maia. Zikpuii sawi dan tlang leh lutuk chu Kapthanga chuan a lo ip pui chawih chawih a, Chawiliana chu rawn nui chhuak hawkin "Pasal i neih hi Ziki" a han ti a, mahse Kapthanga chuan Chawiliana hmel a en in thil kal dan a dik dawna rinna a nei ta tlat maia, "Chawia, i farnu bo kan zawn ṭum khan Tuipang khua kan tlawha, i fapa pawh a tlei tawh khawp mai" a tih rual chuan Chawiliana chu rawn meng kawkin "Dawt mi hrilh miah suh" tih pahin banglaia chempui inthiat chu a melh ding nghal ngar ngar bawka. Kapthanga chuan "Chawia dawt ka hrilh che i hre tawh em ni? I fapa chuan a pa hi a hre ngai dawn lo nge, a pa hian i va zawng chhuak dawn?" a han ti leha Chawiliana chuan Zikpuii kuta a fanu dim taka hlan riai riai pahin banglaia chempui inthiat chu a pawt dawk zawka Kapthanga nghawngah chuan chuktuah nghalin" Dawt ka hua tih i hria e, Kapa han sawi leh teh i thi ang"a han ti a Thansanga ten dan tuma an rawn lut a hmuh chuan Kapthanga chuan khap vatin "Chawia i duh chuan min that rawh. Mahse i fapa i zawng hmu ang tih min tiam a ngai ang" a han ti leh saka Chawiliana thinrim lutuk chuan chem chu vai kangin Kapthanga nghawng chu sah a tum ta mai, mahse Thansanga'n "Ka u, thu dik a ni" a rawn ti leh bawk si. Thansanga en pah chuan "Ka nau nang leh zel hi chu thah che ka duh lo a nia, mahse mi nawr lui anih erawh chuan kan thi vek ang kan vaiin" a han ti leha mahse Dammawia'n "U Chawi kan thih vek chuan i fapa chuan a pa a hre ngai lo ang"a han ti a Chawiliana rilru chu a buai ta map mai. Lalpa Puithanga'n" Chawia i unaute khan dawt an sawiin i ring em ni? "a rawn tih leh phei chuan a rilru chu a buai zual kher mai. Dammawia bawk chuan" U Chawi i bulah ka kal tih i hriat kha, hmu ve lo mah i la, he thu hi khua kan thlen tirh khan ka hre daih tawh a sin, kan zep nachhan erawh U Zotei bulah chauh hlim la kan duh vang a ni"a rawn tih leh takah chuan Chawiliana chu ṭhu hnawkin "Ka fapa, ka fapa" a tih chhunzawm char chara Kapthanga'n "Chawia i fapa chu kan hmu em em ang" a tih rual chuan Kapthanga kut chu vuanin "Kapa kan kal a ngai a ni, ka fapa hi ka pa thattu te kiangah ka awm tir reng thei lo ang" a rawn ti a, Kapthangate chu an lawm hle mai. Mahse Zikpuii'n "U Chawi i taksa a la chak lo tih i hriat kha, in enkawl phawt i ngai a ni" a rawn tih rual chuan Chawiliana hmel chu a hma ang bawka rawn ngui lehin a phur hmel a bo veka, mahse "A dik a ni" a rawn tih leh takah chuan an lawm kher mai. Chu mi tukah la la chuan Thansanga te pahnih chu Tuipang lamah an kal nghala, Tuipang Lal fanu chu an va thlithlai nghal dawn a ni.
Ṭialthangi'n "Ka fanu" tia a koh lawm lawm ri chu Zoliani chuan a hre tawh si lo. Rang taka mipui rawn pung khawm te chuan Thangliani kuta Chawiliana fanu thar lo awm leh inchhung lama Pi Ṭialthangi ṭap hawm hawm ri an hriat chuan thil thlen dan hriaiin a ṭul ang ang tiin tlawmbgaihna nen a pung khawm hmasa a piangte chu an che sap sap a. Chawiliana rilruah chuan a pa phuba la tura hmar lama an kal ṭuma Zoliani a tawn dante a hnu lawka Rengliana nen an va rim dunte, Darkawn khua an rûn avanga Zoliani Zehtet lama a awmte chu ngaihtuah kualin a rilru chu a vak kual nasa em em a. A hmangaih ber a nupui han chan chu a tan chuan a na in a nun chu a ruak huaiin a hria a. Zoliani kuta chelh chungin kir turin a ko mawlh mawlh a, koh kir rual a ni tawh si lo. Runthanga chuan tlangvalte chu Zehtet lama zualko hna thawk turin ṭhenkhat a han tir vata.
Zikpuiin a laizawn ang hiala a ngaih leh a hmangaih em em Zoliani thih dan leh thih thu a hriat chuan a fapa nui duh rual lek kal pawh la kal thei lo a pawm lai chu a thlauh chiang hle. A fapa ṭap thawm pawh chu hre loin a khawng nghal veka, Lal in chhunga awmte chuan buaipui nghalin Kapthanga chuan a nupui chu hlauthawng takin a be mawlh mawlh a. Lalpa Puithanga pawh chuan a fanu ang hiala angaih Zoliani thihna chu na a ti kher mai a rilruin "Zote i khua leh i Lal fanu nihna i chana, i neihchhun i pianpui unau pawh ni lo i laizawnnu hnenah rawn kalin pa atan mi rawn thlang a, i hmangaih ber hnenah hlim takin ka tir liam che a, mahse nangmah kan chan leh si che a, a va pawi tak em" a ti vawng vawng mai a. A ruang hmu hman dawn lo mah se Zikpuiin kal a ngen nasat em avangin a zan a zan chuan an chhuak nghala.Bualthleng khua an han thlenga Zikpuiin Zoliani fanu nausen a han hmu chu a lainat a zualin a ṭap nghal hawm hawm a. Pi Ṭialthangi in chu ṭahna in a khat a ni ber mai. Chawiliana erawh a la ṭawng hauh lo a, a ṭhianpa Kapthanga rawn thleng pawh chu hmu angin a awm lo a, Kapthanga'n a biak lahin chhan a tum hek lo, Kapthanga beidawng lutuk chuan mittui tla zawih zawih chungin Chawiliana chu a thlir tlawk tlawk ringawt mai a ni.
Chawiliana chaw ei duh hauh lo chu an mang a ang nghal hle mai a, Pi Ṭialthangin ṭap chunga ei tura a ngen pawhin hre awm pawhin a awm hauh si lo chu an hlauthawngin a rilru a buai mai an hlau hle a, Zikpuiin a fapa leh Zoliani fanu hnute a pe mek chu en tlawk tlawkin "Zochawisangi" a ti chhuak sap ri chu midangte chuan hriaiin Chawiliana chu an en rawn nghal ṭhup a Chawiliana erawh a hma ang bawkin a ngawi ngul leh tawh a ni. Thansanga chuan "Ka fanu thar hming chu Zochawisangi a ni e" a rawn tih takah chuan an lawmin hmeichhe ho phei chu an ṭap deuh pur hlawm a. Zan nga zet Bualthleng khuaa an riah hnu chuan Kapthanga te chu haw an tum ta a, Zikpuii chuan kawl rih a dil nasat em avangin Pi Ṭialthangi chuan a phal sak ta hram a, naute chu Chawiliana rilru ti na zualtu anih bakah hnute pe thei tu awm chhun chu Zikpuii a nih miau avangin kawng awlsam ber niin a hriaa mahse a tu hmel hmuh hmasak ber Zochawisangi khaw danga an han hawn tur chu mittui tla zawih zawih chungin a thlir liam a.
Chu mi ni aṭang chuan Chawiliana chu ina a awm loh leh Zoliani thlanah a awma hmun dangah a kal ngai hek lo, chaw a ei mumal lo a, a nuin a ngen nasat em avangin a han bar ve tak naa a bar tam thei ngai hauh lo thung. Thansanga chuan hnem ve ṭhin mah se a u tawrh nat zia chu a them pawh a hriat pui si lo a. Lalpa Rengliana mangang chuan Chawiliana chu Lal inah a thu neihna hmanga koin a kawm chawt reng zela, Chawiliana ṭawng ngai hauh lo pawh chu hrethiam takin a be lui char char zela, mahse ni enge zat hnuah chuan Chawiliana chuan Lal kohna meuh pawh ngaithla duh tawh loin a nupui thlanah chuan a awm ta chawt maia. A chang leh zanah te riakin a haw ngai hauh lo a, a taksa a cher zualin a dawldang vek a, a hmelah chuan Pasalṭha Chawiliana lang loin khawi lai mi rethei bakberh fapa hrisel lo leh ei ṭha ei ngai lo hmel a lang a ni.
An mangan tawh sa nak a laiin Bualthleng khua chuan sapui huaisar tak an kawl lehnghal a, Lal Rengliana chu a mang ang hle, khaw thim hmaa khuaa luh vek tur tih thu chhuah mahse Chawiliana chu a dang zo dawn lo tih a inhre chiang hle bawk si. Sapui sual lah chuan an ran vulhte a rawn la fo a, an mangang tawh hle. Hmingthanga hoin han chang ṭhin mahse an chang fuh thei ngai hauh lo lehnghal. Zan khat chu leng hawn ar khuan hma deuh lawkin khaw mawng lamah "Sa a tla e" tih thawm an hre leh ta. Tlangval ho chu hmanhmawh takin an liam nghal zut zut a, Chawiliana veng reng renga khawsa Thansanga tlawmngai lutuk chuan 'a ni em em lo e' tiin silai nen a inpu chhuak ve ta. Sapui chetna hmun a zu thlen chuan a ṭhiante pathum chu an lo awm tawha tlangval pawh an lo thleng tam tawh hle, hetiang em em a sapui vanga an buai zing ta mai chu an ngaih a ṭha lo tlang hle bawk. Thansanga chuan "Liana Dama nen a hnung lamah lo va kal tawh u, nupui nei tawh innih kha Hminga nen kan awm hi" a han ti a Liansanga chuan "Unaupa dam leh tlang khatah thih leh ruam khatah kan tih kha" tiin hma a hruai nghala Dammawia'n a zui ve nghal hmak takah chuan dan chi an ni lo tih hriaiin Thansanga chuan a zui ve ta zawka. Sapui hnu an chhui mek lai chuan Thansanga chu a ngaih rawn ṭha lo thutin "In ring rawh u" zawi thawp sata a tih leh sakei rawn zuang chhuak zawk chu a inrual hle. Thansanga chuan Hmingthanga chu bawhthlu nghal rawkin sakei chuan a rawn zuan fuh teuh hle, an hnung chiaha kal tlangval pakhat lu chu sakei chuan hmuam hmakin a thing zui lehnghal bawka. Ram lama hnuh liam pawh tum loin a tlansan leh nghala Thansanga silai puah dur rual chuan chu sakei chu a huk tuar a, mahse a sa huatah a kap fuh lo tih hriat takin a bibo nghala. Chhui zui duh viau mah se ruang nen an nih takah chuan haw zai an rel ta a.
Kawtkaia Thangliani lo ding reng a hmuh chuan Thansanga chuan a pan sawk sawk a "Thangte enge i tih a?" a han tih chuan Thangliani chuan "Ka u, K'u Chawia" tih chiah a sawi hman tihah chuan Thansanga chuan "A va pawi tak em" tih pahin Zoliani thlan lamah chuan rang takin a tlan nghal hlawk hlawka. Liansanga te pathum pawh chuan um zui ve nghalin Zoliani thlan an va thlen chuan a lo awm hauh si lo. Mak an tiin a beidawng kher mai.
Leihkapuia thawm a hriat rual chuan Kapthanga chuan a chempui ban vatin khumpui lam aṭang chuan a chhuak phei zal zal a, leihkapuia thawm rawn hnai zel chuan thawm a dim lo hle. Kapthanga chuan khawfing chah mek laia chutianga thawm rawn awm chu khual ṭha an nih a ring hauh lo. Kawngkhar nem tawlh ruala mi pakhat rawn lut chu bawh thlu nghal ṭhuaiin a hrawkah chuan a chempui chu a chuktuah nghal zat bawka. "Tunge inih?" a han ti hrawka mahse a thu hriat chu mak a tiin a meng phawk chiang hle Chawiliana aw ngei maiin "Zochawisangi" tih ringawt a sawi rual chuan kai tho sawk sawkin "Chawia tun ang hun hunah te i rawn kal duh, min rawn chah la kan rawn kal mai tur" a han ti a Chawiliana'n mittui luang zawih zawih chunga Zochawisangi hming a lam reng ri a hriat chuan Chawiliana rilru chu a buai ṭan mek tih a hrethiama mittui tla zawih zawih chungin "Unaupa i fanu chu a ṭha e" tiin khumpui lamah chuan kuah pheiin a nupui bula a fapa Hrangkapa kianga Zochawisangi mu ve chu a han hmuh tir a. Chawiliana chuan a fanu chu a biangah chul hliau hliauin "Ka fanu, i nu anga hmelṭha rawn ni ang che" tiin a kal san leha a hma ang bawkin "Zochawisangi" tih ringawt lamin chhuah a tum leh ta. Kapthanga chuan dang vatin "Unaupa i mut phawt a ngai a ni, keimah ngei hian ka hruai haw dawn che nia, i fanu bula awm i duh anih pawhin helamah i rawn awm phei daih thei alawm" tia a hnem takah chuan Chawiliana chuan Kapthanga chu kuah thlawpin Kapthanga chuan a han mut rem tira kar loah Chawiliana chu a muhil ta siai siai mai.
Thansangate mangang chau tawh bawk si chu an thin a chhe tuk tawh maia, an pali chuan zankhua leh nilengin Chawiliana chu an zawng tawha mahse a hnuhma hmuh tur pakhat mah a awm si lo chhiat tawh lai a ni a khawtlang han tih buai chu tih chiah an ngai si lo. Pi Ṭialthangi leh Thangliana chu an ṭap an ṭap tawh maia. Zehtet lam aṭanga mikhualte thu rawn ken an hriat chuan an lawmin an thla a muang suai suai thei hial a ni. Pi Ṭialthangi chuan Chawiliana rilru chu hrethiamin a duh duhna lama awm a phal sak ta a. Zehtet lamah chuan Chhuahchawnga leh Thangkunga te chuan Chawiliana chu an kawm nitina Chawiliana pawh a fanu bula a awm takah chuan chawi pawh a hma aiin a ei ṭha ve deuh hlek ta, mahse a ṭawng ngai chuang hauh lo. Thlem dan chi tin rengin an han thlem ṭhina Chhuahchawnga phei chuan " hetianga i awm chuan ka fapa Lianmawia te Renga fapa Doliana te hi tunge kai hruai ang" tiin a zilh hiala mahse Chawiliana erawh a danglamna hmuh tur a tlem hle. Mahse a fanu bulah erawh a nui ver ver ṭhin thunga chu ringawt pawh chu Lalpa Puithanga te chhungkaw tan chuan hmuh nuam tak a ni.
Thansanga chuan a u awm dan chu a ngaihtuahin an ṭhianho leh Kapthanga te'n an thil zep tlat chu sawi chhuah ṭul a ti ta tlat mai. An ṭhianho chuan Dammawia te inah inhmukhawm vatin Thansanga chuan an thuruk zep chu sawi chhuaha Tuipang Lalfanu Chawiliana fa neihna nu leh Chawiliana chu suihzawm theih a inbeisei thute, a ruahman anga thil a kal fuh anih chuan Chawiliana dik tak a rawn let leh a rinthu leh a fuh lo a, a u hian nupui a sun hnu lawka midang nei leh tura a nawr anga angaih avang leh hetianga a awm avanga Zoliani hmun midang luahlan tir a tum ang zawnga a ngai anih erawh chuan hmelma hialah an inchhuah thei a rin thu thleng chuan a sawi vek a. Kawng dang a awm si lo zan lamah Pi Ṭialthangi hnenah chuan an sawi ta rawih maia. Pi Ṭialthangi ngaihdan pawh Thansanga ngaihdan ang chiah a ni tho mai, mahse a tupa a la hmuh ngai loh chu a hmu chak hle. Rem an ruat fel hnu chuan Lal inah an han sawi leh a Lal Rengliana chuan "He thil hi ka ro rel angin Chawiliana'n hre rawh se" tiin a lo pawm pui hmak bawk a. An buai na ber erawh Tuipang Lalfanu hian Chawiliana hi a duh angem tih leh pasal a nei tawh angem tih chu a ni. Mahse kal hrim hrim chu ṭha an tih miau avangin Zehtet lam panin Dammawia leh Thansanga te chu an kal ta a, Hmingthanga leh Liansanga erawh khaw lamah sakei sual an kawl mek lai a ni si a, an kal ve a rem ta lo.
Chawiliana hmel a hma aia lo nung deuh tawh Thansanga'n a hmuh chuan a lawm lutuk chu a hnuk a ulh ṭun maia. Mahse, Chawiliana erawh chuan hmu ang pawhin a awm lo a Zochawisangi leh Hrangkapa te chu pawmin a nuih vur vur reng ringawt maia. Thansanga chuan Kapthanga chu a mitmei hmangin pawn lama chhuak turin a han hrilha Kapthanga pawhin lo hrethiam vatin an chhuak ta. An thil tih tum Kapthanga'n a hriat rual chuan a han ngaihtuah zui vang vanga a tawp atawpah chuan a pawmpui ve ta, mahse Chawiliana hi Tuipang khaw inchhir thleng tur khawpa chak a la ni rih lo tlat. Chu vangin rem an ruat a ngai leh ta, an thusawi zawng zawng a ruka lo hre pha vek tu Zikpuii'n "U Chawia chu ka kutah dah rawh u" a rawn tih rual chuan an phu zawk hlawma. Zikpuiin a theih a rin tlat avangin Zikpuii chungah chuan rinna an nghat ta.
Zochawisangi muhil en paha Chawiliana a nuih ver ver lai chuan Zikpuii chuan "U Chawi fapa i awt ve em?" a han ti a Chawiliana chuan chhan pawh chhang loin ngawi rengin a fanu chu a la melh ngar ngar a, tuibur hmuam da zet hnuah Chawiliana chuan Kapthanga kuta Hrangkapa muhil chu kawkin "Ka nei alawm" tih pahin a fanu chu a en leh veng venga, a aw ri an han hria chu an lawm hle, Zikpuii phei chu a insum hman lo teuh hle nghe nghe. "U Chawi i fapa in a nghak reng che a sin, i fapa hmeithai fa ni reng turin i phal dawn em ni" a han ti tawl maia. Zikpuii sawi dan tlang leh lutuk chu Kapthanga chuan a lo ip pui chawih chawih a, Chawiliana chu rawn nui chhuak hawkin "Pasal i neih hi Ziki" a han ti a, mahse Kapthanga chuan Chawiliana hmel a en in thil kal dan a dik dawna rinna a nei ta tlat maia, "Chawia, i farnu bo kan zawn ṭum khan Tuipang khua kan tlawha, i fapa pawh a tlei tawh khawp mai" a tih rual chuan Chawiliana chu rawn meng kawkin "Dawt mi hrilh miah suh" tih pahin banglaia chempui inthiat chu a melh ding nghal ngar ngar bawka. Kapthanga chuan "Chawia dawt ka hrilh che i hre tawh em ni? I fapa chuan a pa hi a hre ngai dawn lo nge, a pa hian i va zawng chhuak dawn?" a han ti leha Chawiliana chuan Zikpuii kuta a fanu dim taka hlan riai riai pahin banglaia chempui inthiat chu a pawt dawk zawka Kapthanga nghawngah chuan chuktuah nghalin" Dawt ka hua tih i hria e, Kapa han sawi leh teh i thi ang"a han ti a Thansanga ten dan tuma an rawn lut a hmuh chuan Kapthanga chuan khap vatin "Chawia i duh chuan min that rawh. Mahse i fapa i zawng hmu ang tih min tiam a ngai ang" a han ti leh saka Chawiliana thinrim lutuk chuan chem chu vai kangin Kapthanga nghawng chu sah a tum ta mai, mahse Thansanga'n "Ka u, thu dik a ni" a rawn ti leh bawk si. Thansanga en pah chuan "Ka nau nang leh zel hi chu thah che ka duh lo a nia, mahse mi nawr lui anih erawh chuan kan thi vek ang kan vaiin" a han ti leha mahse Dammawia'n "U Chawi kan thih vek chuan i fapa chuan a pa a hre ngai lo ang"a han ti a Chawiliana rilru chu a buai ta map mai. Lalpa Puithanga'n" Chawia i unaute khan dawt an sawiin i ring em ni? "a rawn tih leh phei chuan a rilru chu a buai zual kher mai. Dammawia bawk chuan" U Chawi i bulah ka kal tih i hriat kha, hmu ve lo mah i la, he thu hi khua kan thlen tirh khan ka hre daih tawh a sin, kan zep nachhan erawh U Zotei bulah chauh hlim la kan duh vang a ni"a rawn tih leh takah chuan Chawiliana chu ṭhu hnawkin "Ka fapa, ka fapa" a tih chhunzawm char chara Kapthanga'n "Chawia i fapa chu kan hmu em em ang" a tih rual chuan Kapthanga kut chu vuanin "Kapa kan kal a ngai a ni, ka fapa hi ka pa thattu te kiangah ka awm tir reng thei lo ang" a rawn ti a, Kapthangate chu an lawm hle mai. Mahse Zikpuii'n "U Chawi i taksa a la chak lo tih i hriat kha, in enkawl phawt i ngai a ni" a rawn tih rual chuan Chawiliana hmel chu a hma ang bawka rawn ngui lehin a phur hmel a bo veka, mahse "A dik a ni" a rawn tih leh takah chuan an lawm kher mai. Chu mi tukah la la chuan Thansanga te pahnih chu Tuipang lamah an kal nghala, Tuipang Lal fanu chu an va thlithlai nghal dawn a ni.
A chhiar a nuam ṭhin e
ReplyDeleteA ngaihnawm takzet e
ReplyDelete0paetuocong-kiNorman Donna Bonham https://wakelet.com/wake/rKg5DWZeTKFAeq7JMrcOJ
ReplyDeletecisemira