BUALTHLENG MAWITU BUNG - 49

Lo sul haw hun a ni a, naupangte chu kawtchhuahah an nu leh pate, an ute lo haw hun nghakin an awm khawma an ri ve chel chul mai a, an nu leh pa leh an unaute hmu hmasa apiangte'n pan chatin mahni in lam ṭheuh panin an inchhawm hnak hnak a

 Pasalṭha a nih theihna'n a hming chher ṭan ve mek Lianmawia chuan a awmna ram chin a thlirin buk lama let leh rual a ni tawh lo a, hun ngaihtuah lo lekin a sanghal kah hliam hnu a lo chhui tih a hre chhuak a, zia lo a ti hle mai, a awmna hmun hi khawi khaw ram nge tih pawh a hre tawh si lo, a sanghal chhui mek hnu lan dan aṭangin a tuk lamah chuan a tawn tawh ngei a inbeisei bawk a, buk lama let lo a chhui tlang law law a duh ta zawk a. Buk lama ei rel mek Chhuahchawnga leh Thangkunga te erawh an rilru a nuam zan lo hle,an chhak lama thawm rawn ri thla rawk rawk chu an han en a, sakhi tuai paw bahlat chunga Kapthanga lo lang an hmuh chuan an thaw huai nghe nghe, mahse Kapthanga'n "Khawnge Lianmawia" a rawn tih rual chuan an hmelah chuan hlauhthawnna nasa tak a lang leh nghal a, a hranga an vah tir ve kher kha an inchhir rum rum hial a ni. Mahse rawlthar a ni ve tawh a, zawlbuk kai pawh a hun ve dawn hnai ta bawk nen zawn buai chu duh bik loin a tuk lama a lo la lan loh cheu chuan a tukleh lama va zawn an rel ta zawka. Lianmawia pawh a riah tumna thing zar ngheng chungin a pate chu a ngaihtuah vang vanga, mawl a intiin a chet dan chu Pasalṭha zia lo hlein a hria a, mahse a sanghal chhui hnu thar tawh danah han let san mai chu a ui bawk si, eng pawh nise a tuk lama a la kah loh chuan let san mai chu a duhdan a ni ta zawk a. Zing ni chhuah aṭanga chhui ṭanin chaw chhum tur nei hek lo, hruizik leh tumbu a hmuhte chu eiin a ṭamchhawl mai lohna'n a inhnawh puar ve hram hram a, nau rilṭam hun a nih meuh chuan a hnu chhui lai pawh a hnaih tawh kher mai, a hnim rah tluk rawn tho leh ṭan mekte a hmuh chuan a fimkhur zual sauha, thawm dim taka chhuiin, a che zia chu Zehtet pasalṭha ralhrat ho hnuaia seilian tih takah a zei thlarh mai a, tuibur hmuamda vel a chhui leh hnu chuan thing hlima a sanghal kah hliam lo bawk run mai chu a hmu ta, a kah hliamna khan thui a kal tir thei tawh lo tih a hriat hle.


Lianmawia chuan a silai chu lek kangin a han tin vang vanga, a kap puak ta dur mai, mahse a kah zawh rual chiaha silai dang rawn ri ve nghal a awm tlat. Lianmawia chuan a silai chu sawh sawk sawkin, a chempui chu ban nghal mai theih turin a ak bawka inring takin a pan phei ta a, a ngenmu chuan a tumna hmun a zakdawhah tak a deng fuh tih chu a va hmu chiang hle, a hma ni a, a lo kah hliam tawhna pawh a va hmu nghal chat bawk a, a han en chiang leha, a chal dara ngen mu a hmuh chuan nichin lawka silai ri dang a hriat kha a bengchhe ri a ni lo tih a chiang ta kher mai. Rawn khuh kherh kherh ri a hriat chuan a hawi chhuak vata, a lam pana pasalṭha tih hriat zet pahnih rawn kal chu a hmu ta a, nui sanga lo chhawnin "Pu te u hei kan chan ho dawn em ni? In ngenmu pawh a dawng ve thoin ka hria a ni" a han ti a, pakhat zawk chuan "Naua he sa hi kan ta a nih hi, kan chan ho lo anga, a vai hian kan nei bawk ang, kan kut zala tlu anih hi" a rawn ti a, Lianmawia chuan nui sang chungin "Ka pu min hrethiam la hei nimin lama ka hliam tawhna hnuhma pawh a awm a, ka rawn chhui zui ngar ngara he lai hmunah hian ka rawn hmu a ni" a han ti a, mahse chu pa chuan "Kha kha ka ngen mu luhna ngei a ni, a chal dara mi hi ka aihnahphahpuipa ngenmu luhna a ni bawk e" a rawn tih leh takah chuan Lianmawia mitmeng chu danglam nghal vekin "Ka pu, ka sa hliam a ni a, kut thlak hmasa tu ka ni, tin, he lai hmuna a bawh lai ngei pawh hian silai hmet puak hmasa tu chu nang ni niloin keimah ka ni" a han ti ve sak a, chu pasalṭha pahnih chuan an sa tur a ni lo tih hre chiang hle mah se, an ni aia naupang, zawlbuk pawh la kai lo tur rawlthar chhuak ve awrh hmaah chuan a dingchang zawk nih an tum tlat mai a, pakhat zawk chu lo ṭawng ve lehin "Naua kan sa a ni a, kan ta a ni bawk. Kal kiang la sa dang lo va zawng zawk ta che, mi kah sa mahni sa anga chhal hi pasalṭha zia a ni ngai lo e" a han ti a, Lianmawia chuan "Chu pasalṭha zu ni hauh lo che u a" a han ti saka, chu lai hmunah chuan boruak a sosang kher mai, "Damdep Pasalṭha Roliana thu hnial chu thihna a ni, naua kal kiang mai rawh, he sa hi kan ta a ni" a han ti a, pakhat zawk chu rawn ṭawng ve lehin "Naua i luhlul i chhuah vaih zawngin kei Pasalṭha Lianneka hian i lu ka la ang" a han ti leh a, Lianmawia chu a thin a rim kher mai, pahnih mah ni se hlauhna pakhat mah a nei lo a, a chak lo zawk ni dawn pawh ni se a sa kah chu an ni hnena hlan ai chuan a nunna chan ngei pawh a thlang hial a ni. "In sawi ang chuan han awm tum chhin ta che u, Zehtet Pasalṭha Chhuahchawnga fapa Lianmawia hi ka nu'n hnungtawlh turin mi hring lo ve" tih pahin inring takin a ding kak hah mai a. Damdep Pasalṭha te chuan Pasalṭha Chhuahchawnga leh Zehtet khua chu an hre chiang khawp mai, mahse a uaithla lam a ni tawh a, tuna Zehtet khaw innghahna ber chu Lalfapa Kapthanga a ni tawh tih pawh an hria, Zehtet leh Bualthleng khua inunauna pawh an hre lo hauh lo, mahse Pasalṭha an nih vena chu hmachhuanin, Bualthleng khua chuan he buainaah hian kut an thawh dawn lo tih an hre chiang bawka, a chhan chu Damdep Lalnu Sangliani hi Lalpa Dohranga fanu kha a ni miau a ni. Pasalṭha Lianneka chuan "Naua i pa chu i chhuang hle mai maw, i pa chu a kum lamin a delh rit ve ngei tawh ang, a hun tawh reng bawk a. I pa te hun lai anga khaw ropui in ni tawh hauh lo tih hi lo hria la, in khua hi Bualthleng khua vanga lang ropui ve mai mai chauh in la ni e, kal kiang mai rawh, kan Lalnu hi Bualthleng khaw Lal fam ta fanu ni lo se chu i lu ka la nghal ngei ang" a han ti a, Lianmawia chuan tawlh sawn a hnekin "Bualthleng Lalpa Dohranga chu ka naupan lai bakin ka hmu lo a, a fanu phei chu ka la hmu hauh lo nghe nghe. I duh chu tih han tum chhin ta che" a han ti a, Pasalṭha Roliana chuan "Naua i ṭawngtam tawh riau mai, khawnge i chingfel law law teh ang" tih pahin a iptepui leh silai chu a han dah ṭha a, Lianneka pawh chempui phawrhin Lianmawia hmachhawn zawng chuan a rawn ding ve bawk a. Lianmawia chuan beih rawn an tum a ni tih a hre chiang bawka "Pasalṭha inti te'n naupang ti a zuam taka an biak an beih rawn dawn e" tih pahin a han nuih saka, a chempui chu phawrh chhuak vein inring takin an chet hun chu a lo nghak ta a. An kiangah chuan Lianmawia sanghal ruang sum sarih zet tur chu a let dum run bawk a, chu lai hmunah chuan thisen a luang ngei dawn a ni.



Chawhnu her zetah pawh Lianmawia hmel la lang si lo chu Chhuahchawnga chuan an ruahmanna siam bawhchhiaiin zawn a tum ta mauh mai, Thangkunga pawhin lo pawm puiin Kapthanga chu buk lam lo nghak tura kal sanin an chhuak ta a. Chak taka kalin Lianmawia hnu chu an chhui zela, sahnu chhui a ni bawk nen a sa hnu la lang pheuh pheuh chu an chhui zawm zela, pasalṭha tawnhriat ngah tawh an ni bawka hnu chhui chu an hneh dun zar zar hle. Khua a thim pawhin an la hmu mai lo a, meichher nen chhui zelin leng hawn ar khuan hnu zanlai ar khuan hma siin Lianmawia thichhawnga lo let reng chu an va hmu ta. An han enchianga inbeihna nasa tak a hmachhawn tih a hriat hle, hlauthawng takin a mar an han zawnga, an hmu lawk lo lehnghal bawk nen an hlauthawng kher mai, mahse beidawng loa zawng ṭang ṭangin a zakhnuai la lum deuh pap te chuan beiseina a neih tir bawk nen a tawp a tawpah chuan an hmu ta, mahse a khat tawkin a rawn phu zeuh zeuh chauh a ni. Chu zan chu chu lai hmunah chuan riah puiin a hliam chu an thiam ang tawkin an bawihsawma hnimhnah damdawi te la khawmin a hliamah chuan an bel sak sawk sawka, thinrimna hman pawh awm lek loin an phe kual char char mai a ni. A tuk zingah chuan zan lam aia a mar a lo ṭhat tak avangin buk lam panin an zawn ta a, a hmaa an kalna lamah kal loin a hel zawngin an kal a, mahse an kal chak thei lo kher mai, Lianmawia lah vawikhat mah a la harh chhuah hauh si lo, an han ko leh mawlh mawlh ringawt ṭhin a. Leng hawn ar khuan hun awm velah buk chu an thleng ta hlawl mai, Kapthanga'n Lianmawia a hmuh chuan chek tlak tlak chungin chhel a ti hle a, a thin a rim hle bawk. A kutthlak tute hre turin amah Lianmawia ber a la harh thei si lo a, thinrim takin chu zan chu an hmang liam ta a, a tukah an theih ang tawka hmanhmawha khaw lam pan nghalin an pathum chuan Lianmawia chu an in zawn chhawk zak zak reng a.

Bungtlang khua aṭanga an khaw lam pan mek Thansangate lo sul haw ruala khaw chhung lut , Zehtet Lal ina an chawlh hahdam lai tak chuan mipui thawm a rawn awm ta hlut mai, hmanhmawh taka tlan chhuakin an thil va hmuh chuan a barakhaih chiang hle, Chhuahchawnga te inlam pan chuan an tlan thla hlawp hlawp a, an zu thlena Lianmawia hliamte an han hmuh chuan mi kut tuar a ni tih an hre chiangin an thin a rim kher mai. Kapthanga erawh chhuak vatin a haw a, a pa Lalpa Puithanga hnenah Lianmawia chanchin chu a lo han thlen a. Lianmawia nu Ṭhasangi hlauthawng chu a ṭap a ṭap maia a chang leh an pa chu a hau leh hlawk hlawk ṭhin bawk a, a awm ve reng a ni Lianmawia an neih hnu hian fa vawi hnih lai a chhiata hnuah a vanneih a siamin fanu a hring ve leh hlauha chu pawh hnute hne lai mai a la ni a, Lianmawia hi a tan chuan a hlu em a tin ni. Bawlpu a lo thlen takah chuan hmun kianin bawlpuin Lianmawia a sawngbawl lai chu an lo nghak ṭhap a, a sawngbawl zawh hnu chuan Bawlpu chuan Chhuahchawnga hnenah chuan a rawn harh thuai tur thu hrilhin a ṭin san ta a. Leng hawn ar khuan lai vel chuan tui a rawn lam ta, Ṭhasangin mittui tla zawih zawih chunga tui a rawn pe lai chu Lianmawia chuan a en renga a nu chu a lainat hle mai, mahse a thinrimna chu hre chhuak thutin phuba lak a tum ruh hle maia, mahse a taksa a chauin a lu a hai bawk nen engmah ti thei loin kar loah a muhil leh ta a. A tuk lamah erawh a rawn tho harh deuh ta a, Lianmawia chuan a pa hnenah a thil tawn zawng zawngte chu a hrilh ta veka, Chhuahchawnga chu thinrim taka Lal in lam pan nghalin a kal vuk vuk a, Lianmawia chin ngaihchan tuma lo kal mek Thangkunga'n Chhuahchawnga thinrim hmel a hmuh chuan engmah zawt loin a zui ve nghal bawka. Lal inchhunga Lalpa hoa lo titi mek Thansanga te'n Chhuahchawnga an han hmuh chuan chhuah san an han tuma mahse Chhuahchawnga chuan "Sangte in awm ve a ngai e" a tih takah chuan ṭhu ṭha lehin Chhuahchawnga thusawi chu an ngaithla ta a. Lianmawia thil tawn an han hria chu an thinrim tlang ngei mai, Thangkunga chuan Runa leh Lalpa Rengliana te'n hria se engtin tak ngai ang maw, a ni hi chu kan vaia tana mi hlu em em a ni si a, ti rilruin Rengliana nau Lianmawia pian theihna'na nun hlan tu Pasalṭha tuaitir huaisen tak Lianmawia kha a hre chhuak vawng vawng a. Lalpa Puithanga chuan "Eng pawh ni se, phuba chu kan la ngei tur a ni a, mahse kan khaw buaina a ni a, kan khua hian kan chingfel tur a ni, tin ka ṭhian Dohranga makpa khua anih angin in leh lo bakah hmeichhia leh nunaute chungah zahngaihna kan lan tir tur a ni bawk, palai kan tir anga min chhan let dan a zirin kan va beiin kan va bei lo ang, tin he ka thutlukna hi Lalpa Rengliana hnenah a rang lama va thlen a ngai dawn a, Sangtea te hi kan rin mai che u a ngai a ni" a han ti charh charh a, Thansanga te rilru chu a buai map mai, an nau anga an en Lianmawia phuba chu lak ve ngei an duh bawk si, mahse Damdep khaw Lalnu Sangliani an hriat bakah an va zin ve tawhna a ni bawk si a, an rilru chu a insual nasa hle, Hmingthanga erawh muangchanga rawn ṭawng chhuakin "Kei zawng ka kal ange, an ni nena inlaichinna ka nei ve lo a, kan Lalpa paw'n min hriatthiam ka ring" a han ti a mahse Lalpa Puithanga chuan "Ni lo e, in khua hian he buainaah hian kut sil turin ka duh che u" a rawn tih leh tak hmak siah chuan Lalpa thu chu pawm theih loh ni tawh hek lo, a tuk lama an khaw lam pan turin an inpuahchah ta zawk a. Lalpa Puithanga te erawh palai turin Upa Chhuanthanga leh Thangkunga bakah tlangval zuanzang panga vel va kal se tiin thutlukna an siam ta a, Chhuahchawnga chu Lal rorel danah lungawi lo viau mahse kawng dang a awm si lo, va nuai chimih ṭhak chu a duhdan a ni a, mahse Lalpa Dohranga thlarau a zah bawk si a, Thangkunga te chuan thu rum tak rawn hawn se, inbei mup mup mai se la tih chu a duh dan ber a ni. Lalpa Rengliana'n Zehtet leh Damdep inkar thil a hriat chuan a rilru a buai kher mai, chutiang bawkin a nupui Sangzuali pawhin hrehawm a ti hle.

Lalpa Rengliana chuan Lianmawia hmel hmuh paha Zehtet Lalpa va titipui chu a ṭula a hriat avangin Runthanga nen Zehtet lam pan an tum ta a, anihna takah chuan tlangval dang chu ni sela awlsam takin Lalpa Rengliana hian kut a sil hmak ngei ang, mahse Lianmawia hi chu an ni ṭhianho tana a hlut dan hi a thuk tlat a, an aihnahphahpui, an unaupa, an ṭhian Pasalṭha Lianmawia thlak tu kha a ni tlat a chu vangin engkim hriat chian hmasak a duh a ni. Zan riah kil lai chuan Chawiliana chuan Thansanga chu a zilh mawlh mawlh a "Kal ve na chiah ka ngai lo a, Lianmawia hi kan nau a nih rualin kan khaw Lal makpa khua a nih avang sawn keini'n kut kan va thlak ve a rem lo a ni" a han ti charh charh a Pi Ṭialthangi pawhin rawn tuihnih vein Thansanga chu kal ve a chi loh thute a rawn hrilh ve a, Thansanga erawh thil dang daih ngaihtuahin "Thangte, Bungtlang Lalpa ṭhi rawn thawn che kha zanin chu ka lo pai chhuak teh ang" tiin a rawn puang ta, Pi Ṭialthangi chuan rawn chhaih nghalin an hlim dar dar hle, Pi Ṭialthangi nui chunga a fate en kual chuan Chawiliana lo nui ve vur vur ahmuh chuan a mittui chu dan rual lohin a rawn luang nghal a, nupui a sun hnua a nuih lehna hmasa ber a ni tih chu a nu Ṭialthangi aia hre chiangtu an awm lo. 

Parmawii kut khalh sap niap niap chungin Thansanga chuan Parmawii chu a ngaih ṭhin zia te zinbo ngaihna a ngah lutuk vanga a tana hun a neih loh ṭhin vanga a inthiam lohna te chu a hrilh sep sep a, Parmawii pawh chuan pasalṭha anihna chu hriatthiam sakin Thansanga chu inthiam lo lo tur leh ṭanpui ngaite tlanchhiat san ngai lo turin a fuih ve sauh sauh a, titi khawchang dang sawiin a chang leh an intihtauh khuma a chang leh an nui leh a, an hlim ve hle, Parmawii chuan hre chhuak thut awm hrimin "Damdep lamah chuan i kal ve lo ang ti raw?  " a han ti a, a hmelah chuan kal ve lo tura a duhzia a lang chhuak hial a ni, mahse Thansanga erawh chuan tum dan dang a nei diam tawh bawk si" Mawite kan nau phuba saw lak ngei ka duh a ni, mahse la thei dinhmunah kan ding si lo hi a pawi ka ti khawp mai, ka kal dawn a ni, ka kal ngei a ngai, mahse kut erawh ka thawh hmasa hauh lo ang kan naua khati fakaua lo nghaisa tute hmel kha hmuh ka duh a ni"a tih rual rual chuan Parmawii mittui chu rawn tling nghal pamin "Sangte ka ute'n pasal an nei vek tawh a, keimah chauhin mal takin ka awm ṭhin tih hi hre ve tawh teh" tiin pangchang takin Thansanga awmah chuan a han bei a, Thansanga chuan "Ka hria a lawm Mawite, ka lo haw velah palai hmel i hmu ang tih ka tiam a che" a han ti a, Parmawii chu a hlim kher mai mahse "Mahse, i u hi" a han ti a Thansanga chuan "A khai hei hetah U Zaliani leh a fapa an awm a, Zehtet lamah a fanu U Ziki'n a enkawl bawk a, a ngaihtuah awm loh ang" tih pahin Parmawii biang chu a han piai sak zeuhva.

Lalpa Puithanga'n Lal Rengliana leh Runthanga te hmel a hmuh chuan lawm taka lo dawng sawngin "Kan lo beisei hauh lo che u a sin, eng thu nge in rawn ken a?" a han ti a Lal Rengliana chuan an kal chhan zawng zawngte a sawi ta a, Lalpa Puithanga pawh chuan palai a tirh chhuak ve tawh thute sawiin inbiakremna an nei thei lo anih chuan anih nih an nih tur thu a sawi ta a, Lalpa Rengliana pawh chuan lo pawm puiin Bualthleng khua erawh an inrawlh dawn lo thung.

Damdep Lal inah chuan Pasalṭha Lianneka leh a aihnahphahpui Pasalṭha Roliana te chu thinrim eng phiara ang tawn tawnin "Kha naupang khan kan sa min chuhpuia kal kiang tura kan tih pawha a duh loh avangin awm dan mawi kan zirtir a nih kha, a sawi anga chhuhsak tum zawk chu ni i la a lu kan la ang chu" tiin Pasalṭha Lianneka chu a han ṭawng phiar phiar a, Thangkunga chuan "Kan naua hian dawt a sawi ngai lo e" a rawn ti hul haka Chhuanthanga'n a rawn khap takah chuan inthlahdul lehin Pasalṭha Lianneka chu a mit takah a melh ding ngar ngar a. Lalpa Ngurthana chu rawn ding chhuakin "Awle ka pasalṭha te hian dawt an sawi ka ring hauh lo kei chuan, nangni khua hi zah viau che u mah i la, in phut ang hi chu kan pe thei lo ang che u" a han ti Thangkunga chuan "A ṭha e Lalpa inchhir suh ang che" tih pahin a chhuak ta hmak a.